॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीगौरीशंकराभ्यां नमः ॥

॥ श्रीशिवमहापुराणम् ॥

द्वितीया रुद्रसंहितायां पञ्चमः युद्धखण्डे

सप्तत्रिंशोऽध्यायः


शङ्‌खचूडवधे ससैन्यशङ्‌खचूडयुद्धवर्णनम्


सनत्कुमार उवाच
तदा देवगणाः सर्वे दानवैश्च पराजिताः ।
दुद्रुवुर्भयभीताश्च शस्त्रास्त्रक्षतविग्रहाः ॥ १ ॥
ते परावृत्य विश्वेशं शंकरं शरणं ययुः ।
त्राहि त्राहीति सर्वेशेत्यूचुर्विह्वलया गिरा ॥ २ ॥
दृष्ट्‍वा पराजयं तेषां देवादीनां स शंकरः ।
सभयं वचनं श्रुत्वा कोपमुच्चैश्चकार ह ॥ ३ ॥
निरीक्ष्य स कृपादृष्ट्या देवेभ्यश्चाभयं ददौ ।
बलं च स्वगणानां वै वर्द्धयामास तेजसा ॥ ४ ॥
शिवाज्ञप्तस्तदा स्कन्दो दानवानां गणैःसह ।
युयुधे निर्भयःसङ्‌ख्ये महावीरो हरात्मजः ॥ ५ ॥
कृत्वा क्रोधं वीरशब्दं देवो यस्तारकान्तकः ।
अक्षौहिणीनां शतकं समरे स जघान ह ॥ ६ ॥
रुधिरं पातयामास काली कमललोचना ।
तेषां शिरांसि सञ्छिद्य बभक्ष सहसा च सा ॥ ७ ॥
पपौ रक्तानि तेषां च दानवानां समं ततः ।
युद्धं चकार विविधं सुरदानवभीषणम् ॥ ८ ॥
शतलक्षं गजेन्द्राणां दानवानां तथा रणे।
समादायैकहस्तेन मुखे चिक्षेप लीलया ॥ ९ ॥
कबन्धानां सहस्रं च सन्ननर्त रणे बहु ।
महान् कोलाहलो जातः क्लीबानां च भयङ्‌करः ॥ १० ॥
पुनः स्कन्दः प्रकुप्योच्चैः शरवर्षाञ्चकार ह ।
पातयामास क्षयतः कोटिशोऽसुरनायकान् ॥ ११ ॥
दानवाः शरजालेन स्कन्दस्य क्षतविग्रहाः ।
भीताः प्रदुद्रुवुःसर्वे शेषा मरणतस्तदा ॥ १२ ॥
वृषपर्वा विप्रचित्तिर्दण्डश्चापि विकम्पनः ।
स्कन्देन युयुधुः सार्द्धं तेन सर्वे क्रमेण च ॥ १३ ॥
महामारी च युयुधे न बभूव पराङ्मुखी ।
बभूवुस्ते क्षताङ्‌गाश्च स्कन्दशक्तिप्रपीडिताः ॥ १४ ॥
महामारीस्कन्दयोश्च विजयोभूत्तदा मुने ।
नेदुर्दुन्दुभयः स्वर्गे पुष्पवृष्टिः पपात ह ॥ १५ ॥
स्कन्दस्य समरं दृष्ट्‍वा महारौद्रं तमद्‌भुतम् ।
दानवानां क्षयकरं यथा प्रकृतिकल्पकम् ॥ १६ ॥
महामारीकृतं तच्चोपद्रवं क्षयहेतुकम् ।
चुकोपातीव सहसा सनद्धोऽभूत्स्वयं तदा ॥ १७ ॥
वरं विमानमारुह्य नानाशस्त्रास्त्रसंयुतम् ।
अभयं सर्ववीराणां नानारत्नपरिच्छदम् ॥ १८ ॥
महावीरैः शङ्‌खचूडो जगाम रथमध्यतः ।
धनुर्विकृष्य कर्णान्तं चकार शरवर्षणम् ॥ १९ ॥
तस्य सा शरवृष्टिश्च दुर्निवार्य्या भयङ्‌करी ।
महाघोरान्धकारश्च वधस्थाने बभूव ह ॥ २० ॥
देवाः प्रदुद्रुवुः सर्वे येऽन्ये नन्दीश्वरादयः ।
एक एव कार्त्तिकेयस्तस्थौ समरमूर्द्धनि ॥ २१ ॥
पर्वतानां च सर्पाणां नागानां शाखिनां तथा ।
राजा चकार वृष्टिं च दुर्निवार्या भयङ्‌करीम् ॥ २२ ॥
तद्दृष्ट्या प्रहतः स्कन्दो बभूव शिवनन्दनः ।
