श्रीगणेशाय नमः ॥
हृदयडोल्हारा सुंदर । मन बुद्धि चित्त अहंकार ।
चारी चरण अक्षय परिकर । दृढ जडले सर्वदा ॥ १ ॥
धर्मार्थकाममोक्ष गंभीर । हेचि चहूंकडे लाविले दार ।
त्यावरी भाव बैसकार । अतिमवाळ पसरिला ॥ २ ॥
त्यावरी प्रेमाची गादी सुघड । पाठीशीं धैर्याचें केलें लोड ।
वरी आनंदचांदवा अखंड । प्रकाशमय लाविला ॥ ३ ॥
ऐसिया डोल्हारियावरी समर्थ । अखंड बैसवूं श्रीगुरुनाथ ।
जो अवयवरहित अमूर्तमूर्त । श्रीदेवदत्त दयाळू ॥ ४ ॥
ब्रह्मानंद मुरोनि समूळ । तें ओतलें गुरुरूप निखळ ।
जें षड्‌विकाररहित निर्मळ । अचळ अमळ अढळ जें ॥ ५ ॥
ऐसा परात्पर सर्वादि निर्गुण । तो द्वारकेमाजी होऊनि सगुण ।
पांडवपालक नारायण । भक्तकैवारी गोविंद ॥ ६ ॥
तेणें लीला दाविली बहुत । बत्तिसावे अध्यायीं गतकथार्थ ।
सुभद्राहरण करुनि पार्थ । इंद्रप्रस्थासी पैं गेला ॥ ७ ॥
कृष्णकृपेचें बळ अभिनव । शक्रप्रस्थी सुखी असती पांडव ।
पुढें वृत्तांत जो जाहला अपूर्व । तो श्रोते सर्व परिसोत ॥ ८ ॥
कमलोद्‌भवनंदन नारदऋषी । एकदां आला यमसभेसी ।
सूर्यसुतेम सन्मानूनि तयासी । पूजा केली आदरें ॥ ९ ॥
तों यमसभेसीं पंडुराज । नारदें देखिला तेजःपुंज ।
तो पुण्यदेह पावोनि सहज । सुखरूप बैसला ॥ १० ॥
पंडु म्हणे नारदासी । जरी स्वामी मृत्युलोका जासी ।
तरी शक्रप्रस्थीं मम पुत्रांसी । इतुकीच आज्ञा करावी ॥ ११ ॥
जरी कराल राजसूययज्ञ । तरी मी इंद्रसभेसी बैसेन ।
यम मज बहुत करितो मान । परी माझें मन विटतसे ॥ १२ ॥
येथें जिवांसी जाचणी होत । कुंभीपाकादि यातना बहुत ।
तेणें खेद पावे सदा चित्त । न घडे परमार्थसाधन ॥ १३ ॥
जरी राजसूययज्ञ पुत्र करी । तरी पुरंदर आपणाशेजारीं ।
ठाव देऊनि निर्धारीं । नानापरी सुख देत ॥ १४ ॥
मग बोले विरिंचिनंदन । अवश्य धर्मासी मी सांगेन ।
तत्काळ उठिला तेथून । वीणा वाहून ऊर्ध्वपंथें ॥ १५ ॥
मस्तकीं रुळती जटाभार । गौरवर्णें जैसा शीतकर ।
यज्ञोपवीत रुळे सुंदर । उत्तरीयवस्त्र झळकतसे ॥ १६ ॥
क्षीरसमुद्रीं धुतलें । तैसें प्रावरणवस्त्र दिव्य शोभलें ।
द्वादश टिळे सतेज मिरवले । सिद्धपादुका सतेज युगुळीं ॥ १७ ॥
दिव्य गंधीं दिव्य सुमनीं । जो सदा पूजिजे देवगणीं ।
ऐसा महाराज नारदमुणी । इंद्रप्रस्थासी पैं आला ॥ १८ ॥
धर्में देखिला नारदमुनी । साष्टांग नमिला प्रेमेंकरुनी ।
दिव्य सिंहासनीं बैसवूनी । षोडशोपचारें पूजिला ॥ १९ ॥
जोडूनियां दोन्हीं कर । धर्म उभा राहिला समोर ।
म्हणे आजि भाग्य थोर । दृष्टीं देखिले नारदमुनि ॥ २० ॥
नारद म्हणे ते वेळां । मज पंडुराज स्वर्गीं भेटला ।
तेणें निरोप तुम्हांसी सांगितला । राजसूययज्ञ करा वेगें ॥ २१ ॥
त्या पुण्येंकरूनि सहज । शक्राशेजारीं बैसे पंडुराज ।
तुम्हीं पुत्र त्याचे तेजःपुंज । करावें काज एवढें ॥ २२ ॥
ऐसें धर्मरायासी सांगून । ऊर्ध्वपंथें गेला ब्रह्मनंदन ।
धर्मराजें बंधु बोलावून । विचारासी बैसले ॥ २३ ॥
म्हणे सुफळ न होतां पितृवचन । व्यर्थ काय वांचोन ।
त्याचें वृथा गेलें धर्मदान । तपाचरण कायसें त्याचें ॥ २४ ॥
वृथा गेला पितृवचनार्थ । तो पुत्र नव्हे प्रत्यक्ष जंत ।
तो वांचूनि भूभार व्यर्थ । अनुपकारी अभागी ॥ २५ ॥
पितृवचनीं उपजे त्रास । सद्‌गुरुशीं करी द्वेष ।
कुशब्द बोले मातेस । तो अल्पायुषी जाणिजे ॥ २६ ॥
भक्त देखतां करी उपहास । साधूसी लावी नसते दोष ।
सद्‌गुरूनि म्हणे मीच विशेष । तो नर अल्पायुषी जाणिजे ॥ २७ ॥
सत्पुरुषांची करी निंदा । अपमानी जो ब्रह्मवृंदा ।
विद्याबळें प्रवर्ते वादा । तो नर अल्पायुषी जाणिजे ॥ २८ ॥
निंदी सदा तीर्थक्षेत्रें । असन्मानी हरिहरचरित्रें ।
सर्वदा निंदी वेदपुराणशास्त्रें । तो नर अल्पायुषी जाणिजे ॥ २९ ॥
कायावाचामनें । परपीडा हिंसा करणें ।
भूतद्रोह करी जारणमारणें । तो अल्पायुषी जाणिजे ॥ ३० ॥
निंदी महापुरुषांचे ग्रंथ । नसतेच काढी कुतर्क अर्थ ।
