|
|
|
शुक्ल यजुर्वेदः - चतुस्त्रिंशोऽध्यायः
यज्जाग्रतो दूरमुदैति दैवं तदु सुप्तस्य तथैवैति ।
दूरङ्गमं ज्योतिषा ज्योतिरेकं तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ १ ॥
येन कर्माण्यपसो मनीषिणो यज्ञे कृण्वन्ति विदथेषु धीराः ।
यदपूर्वं यक्षमन्तः प्रजानां तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ २ ॥
यत्प्रज्ञानमुत चेतो धृतिश्च यज्जोतिरन्तरमृतं प्रजासु ।
यस्मान्नऽ ऋते किं चन कर्म क्रियते तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ ३ ॥
येनेदं भूतं भुवनं भविष्यत्परिगृहीतममृतेन सर्वम् ।
येन यज्ञस्तायते सप्तहोता तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ ४ ॥
यस्मिन्नृचः साम यजूँषि यस्मिन्प्रतिष्ठिता रथनाभाविवाराः ।
यस्मिँश्चित्तँ सर्वमोतं प्रजानां तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ ५ ॥
सुषारथिरश्वानिव यन्मनुष्यान्नेनीयतेऽभीशुभिर्वाजिनऽ इव ।
हृत्प्रतिष्ठं यदजिरं जविष्ठं तन्मे मनः शिवसङ्कल्पमस्तु ॥ ६ ॥
पितुं नु स्तोषं महो धर्माणं तविषीम् ।
यस्य त्रितो व्योजसा वृत्रं विपर्वमर्दयत् ॥ ७ ॥
अन्विदनुमते त्वं मन्यासै शं च नस्कृधि ।
क्रत्वे दक्षाय नो हिनु प्र णऽ आयूँषि तारिषः ॥ ८ ॥
अनु नोऽद्यानुमतियज्ञं देवेषु मन्यताम् ।
अग्निश्च हव्यवाहनो भवतं दाशुषे मयः ॥ ९ ॥
सिनीवालि पृथुष्टुके या देवानामसि स्वसा ।
जुषस्व हव्यमाहुतं प्रजां देवि दिदिड्ढि नः ॥ १० ॥
पञ्च नद्यः सरस्वतीमपि यन्ति सस्रोतसः ।
सरस्वती तु पञ्चधा सो देशेऽभवत्सरित् ॥ ११ ॥
त्वमग्ने प्रथमोऽ अङ्गिराऽ ऋषिर्देवो देवानामभवः शिवः सखा ।
तव व्रते कवयो विद्मनापसोऽजायन्त मरुतो भ्राजदृष्टयः ॥ १२ ॥
त्वं नोऽ अग्ने तव देव पायुभिर्मघोनो रक्ष तन्वश्च वन्द्य ।
त्राता तोकस्य तनये गवामस्यनिमेषँ रक्षमाणस्तव व्रते ॥ १३ ॥
उत्तानायामव भरा चिकित्वान्त्सद्यः प्रवीता वृषणं जजान ।
अरुषस्तूपो रुशदस्य पाजऽ इडायास्पुत्रो वयुनेऽजनिष्ट ॥ १४ ॥
इडायास्त्वा पदे वयं नाभा पृथिव्याऽ अधि ।
जातवेदो निधीमह्यग्ने हव्याय वोढवे ॥ १५ ॥
प्र मन्महे शवसानाय शूषमाङ्गूषं गिर्वणसेऽ अङ्गिरस्वत् ।
सुवृक्तिभि स्तुवतऽ ऋग्मियायार्चामार्कं नरे विश्रुताय ॥ १६ ॥
प्र वो महे महि नमो भरध्वमाङ्गूष्यँ शवसानाय साम ।
येना नः पूर्वे पितरः पदज्ञाऽ अर्चन्तोऽ अङ्गिरसो गाऽ अविन्दन् ॥ १७ ॥
इच्छन्ति त्वा सोम्यासः सखायः सुन्वन्ति सोमं दधति प्रयाँसि ।
तितिक्षन्तेऽ अभिशस्तिं जनानामिन्द्र त्वदा कश्चन हि प्रकेतः ॥ १८ ॥
न ते दूरे परमा चिद्रजाँस्या तु प्र याहि हरिवो हरिभ्याम् ।
स्थिराय वृष्णे सवना कृतेमा युक्ता ग्रावाणः समिधानेऽ अग्नौ ॥ १९ ॥
