|
॥ विष्णुपुराणम् ॥ प्रथमः अंशः ॥ दशमोऽध्यायः ॥
मैत्रेय उवाचः
कथितं मे त्वया सर्वं यत्पृष्टोऽसि महामुने । भृगुसर्गात्प्रभृत्येष सर्गो मे कथ्यतां पुनः ॥ १ ॥ पराशर उवाचः भृगोः ख्यात्यां समुत्पन्ना लक्ष्मीर्विष्णुपरिग्रहः । तथा धातृविधातारौ ख्यात्यां जातौ सुतौ भृगोः ॥ २ ॥ आयतिर्नियतिश्चैव मेरोः कन्ये महात्मनः । धातृविधात्रोस्ते भार्ये तयोर्जातौ सुतावुभौ ॥ ३ ॥ प्राणश्चैव मृकण्शुश्च मार्कण्डेयो मृकण्डुतः । ततो वेदशिरा जज्ञे प्राणस्यापि सुतं शृणु ॥ ४ ॥ प्राणस्य द्युतिमान्पुत्रो राजवांश्च ततोऽभवत् । ततो वंशो महाभाग विस्तारं भार्गवो गतः ॥ ५ ॥ पत्नी मरीचेः सम्भूतिः पौर्णमासमसूयत । विरजाः पर्वतश्चैव तस्य पुत्रौ महात्मनः ॥ ६ ॥ वंशसङ्कीर्तने पुत्रान्वदिष्येऽहं ततो द्विज । स्मृतिश्चाङ्गिरसः पत्नी प्रसूता कन्यकास्तथा । सिनीवाली कुहूश्चैव राका चानुमती तथा ॥ ७ ॥ अनसूया तथैवात्रेर्जज्ञे पुत्रानकल्मषान् । सोमं दुर्वाससं चैव दत्तात्रेयं च योगिनम् ॥ ८ ॥ प्रीत्यां पुलस्त्यभार्यायां दत्तोलिस्तत्सुतोऽभवत् । पूर्वजन्मनि सोऽगस्त्यः स्मृतः स्वायम्भुवेऽन्तरे ॥ ९ ॥ कर्दमश्चार्वरीयांश्च सहिष्णुश्च सुतास्त्रयः । क्षमा तु सुषुवे भार्या पुलहस्य प्रजापतेः ॥ १० ॥ क्रतोश्च सन्ततिर्भार्या वालखिल्यानसूयत । षष्टिस्तानि सहस्राणि ऋषीणामूर्ध्वरेतसाम् । अङ्गुष्ठपर्वमात्राणां ज्वलद्भास्करतेजसाम् ॥ ११ ॥ ऊर्जायां च वसिष्ठस्य सप्ताजायन्त वै सुताः ॥ १२ ॥ रजो गोत्रोर्ध्वबाहुश्च सवनश्चानघस्तथा । सुतपाः शुक्र इत्येते सर्वे सप्तर्षयोऽमलाः ॥ १३ ॥ योऽसावग्न्यभिमानी स्याद् ब्रह्मणस्तनयोऽग्रजः । तस्मात्स्वाहा सुताँल्लेभे त्रीनुदारौजसो द्विज ॥ १४ ॥ पावकं पवमानं च शुचिं चापि जलाशिनम् ॥ १५ ॥ तेषां तु संततावन्ये चत्वारिंशच्च पञ्च च । कथ्यन्ते वह्नयश्चैते पिता पुत्रत्रयं च यत् ॥ १६ ॥ एवमेकोनपञ्चाशद्वह्नयः परिकीर्तिताः ॥ १७ ॥ पितरो ब्रह्मणा सृष्टा व्याख्याता ये मया तव । अग्निष्वात्ता बर्हिषदोऽनग्नयः साग्नयश्च ये ॥ १८ ॥ तेभ्यः स्वधा सुते जज्ञे मेनां वै धारिणीं तथा । ते उभे ब्रह्मवादिन्यौ योगिन्यावप्युभे द्विज ॥ १९ ॥ उत्तमज्ञानसम्पन्ने सर्वैः समुदितैर्गुणैः ॥ २० ॥ इत्येषा दक्षकन्यानां कथितापत्यसंततिः । श्रद्धावान्संस्मरन्नेतामनपत्यो न जायते ॥ २१ ॥ इति श्रीविष्णुपुराणे प्रथमेंऽशे दशमोऽध्यायः |