विद्यामदें उन्मत्त । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३१ ॥
मी विष्णुभक्त आहें मोठा । म्हणवूनि निंदी नीलकंठा ।
तपस्वी देखोनि करी चेष्टा । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३२ ॥
श्रीहरीचें गुणकीर्तन । जो अव्हेरी न करी श्रवण ।
टाकी विष्णुभक्तां उच्छेदून । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३३ ॥
शिवभक्त अतिनिर्मळ । जो विष्णुनिंदा करी चांडाळ ।
नसते कुमार्ग स्थापी खळ । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३४ ॥
होतां साधूंचा अपमान । संतोष वाटे मनांतून ।
करी वृद्धांचें मानखंडण । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३५ ॥
सभेमाजी दुरुक्ती बोले । जेणें भल्याचें हृदय उले ।
जठर विष्ठेनें सदा माखलें । त्यासी अधःपात सुटेना ॥ ३६ ॥
निर्नासिक आरसा न पाहे । तोंवरी रूपाचा अभिमान वाहे ।
म्हणे माझ्या रूपाची तुलना न ये । रतिवराही पाहतां ॥ ३७ ॥
मी एक जाणता सर्वज्ञ । ऐसा सदा धडके अभिमान ।
सकळ मूर्खांहूनि नीच पूर्ण । कर्में करी त्यांतुल्य ॥ ३८ ॥
असोत हे आतां बोल । जो पितृवचन न करी सुफळ ।
तो अभागी केवळ । महाखळ जाणावा ॥ ३९ ॥
नारदें सांगितलें येऊन । कीं करावा राजसूयज्ञ ।
तों बोलिले भीमार्जुन । उत्तम वचन तें ऐका ॥ ४० ॥
पृथ्वीचे राजे जिंकोन । द्रव्य आणावें बळेंकरून ।
तरी सिद्धी पावेल सकळ यज्ञ । बहुत कठिण कार्य दिसे ॥ ४१ ॥
तरी द्वारकानाथ श्रीकृष्ण । जो अनाकदुंदुभिहृदयरत्‍न ।
तो जगद्‌गुरु आलियाविण । कार्यसिद्धि नव्हेचि ॥ ४२ ॥
मग श्रीकृष्णासी दिव्य पत्र । पाठवी धर्मराज पंडुपुत्र ।
दूत पाठविले सत्वर । द्वारकाधीश बोलवावया ॥ ४३ ॥
तों जरासंधाचे बंदिशाळेप्रती । पडिले बावीस सहस्र नृपती ।
तिंहीं पत्र लिहिलें श्रीहरीप्रती । आम्हांसी जगत्पति सोडवीं ॥ ४४ ॥
दोन्हीकडूनि आलीं पत्रें । तीं स्वयें वाचिलीं वारिजनेत्रें ।
मग काय केलें स्मरारिमित्रें । तें विचित्र परिसा पां ॥ ४५ ॥
मनीं विचारी कमलोद्‌भवपिता । आधीं जावें शक्रप्रस्था ।
भेटूनि यावें पंडुसुतां । कार्य तत्त्वतां साधावें ॥ ४६ ॥
तों इकडे धर्में काय केलें । चहूं दिशांप्रति ते वेळे ।
चौघे बंधु पाठविले । राजयांप्रति जिंकावया ॥ ४७ ॥
सैन्य अपार मिळवून । उत्तर दिशेशी गेला अर्जुन ।
तेणें सकळ राजे जिंकोन । द्रव्य अपार आणिलें ॥ ४८ ॥
पूर्वेसी पाठविला भीम । तेणें थोर केला पराक्रम ।
राजे जिंकोनि बळोत्तम । द्रव्य आणिलें तेधवां ॥ ४९ ॥
दक्षिणेसी पाठविला सहदेव । तेणें पुरुषार्थ करूनि अपूर्व ।
भूपति जिंकोनियां सर्व । आणिलें द्रव्य तेधवां ॥ ५० ॥
पश्चिमेसी पाठविला नकुळ । तेणें नृपति जिंकोनियां सकळ ।
द्वारकेसी आला प्रबळ । सैन्यासहित तेधवां ॥ ५१ ॥
नगराबाहेर राहोन । हरीसी पत्र पाठविलें लिहोन ।
माथां धर्माची मुद्रिका करून । दूताहातीं धाडिलें ॥ ५२ ॥
श्रीरंगें पत्र उकलिलें देखा । तों धर्माचा असे मस्तकीं शिक्का ।
श्रीकृष्णें वंदिलें मस्तका । हृदयीं धरिलें सप्रेम ॥ ५३ ॥
म्हणे मी अजित निर्गुण । परी मज भक्तीं जिंकिलें पूर्ण ।
मी सदा तयांआधीन । त्यांचें वचन मानीत मी ॥ ५४ ॥
जे दाविती धनविद्यातपबळ । त्यांसी नातुडे तमालनीळ ।
मी भक्तांआधीन सदाकाळ । जे प्रेमळ अंतरींचे ॥ ५५ ॥
अनंत जन्म तप केलें । पांडवीं पूर्वींच मज जिंकिलें ।
हरीनें द्रव्य अपार ते वेळे । आणूनि दिधलें माद्रीसुता ॥ ५६ ॥
द्वारकेबाहेर येऊनि गोपाळ । नकुळा भेटला तात्काळ ।
नकुळें दृढ धरिलें पदकमळ । जगद्वंद्याचें तेधवां ॥ ५७ ॥
नयनींचें अश्रुजीवन । तेणें प्रक्षाळिले कृष्णचरण ।
कंठ दाटला प्रेमेंकरून । जगज्जीवन हृदयीं धरी ॥ ५८ ॥
नकुळ म्हणे श्रीकरधरा । ब्रह्मांडनायका भुवनसुंदरा ।
कंसातका मधुसंहारा । समरधीरा गोविंदा ॥ ५९ ॥
तुझा मी दासानुदास विश्वंभरा । म्यां पत्राचे शिरीं केली मुद्रा ।