नीहारेण च सान्द्रेण संवृतौ भास्करौ यथा ॥ २३ ॥
नानाविधां स्वमायां च चकार मयदर्शिताम् ।
तां नाविदन् सुराः केपि गणाश्च मुनिसत्तम ॥ २४ ॥
तदैव शङ्खचूडश्च महामायी महाबलः ।
शरेणैकेन दिव्येन धनुश्चिच्छेद तस्य वै ॥ २५ ॥
बभञ्ज तद्‍रथं दिव्यं चिच्छेद रथरक्षकान् ।
मयूरं जर्जरीभूतं दिव्यास्त्रेण चकार सः ॥ २६ ॥
शक्तिं चिक्षेप सूर्याभां तस्य वक्षसि घातिनीम् ।
मूर्च्छामवाप सहसा तत्प्रहारेण स क्षणम् ॥ २७ ॥
पुनश्च चेतनां प्राप्य कार्तिकः परवीरहा ।
रत्नेन्द्रसारनिर्माणमारुरोह स्ववाहनम् ॥ २८ ॥
स्मृत्वा पादौ महेशस्य साम्बिकस्य च षण्मुखः ।
शस्त्रास्त्राणि गृहीत्वैव चकार रणमुल्बणम् ॥ २९ ॥
सर्पांश्च पर्वतांश्चैव वृक्षांश्च प्रस्तरांस्तथा ।
सर्वांश्चिच्छेद कोपेन दिव्यास्त्रेण शिवात्मजः ॥ ३० ॥
वह्निं निवारयामास पार्जन्येन शरेण ह ।
रथं धनुश्च चिच्छेद शङ्‌खचूडस्य लीलया ॥ ३१ ॥
सन्नाहं सर्ववाहांश्च किरीटं मुकुटोज्ज्वलम् ।
वीरशब्दं चकारासौ जगर्ज च पुनः पुनः ॥ ३२ ॥
चिक्षेप शक्तिं सूर्याभां दानवेन्द्रस्य वक्षसि ।
तत्प्रहारेण सम्प्राप मूर्च्छां दीर्घतमेन च ॥ ३३ ॥
मुहूर्तमात्रं तत्क्लेशं विनीय स महाबलः ।
चेतनां प्राप्य चोत्तस्थौ जगर्ज हरिवर्च सः ॥ ३४ ॥
शक्त्या जघान तं चापि कार्तिकेयं महाबलम् ।
स पपात महीपृष्ठेऽमोघां कुर्वन् विधिप्रदाम् ॥ ३५ ॥
काली गृहीत्वा तं क्रोडे निनाय शिवसन्निधौ ।
ज्ञानेन तं शिवश्चापि जीवयामास लीलया ॥ ३६ ॥
ददौ बलमनन्तं च समुत्तस्थौ प्रतापवान् ।
गमनाय मतिं चक्रे पुनस्तत्र शिवात्मजः ॥ ३७ ॥
एतस्मिन्नन्तरे वीरो वीरभद्रो महाबलः ।
शङ्‌खचूडेन युयुधे समरे बलशालिना ॥ ३८ ॥
ववर्ष समरेऽस्त्राणि यानियानि च दानवः ।
चिच्छेद लीलया वीरस्तानितानि निजैः शरैः ॥ ३९ ॥
दिव्यान्यस्त्राणि शतशो मुमुचे दानवेश्वरः ।
तानि चिच्छेद तं बाणैर्वीरभद्रः प्रतापवान् ॥ ४० ॥
अथातीव चुकोपोच्चैः शङ्‌खचूडः प्रतापवान् ।
शक्त्या जघानोरसि तं स चकम्पे पपात कौ ॥ ४१ ॥
क्षणेन चेतनां प्राप्य समुत्तस्थौ गणेश्वरः ।
जग्राह च धनुर्भूयो वीरभद्रो गणाग्रणीः ॥ ४२ ॥
एतस्मिन्नन्तरे काली जगाम समरं पुनः ।
भक्षितुं दानवान् स्वांश्च रक्षितुं कार्तिकेच्छया ॥ ४३ ॥
वीरास्तामनुजग्मुश्च ते च नन्दीश्वरादयः ।
सर्वे देवाश्च गन्धर्वा यक्षा रक्षांसि पन्नगाः ॥ ४४ ॥
वाद्यभाण्डाश्च बहुशः शतशो मधुवाहकाः ।
पुनः समुद्यताश्चासन् वीरा उभयतोऽखिलाः ॥ ४५ ॥
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसहितायां पञ्चमे युद्धखण्डे
शङ्‌खचूडवधे ससैन्यशङ्‌खचूडयुद्धवर्णनं नाम सप्तत्रिंशोऽध्यायः ॥ ३७ ॥



श्रीगौरीशंकरार्पणमस्तु


GO TOP