अषाढं युत्सु पृतनासु पप्रिँ स्वर्षामप्सां वृजनस्य गोपाम् ।
भरेषुजाँ सुक्षितिँ सुश्रवसं जयन्तं त्वामनु मदेम सोम ॥ २० ॥
सोमो धेनुँ सोमोऽ अर्वन्तमाशुँ सोमो वीरं कर्मण्यं ददाति ।
सादन्यं विदथ्यँ सभेयं पितृश्रवणं यो ददाशदस्मै ॥ २१ ॥
त्वमिमाऽ ओषधीः सोम विश्वास्त्वमपोऽ अजनयस्त्वं गाः ।
त्वमा ततन्थोर्वन्तरिक्षं त्वं ज्योतिषा वि तमो ववर्थ ॥ २२ ॥
देवेन नो मनसा देव सोम रायो भागँ सहसावन्नभि युध्य ।
मा त्वा तनदीशिषे वीर्यस्योभयेभ्यः प्रचिकित्सा गविष्टौ ॥ २३ ॥
अष्टौ व्यख्यत्ककुभः पृथिव्यास्त्री धन्व योजना सप्त सिधून् ।
हिरण्याक्षः सविता देवऽ आगद्दधद्रत्ना दाशुषे वार्याणि ॥ २४ ॥
हिरण्यपाणिः सविता विचर्षणिरुभे द्यावापृथिवीऽ अन्तरीयते ।
अपामीवां बाधते वेति सूर्यमभि कृष्णेन रजसा द्यामृणोति ॥ २५ ॥
हिरण्यहस्तोऽ असुरः सुनीथः सुमृडीकः स्ववा यात्वर्वाङ् ।
अपसेधन्रक्षसो यातुधानानस्थाद्देवः प्रतिदोषं गृणानः ॥ २६ ॥
ये ते पन्थाः सवितः पूर्व्यासोऽरेणवः सुकृताऽ अन्तरिक्षे ।
तेभिर्नोऽ अद्य पथिभिः सुगेभी रक्षा च नोऽ अधि च ब्रूहि देव ॥ २७ ॥
उभा पिबतमश्विनोभा नः शर्म यच्छतम् । अविद्रियाभिरूतिभिः ॥ २८ ॥
अप्नस्वतीमश्विना वाचमस्मे कृतं नो दस्रा बृषणा मनीषाम् ।
अद्यूत्येऽवसे निह्वये वां वृधे च नो भवतं वाजसातौ ॥ २९ ॥
द्युभिरक्तुभिः परि पातमस्मानरिष्टेभिरश्विना सौभगेभिः ।
तन्नो मित्रो वरुणो मामहन्तामदितिः सिन्धुः पृथिवीऽ उत द्यौः ॥ ३० ॥
आ कृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्नमृतं मर्त्यं च ।
हिरण्ययेन सविता रथेना देवो याति भुवनानि पश्यन् ॥ ३१ ॥
आ रात्री पार्थिवँ रजः पितुरप्रायि धामभिः ।
दिवः सदाँसि बृहती वि तिष्ठसऽ आ त्वेषं वर्तते तमः ॥ ३२ ॥
उषस्तच्चित्रमा भरास्मभ्यं वाजिनीवति । येन तोकं च तनयं च धामहे ॥ ३३ ॥
प्रातरग्निं प्रातरिन्द्रँ हवामहे प्रातर्मित्रावरुणा प्रातरश्विना ।
प्रातर्भगं पूषणं ब्रह्मणस्पतिं प्रातः सोममुत रुद्रँ हुवेम ॥ ३४ ॥
प्रातर्जितं भगमुग्रंँ हुवेम वयं पुत्रमदितेर्यो विधर्ता ।
आध्रश्चिद्यं मन्यमानस्तुरश्चिद्राजा चिद्यं भगं भक्षीत्याह ॥ ३५ ॥
भग प्रणेतर्भग सत्यराधो भगेमां धियमुदवा ददन्नः ।
भग प्र नो जनय गोभिरश्वैर्भग प्र नृभिर्नृवन्तः स्याम ॥ ३६ ॥
उतेदानीं भगवन्तः स्यामोत प्रपित्वऽ उत मध्येऽ अह्नाम् ।
उतोदिता मघवन्त्सूर्यस्य वयं देवानाँ सुमतौ स्याम ॥ ३७ ॥
भगऽ एव भगवाँ २ऽ अस्तु देवास्तेन वयं भगवन्तः स्याम ।
तं त्वा भग सर्वऽ इज्जोहवीति स नो भग पुरऽ एता भवेह ॥ ३८ ॥
समध्वरायोषसो नमन्त दधिक्रावेव शुचये पदाय ।
अर्वाचीनं वसुविदं भगं नो रथमिवाश्वा वाजिनऽ आ वहन्तु ॥ ३९ ॥