विरिंचीजनका प्रतापरुद्रा । अन्याय क्षमा करीं हा ॥ ६० ॥
श्रीरंग म्हणे सखया ऐक । तुम्हीं निजप्रेम देऊनि अलौकिक ।
मज विकत घेतलें देख । सत्य सत्य त्रिवाचा ॥ ६१ ॥
नकुळ द्वारकेमाजी नेला । दिव्य वस्त्राभरणीं गौरविला ।
द्रव्य अपार देत ते वेळां । जें भोगींद्रासी न गणवेचि ॥ ६२ ॥
नकुळासी म्हणे राजीवनेत्र । मजही धर्में धाडिलें पत्र ।
मीही आतां येतों सत्वर । पुढें जाय तूं वेगेंसीं ॥ ६३ ॥
आज्ञा घेऊनि माद्रीसुत । इंद्रप्रस्थासी आला त्वरित ।
धर्मासी वंदूनि समस्त । वृत्तांत सांगे द्वारकेचा ॥ ६४ ॥
सद्गदित जाहला धर्म । म्हणे आमचा ऋणी पुरुषोत्तम ।
तंव तो विश्वमनोभिराम । येता जाहला शक्रप्रस्थासी ॥ ६५ ॥
पुढें जाऊनि धर्मराजें । वंदिलीं हरीचीं चरणांबुजें ।
वर्तमान जाहलें तें सहजें । सर्व कथिलें हरीप्रति ॥ ६६ ॥
एक जरासंध वेगळा करून । सर्व राजे जिंकिले पूर्ण ।
मग बोले कंसप्राणहरण । तरी यज्ञ कैसा होईल ॥ ६७ ॥
जरासंध परम सबळ । मथुरेसी धरिला सतरा वेळ ।
परी त्याच्या मरणाचा काळ । समीप असे यावरी ॥ ६८ ॥
मग भीम आणि अर्जुन । संगें घेऊनि जगज्जीवन ।
सवेंचि त्रिवर्ग निघोन । येते जाहलें मागधपुरा ॥ ६९ ॥
दुर्ग ढांसळूनि बळें । आडमार्गें ग्रामांत गेलें ।
तों भेरी निशाण देखिलें । भीमें फोडिलें हाणोनि ॥ ७० ॥
ब्राह्मणवेष तिघीं धरिले । जरासंधाचे मंदिरासी गेले ।
तों बळिहरण टाकावया वेळे । बाहेर आला जरासंध ॥ ७१ ॥
तों देखिले तिघे ब्राह्मण । जरासंध करी तयांसी नमन ।
तंव ते न बोलती धरिलें मौन । आशीर्वचन न देती ॥ ७२ ॥
जरासंधाचे यज्ञशाळेंत जाऊन । मौनें बैसले तिघे जण ।
राजा म्हणे कैसे ब्राह्मण । कांहीं वचन न बोलती ॥ ७३ ॥
जरासंध म्हणे द्विज हो सांगा । काय इच्छा असेल ते मागा ।
हरि म्हणे युद्धभिक्षा देईं वेगा । तिघांमधूनि एकाशीं ॥ ७४ ॥
जरासंध पाहे हस्त विलोकून । तों देखे गोधांगुळीचिन्ह ।
म्हणे हे नव्हेति ब्राह्मण । महाक्षत्रिय आहेती ॥ ७५ ॥
जरासंध बोले वचन । म्यां भिक्षा दिधली तुम्हांलागून ।
परी तुम्ही तिघेजण । आहां कोण सांगावें ॥ ७६ ॥
मग स्वरूपें प्रगटविलीं तिघां जणीं । तों भीम अर्जुन चक्रपाणी ।
जरासंध हांसोनी । काय बोले तेधवां ॥ ७७ ॥
हा गोवळा कपटी कंसारी । ह्याशीं मी तों युद्ध न करीं ।
अर्जुनही पाहतां समरीं । दृष्टीं माझे भरेना ॥ ७८ ॥
कांहीं भीम तगेल मजशीं । मी युद्ध करीन तयाशीं ।
मग नगरबाह्यप्रदेशीं । चौघेजण चालिले ॥ ७९ ॥
युद्धभूमिका नीट करून । जरासंध आणि भीमसेन ।
उभे ठाकले गदा पडताळून । गगनीं सुरगण पाहती ॥ ८० ॥
गदा खणखणां वाजती । बळें उद्‌भट हांका देती ।
निराळीं प्रतिशब्द उठती । दुमदुमिती देवयानें ॥ ८१ ॥
चक्राकार उड्या घेती । वर्मी गदाघाय हाणितीं ।
सिंहावरी सिंह लोटती । तैसे झगटती एकमेकां ॥ ८२ ॥
करुनि चक्राकार मंडळ । तितुक्यांत युद्ध करिती कल्लोळ ।
नऊ सहस्र नागांचें बळ । दोघांसही समानचि ॥ ८३ ॥
जैसे मेरु आणि मांदार । तैसे सबळ दोघे शूर ।
कीं पूर्वीं शक्रसुत आणि सूर्यकुमर । अलोट जैसे भीडती ॥ ८४ ॥
एकीकडे चमक दावूनी । सवेंचि गदा हाणिती फिरोनी ।
सर्वांग चूर होऊनी । छिन्न भिन्न जाहलें ॥ ८५ ॥
वीरश्रीमदें माजले जेव्हां । शरीरव्यथा नाठवे तेव्हां ।
पार्थ आणि रुक्मिणीधवा । अति आश्चर्य वाटत ॥ ८६ ॥
नव दिवस नव रात्री । दोघेही ढळती वीर क्षत्री ।
दोघे धांवतां दणाणे धरित्री । उठे अंबरीं प्रतिशब्द ॥ ८७ ॥
अंतरीं विचारी क्षीराब्धिजावर । जरासंध हा अनिवार ।
भीमासी संकेतें सर्वेश्वर । दाविता झाला तेधवां ॥ ८८ ॥
तृणकाडी हातीं धरुनी । भीमासी दाविली चिरोनी ।
धर्मानुजें तोचि संकेत जाणूनी । तैसेंचि केलें तेधवां ॥ ८९ ॥
जरासंध बळें धरिला । पायांतळीं घालूनि चिरिला ।
दूरी भिरकावूनि दीधला । परी सांधा जडला पुनरपि ॥ ९० ॥
मागुती हांक देऊनि जरासंध । भीमाशीं भिडे सुबद्ध ।
सवेंचि संकेत दावी गोविंद । धड विषम टाकीं कां ॥ ९१ ॥
