श्रीपराशर उवाच
इक्ष्वाकुतिनयो योऽसौ निमिर्नाम्ना सहस्रं वत्सरं सत्रमारेभे ॥ १ ॥
वसिष्ठिं च होतारं वरयामास ॥ २ ॥
तमाह वसिष्ठोहमिन्द्रेण पञ्चवर्षशतयागार्थं प्रथमं वृतः ॥ ३ ॥
तदनन्तरं प्रतिपाल्यतामागतस्तवापि ऋत्विक् भविष्यमीत्युक्ते स पृथिवीपतिर्न किञ्चिदुक्तवान् ॥ ४ ॥
वसिष्ठोप्यनेन समन्विप्सितमित्यमरपतेर्यागमकरोत् ॥ ५ ॥
सोऽपि तत्काल एवान्यैर्गौतमादिभिर्यागमकरोत् ॥ ६ ॥
समाप्ते चामरपतेर्यागे त्वरया वसिष्ठोनिमियज्ञं करिष्यामीत्याजगाम् ॥ ७ ॥
तत्कर्मकर्तृत्वं च गौतमस्य दृष्ट्‍वा स्वपते तस्मै राज्ञे मां प्रत्याख्यायैतदनेन गौतमाय कर्मान्तरं समर्पितं यस्मात्तस्मादयं विदेहो भविष्यतीति शापं ददौ ॥ ८ ॥
प्रबुद्धश्चासाववनिपतिरपि प्राह ॥ ९ ॥
यस्मान्मामसम्भाष्याज्ञानत एव शयानस्य शापोत्सर्गमसौ दुष्टगुरुश्चकार तस्मात्तस्यापि देहः पतिष्यतीति शापं दत्त्वा देहमत्यजत् ॥ १० ॥
तच्छापाच्च मित्रावरुणयोस्तेजसि वसिष्ठस्य चेतः प्रविष्टम् ॥ ११ ॥
उर्वशीदर्शनादुद्‍भुतबीजप्रपातयोः तयोः सकाशाद्वसिष्ठो देहमपरं लेभे ॥ १२ ॥
निमेरपि तच्छरीरमतिमनोहरगन्धतैलादिभिः उपसंस्क्रियमाणं नैव क्लेदादिकं दोषमवाप सद्यो मृत इव तस्थौ ॥ १३ ॥
यज्ञसमाप्तौ भागग्रहणाय देवानागतानृत्विज ऊचुयजमानाय वरो दीयतामिति ॥ १४ ॥
देवैश्च छन्दितोऽसौ निमिराह ॥ १५ ॥
भगवन्तोखिलसंसारदुःखहन्तारः ॥ १६ ॥
न ह्येतादृगन्यद्दुःखमस्ति यच्छरीरात्मनोर्वियोगे भवति ॥ १७ ॥
तदहमिच्छामि सकललोकलोचनेषु वस्तुं न पुनः शरीरग्रहणं कर्तुमित्येवमुक्तैः देवैरसावशेषभूतानां नेत्रेष्ववतारितः ॥ १८ ॥
ततो भूतान्युन्मेषनिमेषं चक्रुः ॥ १९ ॥
अपुत्रस्य च तस्य भूभुजः शरीरमराजकभीरवो मुनयोऽरण्या ममन्थुः ॥ २० ॥
तत्र च कुमारो जज्ञे ॥ २१ ॥
जननाज्जनकसंज्ञां चावाप ॥ २२ ॥
अभूद्विदेहोऽस्य पितेति वैदेहः, मथनान्मिथिरिति ॥ २३ ॥
तस्योदावसुः पुत्रोऽभवत् ॥ २४ ॥
उदावसोर्नन्दिवर्धनः ततःसुकेतुस्तस्माद्देवरातः ततश्च बृहदुक्थः तस्य चे महावीर्यस्तस्यापि सुधृति ॥ २५ ॥
ततश्च धृष्टकेतुरजायत ॥ २६ ॥
धृष्टकेतोर्हर्यश्वस्तस्य च मनुः मनोः पतिकः, तस्मात्कृतरथस्तस्य देवमीढः, तस्य च विबुधः विबुधस्य महाधृतिस्ततश्च कृतरातस्ततो महारोमा तस्य स्वर्णरोमा तत्पुत्रो ह्रस्वरोमा ह्रस्वरोम्णःसीरध्वजोऽभवत् ॥ २७ ॥
तस्य पुत्रार्थं यजनभुवं कृषतः सीरे सीता दुहिता समुत्पन्ना ॥ २८ ॥
सीरध्वजस्य भ्राता ससांकाश्यधिपतिः कुशध्वजनामासीत् ॥ २९ ॥
सीरध्वजस्यापत्यं भानुमान् भानुमतः शतद्युम्नस्तस्य तु शुचिः तस्माच्चोर्जनामा पुत्रो जज्ञे ॥ ३० ॥
तस्यापि शतध्वजस्ततः कृतिः कृतेरञ्जनः, तत्पुत्रः कुरुजित् ततोऽरिष्टनेमिः तस्माच्छ्रुतायुः श्रुतायुषः सुपार्श्वः तस्मात्सृंजयः ततः क्षेमावी क्षेमाविनोऽनेनाः तस्माद्‍भौमरथः तस्य सत्यरथः तस्मादुपगुः उपगोरुपगुप्तः तत्पुत्रः स्वागतस्तस्य च स्वानन्दः तस्माच्च सुवर्चाः तस्य सुपार्श्वः तस्यापि सुभाषः तस्य सुश्रुतस्तस्मात्सुश्रुताञ्जयस्तस्य पुत्रो विजयः विजयस्य ऋतः ऋतात्सुनयः सुनयाद्वीतहव्यः स्तस्माद्‌धृतिः धृतेर्बहुलाश्वः, तस्य पुत्रः कृतिः ॥ ३१ ॥
कृतौ सन्तिष्ठतेऽयं जनकवंशः ॥ ३२ ॥
इत्येते मैथिलाः ॥ ३३ ॥
प्रायेणैते आत्मविद्याश्रयिणो भूपाला भवन्ति ॥ ३४ ॥
इति श्रीविष्णुमहापुराणे चतुर्थेंऽशे पञ्चमोऽध्यायः (५)