अश्वावतीर्गोमतीर्नऽ उषासो वीरवतीः सदमुच्छन्तु भद्राः ।
घृतं दुहाना विश्वतः प्रपीता यूयं पात स्वस्तिभिः सदा नः ॥ ४० ॥
पूषन्तव व्रते वयं न रिष्येम कदा चन । स्तोतारस्तऽ इह स्मसि ॥ ४१ ॥
पथस्पथः परिपतिं वचस्या कामेन कृतोऽ अभ्यानडर्कम् ।
स नो रासच्छुरुधश्चन्द्राग्रा धियं धियँ सीषधाति प्र पूषा ॥ ४२ ॥
त्राणि पदा वि चक्रमे विष्णुर्गोपाऽ अदाभ्यः । अतो धर्माणि धारयन् ॥ ४३ ॥
तद्विप्रासो विपन्यवो जागृवाँसः समिन्धते । विष्णोर्यत्परमं पदम् ॥ ४४ ॥
घृतवती भुवनानामभिश्रियोर्वी पृथ्वी मधुदुघे सुपेशसा ।
द्यावापृथिवी वरुणस्य धर्मणा विष्कभितेऽ अजरे भूरिरेतसा ॥ ४५ ॥
ये नः सपत्नाऽ अप ते भवन्त्विन्द्राग्निभ्यामव बाधामहे तान् ।
वसवो रुद्राऽ आदित्याऽ उपरिस्पृशं मोग्रं चेत्तारमधिराजमक्रन् ॥ ४६ ॥
आ नासत्या त्रिभिरेकादशैरिह देवेभिर्यातं मधुपेयमश्विना ।
प्रायुस्तारिष्टं नी रपाँसि मृक्षतँ सेधतं द्वेषो भवतँ सचाभुवा ॥ ४७ ॥
एष व स्तोमो मरुतऽ इयं गीर्मान्दार्यस्य मान्यस्य कारोः ।
एषा यासीष्ट तन्वे वयां विद्यामेषं वृजनं जीरदानुम् ॥ ४८ ॥
सहस्तोमाः सहच्छन्दसऽ आवृतः सहप्रमाऽ ऋषयः सप्त दैव्याः ।
पूर्वेषां पन्थामनुदृश्य धीराऽ अन्वालेभिरे रथ्यो न रश्मीन् ॥ ४९ ॥
आयुष्यं वर्चस्यँ रायस्पोषमौद्भिदम् ।
इदँ हिरण्यं वर्चस्वज्जैत्रायाविशतादु माम् ॥ ५० ॥
न तद्रक्षाँसि न पिशाचास्तरन्ति देवानामोजः प्रथमजँ ह्येतत् ।
यो बिभर्ति दाक्षायणँ हिरण्यँ स देवेषु कृणुते दीर्घमायुः
स मनुष्येषु कृणुते दीर्घमायुः ॥ ५१ ॥
यदाबध्नन्दाक्षायणा हिरण्यँ शतानीकाय सुमनस्यमानाः ।
तन्मऽ आ बध्नामि शतशारदायायुष्माञ्जरदष्टिर्यथासम् ॥ ५२ ॥
उत नोऽ हिर्बुध्न्यः श्रुणोत्वजऽ एकपात्पृथिवी समुद्रः ।
विश्वे देवाऽ ऋतावृधो हुवाना स्तुता मन्त्राः कविशस्ताऽ अवन्तु ॥ ५३ ॥
इमा गिरऽ आदित्येभ्यो घृतस्नूः सनाद्राजभ्यो जुह्वा जुहोमि ।
शृणोतु मित्रोऽ अर्यमा भगो नस्तुविजातो वरुणो दक्षोऽ अँशः ॥ ५४ ॥
सप्तऽ ऋषयः प्रतिहिताः शरीरे सप्त रक्षन्ति सदमप्रमादम् ।
सप्तापः स्वपतो लोकमीयुस्तत्र जागृतोऽ अस्वप्नजौ सत्रसदौ च देवौ ॥ ५५ ॥
उत्तिष्ठ ब्रह्मणस्पते देवयन्तस्त्वेमहे ।
उप प्र यन्तु मरुतः सुदानवऽ इन्द्र प्राशूर्भवा सचा ॥ ५६ ॥
प्र नूनं ब्रह्मणस्पतिर्मन्त्रं वदत्युक्थ्यम् ।
यस्मिन्निन्द्रो वरुणो मित्रोऽ अर्यमा देवाऽ ओकाँसि चक्रिरे ॥ ५७ ॥
ब्रह्मणस्पते त्वमस्य यन्ता सूक्तस्य बोधि तनयं च जिन्व ।
विश्वं तद्भद्रं यदवन्ति देवा बृहद्वदेम विदथे सुवीराः ।
यऽ इमा विश्वा विश्वकर्मा यो नः पितान्नपतेऽन्नस्य नो देहि ॥ ५८ ॥
॥ इति चतुस्त्रिंशोऽध्याय ॥
ॐ तत् सत् |