मागुती भीमें उभा चिरिला । एक भाग दक्षिणेकडे टाकिला ।
दुजा उत्तरेकडे भिरकाविला । प्राणासी मुकला जरासंध ॥ ९२ ॥
जाहला एकचि जयजयकार । सुर वर्षती सुमनसंभार ।
विजयी जाहला पंडुकुमर । पार्थ-यदुवीर भेटती ॥ ९३ ॥
बंदिशाळा फोडिली तये वेळे । बावीस सहस्र राजे सोडविले ।
तितुकेही स्वस्थळा पाठविले । वस्त्रें भूषणें देऊनियां ॥ ९४ ॥
राजभांडारीं द्रव्य असंख्यात । तें इंद्रप्रस्था नेलें समस्त ।
सहदेव जरासंधाचा सुत । त्यासी राज्य दीधलें ॥ ९५ ॥
ऐसा पुरुषार्थ करुनी । शक्रप्रस्था आले परतोनी ।
द्वारकेसी गेला शारंगपाणी । रथीं बैसोनि तेधवां ॥ ९६ ॥
ऐसे दिवस कांहीं लोटले । धर्मराजा बंधूंप्रति बोले ।
हें करभारद्रव्य आणिलें । याचें सार्थक करावें ॥ ९७ ॥
पडिले द्रव्याचे पर्वत । सहस्र गज भरूनि वेंचिलें नित्य ।
तरी सहस्र वर्षेंपर्यंत । द्रव्य न सरे सर्वथा ॥ ९८ ॥
सर्व सामग्री सिद्ध जाहली । याग आरंभावा या वेळीं ।
आप्त सोयिरे सुहृद सकळी । पाचारावे यज्ञातें ॥ ९९ ॥
पाचारावे ब्राह्मण समस्त । जे शापानुग्रहसमर्थ ।
वेदोनारायण साक्षात । नांदे हृदयीं जयांच्या ॥ १०० ॥
सप्तपुर्‍या तीर्थें अगाधें । जेथें वसती ब्रह्मवृंदें ।
जे वेदांतज्ञानी ब्रह्मानंदें । निजसुखें डुल्लती ॥ १ ॥
शाण्णव कुळींचे भूपाळ । आप्त सोयरे द्रुपदादि सकळ ।
विराटादि महानृपाळ । यज्ञालागीं पाचारा ॥ २ ॥
द्वारकेसी आधीं पाठवावे दूत । जगद्वंद्य आमुचें कुळदैवत ।
तो स्वामी श्रीकृष्णनाथ । रुक्मिणीसहित पाचारा ॥ ३ ॥
द्रोणाचार्य कृपाचार्य । धृतराष्ट्र भीष्मादि महाआर्य ।
जे केवळ ज्ञानसूर्य । ते पाचारा आधीं येथें ॥ ४ ॥
दुर्योधनादि बंधु सर्व । पाचारावे ते कौरव ।
विदुर महाज्ञानी कृपार्णव । आधीं येथें बोलवावा ॥ ५ ॥
ऐसी आज्ञा देतां धर्मभूपती । लक्षानुलक्ष दूत धांवती ।
धर्माची आज्ञा सर्वां सांगती । नृप निघती वेगेंसीं ॥ ६ ॥
तों दैव उदेलें अद्‌भुत । दूत न पाठवितांची अकस्मात ।
निजभारेंसी वैकुंठनाथ । नगराजवळी पातला ॥ ७ ॥
दूत धांवत आले धर्माजवळी । सांगती जवळी आले वनमाळी ।
कुंजरभेरी गर्जती निराळीं । प्रतिशब्द गगनीं न समाये ॥ ८ ॥
ऐकतां धर्मराजा गहिंवरला । दूत म्यां अजूनि नाहीं धाडिला ।
अंतर ओळखोनि धांविन्नला । स्वामी माझा मजलागीं ॥ ९ ॥
एक प्रेमें धरितां हरिपायीं । मुळेंविण येतो लवलाहीं ।
माझ्या भाग्यासी अंत नाहीं । आला जांवई भीमकाचा ॥ ११० ॥
बंधूंसहित धर्मराव । नगराबाहेरी घेतसे धांव ।
तों सेनेसहित इंदिराधव । पंडुपुत्रीं देखिला ॥ ११ ॥
सवें सोळा सहस्र कामिनी । मुख्य रुक्मिणी विश्वजननी ।
छपन्न कोटी यादव श्रेणी । तितुक्यांच्या कामिनी आलिया ॥ १२ ॥
एक लक्ष साठ सहस्र कुमर । कन्या स्नुषा आलिया समग्र ।
चौदा सहस्र भेरी प्रचंद थोर । गजपृष्ठावरी धडकती ॥ १३ ॥
गज तुरंग पदाति रथ । अनुपम अलंकारें मंडित ।
ध्वज अपार लखलखित । जेवीं पुकष्‍रीं सौदामिनी ॥ १४ ॥
मित्राऐसीं शतपत्रें । चंद्रमंडळातुल्य तळपती छत्रें ।
नीळरक्तवर्ण विचित्रें । संख्यारहित दिसती ॥ १५ ॥
कुंचे चामरें झळकती । गज महानादें किंकाटती ।
हिरे जडिले दांतोदांतीं । कर्णीं डुल्लती मुक्तघोंस ॥ १६ ॥
रत्‍नजडित पाखरा सुरेख । घंटा गर्जती अधोमुख ।
मग पाहतां ते कृष्णउपासक । हरिनामें किंकाटती ॥ १७ ॥
अतिरथी उद्धट वीर । पाठीसीं चालती कृष्णकुमर ।
महारणपंडित धनुर्धर । प्रचंड वीर हरीचे ॥ १८ ॥
गजस्कंधी बैसोनि बंदीजन । हरिप्रताप वाखाणिती गर्जोन ।
पुढें कनकवेत्रधारी धांवोन । वाव करिती चालावया ॥ १९ ॥
कृष्णाभोंवते राजे घनदाट । आदळती मुकुटांसी मुकुट ।
ऐसा द्वारकानाथ वरिष्ठ । धर्मराजें देखिला ॥ १२० ॥
पांचही जणांसी ते काळीं । क्षेम देत वनमाळी ।
धर्में हरीचे अंघ्रिकमळीं । मस्तक ठेविला आदरें ॥ २१ ॥
हरि म्हणे तूं दीक्षित सहजीं । तुझीच पूजा करावी आजी ।
धर्में श्रीरंग नगरामाजीं । मंदिरासी आणिला ॥ २२ ॥
चौदा सहस्र मत्त वारण । आणिल द्रव्य अलंकार भरोन ।
नानारत्‍नवस्त्रीं पंडुनंदन । द्वारकाधीशें पूजिला ॥ २३ ॥

तों सकळ देशींचे नृपवर । घेऊनि पातले करभार ।
अठ्ठयायशीं सहस्र ऋषीश्वर । शिष्यांसहित पातले ॥ २४ ॥
जरासंधाचे बंदी पडले । बावीससहस्र राजे सोडविले ।
तितुकेही यज्ञ पाहावया आले । करभार घेऊनियां ॥ २५ ॥
धनाच्या राशी अपार । स्वर्गाहूनि पाठवी कुबेर ।
त्रिदशांसहित सुरेश्वर । विमानारुढ पाहतसे ॥ २६ ॥
नव ग्रह सुप्रसन्न । जयलाभ उभे कर जोडून ।
श्रीरामभक्त बिभीषण । आनंद पाहों पातला ॥ २७ ॥
सप्त द्वीपें छप्पन्न देश । नव खंडींचे नराधीश ।
भीष्मद्रोणादि कौरवेश । पुत्रांसहित धृतराष्ट्र ॥ २८ ॥
जे जे आले नरेश्वर । त्यांसी धर्में जावोनि समोर ।
बहुत करोनियां आदर । इंद्रप्रस्थासी आणिलें ॥ २९ ॥
कोटि शिल्पकारीं अगोदर । चंदनसदनें निर्मिलीं विचित्र ।
सकळ ऋषिराजयांसी पवित्र । दिधलीं तींच राहावया ॥ १३० ॥
धर्म म्हणे सहदेवातें । धौम्य पुरोहिताचेनि अनुमतें ।
जे जे सामग्री लागे यज्ञातें । ते ते सिद्ध करीं सत्वर ॥ ३१ ॥
मग भीष्म आणि जगन्मोहन । एकासनीं बैसवून ।
कृष्णपदीं मस्तक ठेवून । धर्मराज विनवीतसे ॥ ३२ ॥
जें जें मनीं इच्छिलें । तें तें हरीनें पुरविलें ।
सकळ राजे भृत्य जाहले । द्रव्य संचलें असंभाव्य ॥ ३३ ॥
तरी येथें कार्य वांटिल्याविण । सिद्धी न पावे कदा यज्ञ ।
तरी कोणा योग्य कोण कारण । तूं नारायण जाणसी ॥ ३४ ॥
आम्ही नेणतीं लेंकुरें श्रीरंगा । आम्हांसही एक कार्य सांगा ।
कंसांतका भक्तभवभंगा । आज्ञा करावी सत्वर ॥ ३५ ॥
मग बोले श्रीकरधर । मी चतुर नव्हें नृपवर ।
नंदाचा गोरक्षक साचार । मज हा विचार समजेना ॥ ३६ ॥
यावरी अर्जुनाचा सारथि होय । हें तों जाणे भुवनत्रय ।
धर्में धरिले दृढ पाय । तरी मी काय करूं आतां ॥ ३७ ॥
हरि म्हणे मी एक कार्य करीन । द्विजांचीं चरणांबुजें प्रक्षाळीन ।
आणि उच्छिष्ट पात्रें काढीन । इतुकें कारण मज दीजे ॥ ३८ ॥
ऋषींसी लागतील जे जे उपचार । ते ते पुरवावे समग्र ।
द्रोणआज्ञेनें द्रोणपुत्र । अश्वत्थामा करो हें ॥ ३९ ॥
द्रव्य लागेल जें अपार । तें विदुरें द्यावें समग्र ।
राजपूजनासी चतुर । संजय शिष्य व्यासाचा ॥ १४० ॥
अपार आल्या राजसेना । त्यांसी भक्ष्यभोज्याची विचारणा ।
हें कार्य सांगा दुःशासना । अवश्य म्हणे धर्मराजा ॥ ४१ ॥
ब्राह्मणांसी दक्षिणा सहज । देईल द्रोणाचार्य महाराज ।
जो प्रतापसूर्य तेजःपुंज । वेदज्ञ आणि रणपंडित ॥ ४२ ॥
आणिताती राजे बहु धनें । तीं दृष्टीसी पाहोनि दुर्योधनें ।
मग भांडारीं ठेविजे यत्‍नें । अवश्य म्हणे पंडुपुत्र ॥ ४३ ॥
यज्ञासी येतील नाना विघ्नें । तितुकीं निवारावीं अर्जुनें ।
ब्राह्मणांची प्रार्थना भीमसेनें । भोजनवेळे करावी ॥ ४४ ॥
सुमनमाळा गंधाक्षता । धूपादि परिमळद्रव्य तत्त्वतां ।
हीं अर्पावीं समस्तां । नकुळालागीं सांगितलें ॥ ४५ ॥
घृत मधु दधि पंचामृतें । हीं सहदेवें वाढिजें एकचित्तें ।
न्यून पूर्ण होईल तेथें । गंगात्मजें विलोकिजे ॥ ४६ ॥
विप्रराजयांच्या बैसती पंक्ती । त्यांसी वाढील द्रौपदी सती ।
अन्नपूर्णा केवळ भगवती । करील तृप्त समस्तां ॥ ४७ ॥
प्रतिविंध्यादि राजकुमर । अत्यंत सुगंध करूनि नीर ।
भोजनकर्त्यांसी वारंवार । पुरविजे तयांनीं ॥ ४८ ॥
त्रयोदशगुणी विडे विचित्र । एक तांबूल सहस्रपत्र ।
हें धृष्टद्युम्नासी सांगा साचार । युधिष्ठिर अवश्य म्हणे ॥ ४९ ॥
धर्मराया तूं यजमान । भोंवते घेऊनि दिव्य ब्राह्मण ।
यथासांग करीं यज्ञ । जेणें त्रिभुवन धन्य म्हणे ॥ १५० ॥
ऋत्विज नेमिले चौघेजण । कमलोद्‌भव मुख्य पूर्ण ।
दुजा सत्यवतीहृदयरत्‍न । वेदाब्जसूर्य केवळ जो ॥ ५१ ॥
तिजा ब्रह्मनंदन वसिष्ठ । चौथा याज्ञवल्क्य वरिष्ठ ।
हे चौघे ऋत्विज स्पष्ट । धर्मराया योजीं कां ॥ ५२ ॥
राजा आणि भणंगदीन । सर्वांसी अन्न समान ।
हें मुख्य प्रभूचें लक्षण । यज्ञ पूर्ण होय तेणें ॥ ५३ ॥
ऐसी आज्ञा देऊनि सकळां । मग यज्ञासी आरंभ केला ।
दीक्षाग्रहणीं धर्म बैसला । विप्रांसहित मखाजवळी ॥ ५४ ॥
एक संवत्सरपर्यंत । वसुधारा अखंड चालत ।
जातवेद जाहला तृप्त । न्यून पदार्थ एकही न दिसे ॥ ५५ ॥
विभाग पावोनि समस्त । जयजयकारें देव गर्जत ।
असंभाव्य पुष्पवृष्टि होत । शक्रप्रस्थावरी पैं ॥ ५६ ॥
ऋषि राजे थोरलहान । रत्‍नताटीं करिती भोजन ।
षड्रस अन्न जेविती पूर्ण । जें दुर्लभ सुरांतें ॥ ५७ ॥
तों विप्रांसी प्रार्थना करी भीमसेन । बोले परम कठोर वचन ।
म्हणे टाकाल जरी अन्न । तरी बांधीन शेंडीसी ॥ ५८ ॥
उदरापुरतें मागोनि घ्यावें । पात्रीं सांडितां बरें नव्हे ।
म्हणे माझे स्वभाव ठावे । तुम्हां आहेत सर्वही ॥ ५९ ॥
भीमाच्या धाकेंकरुन । ब्राह्मण जेविती किंचित अन्न ।
विप्र गेले शुष्क होऊन । तें जगज्जीवनें जाणिलें ॥ १६० ॥
भीमासी म्हणे जगज्जीवन । गंधमादनऋषि निपुण ।
त्यासी सत्वर आणा बोलावून । अगत्य कारण आहे त्याचें ॥ ६१ ॥
भीमाचे ठायीं अभिमान । मीच एक बळें आगळा पूर्ण ।
वृकोदर जात वेगेंकरून । गंधमादन आणावया ॥ ६२ ॥
तों वाटेसी जैसा महापर्वत । वृद्धवेष धरुनि बहुत ।
बैसला असे हनुमंत । पुच्छ आडवें टाकूनियां ॥ ६३ ॥
त्यासी भीम बोले प्रौढी । वानरा वाटेचें पुच्छ काढीं ।
मज जाणें आहे तांतडी । ऋषिदर्शनाकारणें ॥ ६४ ॥
तों हनुमंत बोले नम्र वचन । भीमा मज आलें वृद्धपण ।
हें पुच्छ जड जाहलें पूर्ण । आतां माझेनी उचलेना ॥ ६५ ॥
तरी तूं बळिया भीमसेन । एकीकडे ठेवीं पुच्छ उचलून ।
अवश्य म्हणे कुंतीनंदन । पुच्छ उचलूं पाहतसे ॥ ६६ ॥
नव सहस्र वारणांचें बळ । तें भीमसेनें वेंचिलें सकळ ।
परी पुच्छ न ढळे अढळ । जैसा अचल पडियेला ॥ ६७ ॥
बळहत जाहला भीमसेन । गदगदां हांसे वायुनंदन ।
म्हणे धर्मानुजा गर्व सांडोन । कृष्णभजनीं राहें तूं ॥ ६८ ॥
मग भीमें स्तवूनि हनुमंता । म्हणे तूं आवडसी रघुनाथा ।
दशास्यबळदर्पहंता । सीताशोकहर्ता तूंचि पैं ॥ ६९ ॥
निरभिमानी भीमासी देखिलें । मग पुच्छ हनुमंतें काढिलें ।
गंधमादन पर्वतासी ते वेळे । धर्मानुज पातला ॥ १७० ॥
दृष्टीं देखिला गंधमादन । अंग जैसें दिव्य सुवर्ण ।
परी तयासी सूकराचें वदन । दुर्गंध पूर्ण येतसे ॥ ७१ ॥
भीमें केला नमस्कार । उभा राहिला जोडूनि कर ।
म्हणे तुम्हांसी पाचारी यादवेंद्र । याग होत धर्मसदनीं ॥ ७२ ॥
मग बोले गंधमादन । हें परमदुर्गंधी सूकरवदन ।
मी तेथें न ये घेऊन । उपहासिती सर्वही ॥ ७३ ॥
भीम म्हणे महाऋषी । तुमची कांति सुवर्णाऐसी ।
ऐसें तुमचें मुख व्हावयासी । काय कारण सांग पां ॥ ७४ ॥
येरू म्हणे ऐक सावधान । पूर्वीं मी होतो बहुत सधन ।
सर्व दानें केलीं पूर्ण । यथाविधीकरूनियां ॥ ७५ ॥
परी ब्राह्मणाचा जाय प्राण । ऐसें बोलिलों कठोर वचन ।
त्यालागीं जाहलें ऐसें वदन । पंडुनंदना जाण पां ॥ ७६ ॥
भीमा तूं तरी सावधान । नको बोलूं कठोर वचन ।
मनांत दचकला भीमसेन । आला परतोन इंद्रप्रस्था ॥ ७७ ॥
मग विप्रासी म्हणे तो तेव्हां । स्वामी सावकाश जी जेवा ।
न रुचे त्याचा त्याग करावा । प्रसाद ठेवावा निजपात्रीं ॥ ७८ ॥
विप्र म्हणती नवल जाहलें । यासी हे गुण कोणीं लाविले ।
प्रार्थना करितो नम्र बोलें । आमुचें फळलें भाग्य वाटे ॥ ७९ ॥
असो धर्माची संपदा बहुत । देखतां दुर्योधन संतापत ।
म्हणे याचा सहाकारी कृष्णनाथ । याचेनि पूर्ण सर्व होय ॥ १८० ॥
श्रीकृष्णासी म्हणे दुर्योधन । तुझें पांडवांवरी बहुत मन ।
तूं एवढा देव होऊन । समता नसे तुझे ठायीं ॥ ८१ ॥
पांडवांकडे धरिसी प्रीती । तैसी आम्हांकडे नाहीं वृत्ती ।
तुझे ठायीं द्वैत श्रीपती । नवल मज वाटतसे ॥ ८२ ॥
हरि म्हणे दुर्योधना । मी समसमान अवघियांसी जाणा ।
एकासी अधिक एकासी उणा । सर्वथा नाहीं विचारीं ॥ ८३ ॥
दरिद्री राजा हो कां रंक । सर्वांसी समान जैसा अर्क ।
किंवा गंगेचें उदक । सर्वांसही सम जैसें ॥ ८४ ॥
की सर्वां धटीं समान अंबर । कीं समान जैसा समीर ।
कीं गगनीं उगवतां रोहिणीवर । शीतळ जैसा सर्वांतें ॥ ८५ ॥
तैसा मी दुर्योधना जाण । परी जे कां कुटिल जन ।
ते सम विषम पूर्ण । माझ्या ठायीं भाविती ॥ ८६ ॥
भक्त धरिती अत्यादर । त्यांसी जवळी वाटें मी यादवेंद्र ।
मी समीप असोनि साचार । अभक्त दूरी भाविती ॥ ८७ ॥
त्याची पावावया प्रचीती । दुर्योधनासी म्हणे यदुपती ।
एक कारण आहे निश्चितीं । तें तूं ऐक सुयोधना ॥ ८८ ॥
इतुके बैसले ब्राह्मण । यांत एक सत्पात्र निवडोन ।
लवकरी आणीं उत्तम दान । देणें असे तयातें ॥ ८९ ॥
दुर्योधन चालिला पाहावया । मग बोलाविलें धर्मराया ।
द्विजांत एक नष्ट निवडूनियां । वेगें आणीं आतांचि ॥ १९० ॥
धर्म पाहे जो ब्राह्मण । तो केवळ दिसे सूर्यनारायण ।
महातपस्वी पुण्यपरापण । नष्ट एकही दिसेना ॥ ९१ ॥
परतोनि आला हरीपाशीं । म्हणे हे अवघेचि पुण्यराशी ।
अपवित्र गुण एकापाशीं । न दिसे कोठें सर्वथा ॥ ९२ ॥
इकडे दुर्योधन शोधीत । अवघी ऋषिमंडळी न्याहाळीत ।
म्हणे एकही धड नाहीं त्यांत । दूषणें बहुत दीसती ॥ ९३ ॥
हरीजवळी आला सत्वर । म्हणे हे अवघेचि अपवित्र ।
एकही न दिसे सत्पात्र । दोषी सर्वत्र असती पैं ॥ ९४ ॥
दुर्योधनासी म्हणे जगज्जीवन । तुझें हृदय कपटमलिन ।
सदोषिया निर्दोष जाण । त्रिभुवनीं दिसेना ॥ ९५ ॥
दुरात्मा जो दुर्बुद्धि खळ । त्यासी अवघे दिसती अमंगळ ।
दृष्टीं कोणी न दिसे निर्मळ । पापें समूळ वेष्टिला ॥ ९६ ॥
वेश्येचिये नयनीं । सकळ स्त्रिया दिसती जारिणी ।
तैसा तूं दुरात्मा पापखाणी । मलिन मनीं सर्वदा ॥ ९७ ॥
धर्मासी अवघे दिसती पुण्यवंत । तेचि तुज दोषी भासत ।
दुर्योधन न बोले तटस्थ । जो अति उन्मत्त विषयांध ॥ ९८ ॥
असो एक वर्षपर्यंत । राजसूययज्ञोत्साह होत ।
तों नवल वर्तलें एक तेथ । श्रोते सावचित्त ऐका पां ॥ ९९ ॥
जान्हवीचे तीरीं जाण । कोणी एक तपस्वी ब्राह्मण ।
अरण्यामाजी गुंफा बांधोन । स्त्रियेसहित राहतसे ॥ २०० ॥
परम तेजस्वी देदीप्यमान । सदा करी शिवउपासन ।
नित्य कैलासाहूनि विमान । माध्यान्हसमयीं येत तया ॥ १ ॥
तया विमानीं बैसोनि दोघें । नित्य कैलासासी जाती वेगें ।
शिवार्चन करिती निजांगें । येती परतोनि आश्रमा ॥ २ ॥
ऐसें असतां एकेकाळीं । दोघें हिंडती वनस्थळीं ।
विमान यावयाची वेळ जाहली । पुष्पें तोडिलीं सवेग ॥ ३ ॥
तों एकांत वन देखोन । कामातुर जाहला ब्राह्मण ।
स्त्रियेसी म्हणे भोगदान । देईं मज येथेंचि ॥ ४ ॥
तंव ते म्हणे भ्रतारासी । चंडांशु आला माध्यान्हासी ।
पुढें जाणें शिवपूजेसी । हे गोष्टी मनीं धरूं नका ॥ ५ ॥
तुम्ही सर्व शास्त्रीं निपुण । बरवें पहा विचाोरून ।
तंव तो कामें व्यापिला पूर्ण । धूर्णित नयन जाहले ॥ ६ ॥
अंतर भरलें अनंगें । पंथ सोडूनि जाय आडमार्गें ।
तों काळसर्प डंखिला वेगें । प्राण गेला तत्काळ ॥ ७ ॥
अचेतन पडिलें शरीर प्रेत । जवळी स्त्री आली धांवत ।
अट्टहासें शोक करीत । तों नारद तेथें पातला ॥ ८ ॥
नारद पुसे काय जाहलें । येरीनें जें जाहलें तेंचि कथिलें ।
नारद म्हणे काय केलें । कां वचन मोडिलें भ्रताराचें ॥ ९ ॥
तंव ती म्हणे नारदमुनी । कांहीं उपाय सांगा ये क्षणीं ।
येरू म्हणे शक्रप्रस्थासी घेऊनी । प्रेत जाईं सवेग ॥ २१० ॥
पुढें चाले नारदमुनी । मागे येत प्रेत घेऊनी ।
यज्ञमंडपांत आणूनी । अकस्मात टाकिलें ॥ ११ ॥
यज्ञापाशीं टाकिलें प्रेत । तेथें मिळाले श्रेष्ठ समस्त ।
म्हणती पैल तें इंद्रप्रस्थ । उचलीं कुणप वेगेंसी ॥ १२ ॥
म्हणे सर्पदंश जाहला भ्रतारासी । कोणी उठवा सत्वर यासी ।
तरीच मख सुफळ पुण्यराशी । देखोनि युधिष्ठिर घाबरला ॥ १३ ॥
म्हणे यज्ञासी विघ्न ओढवलें । जैसें दुग्धामाजी सैंधव पडलें ।
स्वाहाकार खोळंबले । हस्त आंखडिले ब्राह्मणीं ॥ १४ ॥
धर्मराज झाला दीनवदन । समस्तां विनवी कर जोडून ।
कोणी तपस्तेज वेंचून । उठवा शीघ्र कुणप हें ॥ १५ ॥
तटस्थ पाहती सभाजन । कोणी न बोलती वचन ।
धर्मराज उदकें भरूनि नयन । जगद्वंद्याकडे पाहे ॥ १६ ॥
म्हणे कैवारिया भक्तवत्सला । शेवटीं हा अनर्थ ओढवला ।
जैसा विदेशाहूनि गांवा आला । वेशींत नागविला तस्करीं ॥ १७ ॥
हातासी जों लागावें निधान । तों तेथें विवशी पडे येऊन ।
मायबाप तूं जगज्जीवन । तुझा यज्ञ तूं सांभाळीं ॥ १८ ॥
मी किंकर तुझें दीन । तूं सांभाळी आपुला यज्ञ ।
मी यज्ञकर्ता म्हणवीन । तरी जिव्हा झडो हे ॥ १९ ॥
ऐकोनि धर्माचें करुणावचन । गहिंवरले भक्तजन ।
शिशुपाळादि कौरव दुर्जन । हर्ष पूर्ण मानिती ॥ २२० ॥
खुणाविती एकासी एक । बरें म्हणती झालें कौतुक ।
चांडाळ दुरात्मे देख । उणें पाहती भक्तांचें ॥ २१ ॥
परी धर्माचा पाठिराखा थोर । वैकुंठपुरींचा सुकुमार ।
तो उणें पडों नेदी अणुमात्र । कमलनेत्र कमलापति ॥ २२ ॥
मेघगंभीरगिरा गर्जोन । बोले रुक्मिणीप्राणजीवन ।
मन्मथजनक जनार्दन । पांडवजनरक्षक ॥ २३ ॥
म्हणे वेंचावें कांहीं निजतप । तरीच उठेल हें कुपण ।
यावरी विरिंचीचा बाप । काय करिता जाहला ॥ २४ ॥
पीतवसन श्रीकरधर । सुरंग रुळे उत्तरीय वस्त्र ।
मंदहास्य वारिज नेत्र । प्रेताजवळी पातला ॥ २५ ॥
हातीं घेतली रत्‍नजडित झारी । सव्य करीं ओती पुण्यवारी ।
कृष्णद्वेषी जे पापकारी । हांसो लागले गदगदां ॥ २६ ॥
शिशुपाळादि कौरव दुर्जन । म्हणती हा काय आचरला पुण्य ।
कोणतें तप केलें निर्वाण । जन्मादारभ्य आजिवरी ॥ २७ ॥
महाकपटी चोर जार । गोवळ्यांचीं उच्छिष्टें खाणार ।
एक म्हणती धरा धीर । कौतुक पाहों उगेचि ॥ २८ ॥
तों काय बोले मधुकैटभारी । मी आजिपर्यंत ब्रह्मचारी ।
तों अवघे हांसती दुराचारी । हस्त हस्तीं हाणोनियां ॥ २९ ॥
ब्रह्मचर्यसंकल्प कऒऒन । ब्राह्मणाचे मुखीं जीवन ।
कृष्णें घालितांचि खडबडून । उठिला विप्र ते वेळीं ॥ २३० ॥
जाहला एकचि जयजयकार । देव वर्षति सुमनसंभार ।
प्रेमें दाटला युधिष्ठिर । भक्त अपार स्तविती तेव्हां ॥ ३१ ॥
सकळ दुर्जन ते वेळीं । अधोवदन जाहले सकळी ।
आनंदली भक्तमंडळी । पिटिली टाळी सकळिकीं ॥ ३२ ॥
असो उठिला तो ब्राह्मण । धर्मे केलें त्याचें पूजन ।
स्त्रीसहित गौरवून । वस्त्रें भूषणें अर्पिली ॥ ३३ ॥
तों यज्ञामधूनि एक जंबुक । अकस्मात निघाला एकाएक ।
कुंडवेदिकेवरी बैसोनि देख । पुढील भविष्य वाखाणीं ॥ ३४ ॥
गर्जोनि बोले शब्द । येथें एकाचा होईल शिरच्छेद ।
पुढें दिसतो मोठा विरोध । कलह अगाध माजेल ॥ ३५ ॥
येथूनि तेरा वर्षें अवधारा । निर्वीर होईल वसुंधरा ।
जितुके नृप आले धर्ममंदिरा । तितुके पुढें आटती ॥ ३६ ॥
ऐसें तो जंबुक बोलिला । तेथेंचि मग अदृश्य जाहला ।
असो पुढें स्वाहाकार चालिला । ब्राह्मण हस्तेंकरूनियां ॥ ३७ ॥
हें जैमिनिभारतींचे संमत । श्रोतीं पाहिजे ऐसें यथार्थ ।
श्रीकृष्णें उठविलें प्रेत । हें कथानक तेथेंचि ॥ ३८ ॥
कथा हे गोड ऐकिली । म्हणवूनि हरिविजयीं योजिली ।
पुढें शिशुपाळाचें शिर वनमाळी । छेदील तें परिसा आतां ॥ ३९ ॥
पुढिले अध्यायीं कथा सुरस । द्रौपदी वाढील समस्तांस ।
तेथें कौतुक एक विशेष । जगन्निवास दाखवील ॥ २४० ॥
हरिविजय करितां श्रवण । सर्वदा विजयी होईल पूर्ण ।
एक ग्रंथासी करितां आवर्तन । सकळ मनोरथ पुरतील ॥ ४१ ॥
संपत्ति विद्या पुत्र धन । कामिक पावती करितां श्रवण ।
हें श्रीविठ्ठलें वरदान । पंढरियेसी दीधलें ॥ ४२ ॥
पंढरीनगरींच यथार्थ । प्रकट जाहला हरिविजयग्रंथ ।
श्रवणें सकळ संकट वारीत । सत्य सत्य श्रोते हो ॥ ४३ ॥
श्रीधरवरदा अभंगा । रुक्मिणीवल्लभा पांडुरंगा ।
पांडवरक्षका भक्तभवभंगा । अव्यय निःसंगा सुखाब्धि ॥ ४४ ॥
इति श्रीहरिविजयग्रंथ । संमत हरिवंशभागवत ।
परिसोत प्रेमळ पंडित । त्रयस्त्रिंशतितमाध्याय गोड हा ॥ २४५ ॥
॥ तेहतिसावा अध्याय समाप्त ॥
श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥ अध्याय ॥ ३३ ॥ ओंव्या ॥ २४५ ॥