ब्रह्मोवाच
इति श्रुत्वा महेशानो भक्तानुग्रहकारकः ।
त्वद्वाचा युदकामोभूत्तेन बालेन नारद ॥ १ ॥
विष्णुमाहूय संमन्त्र्य बलेन महता युतः ।
सामरः सम्मुखस्तस्याप्यभूद्देवस्त्रिलोचनः ॥ २ ॥
देवाश्च युयुधुस्तेन स्मृत्वा शिवपदाम्बुजम् ।
महाबला महोत्साहाः शिवसद्दृष्टिलोकिताः ॥ ३ ॥
युयुधेऽथ हरिस्तेन महाबलपराक्रमः ।
महादेव्यायुधो वीरः प्रवणः शिवरूपकः ॥ ४ ॥
यष्ट्या गणाधिपः सोऽथ जघानामरपुङ्‌गवान् ।
हरिं च सहसा वीरः शक्तिदत्तमहाबलः ॥ ५ ॥
सर्वेऽमरगणास्तत्र विकुण्ठितबला मुने ।
अभूवन् विष्णुना तेन हता यष्ट्या पराङ्मुखाः ॥ ६ ॥
शिवोपि सह सैन्येन युद्धं कृत्वा चिरं मुने ।
विकरालं च तं दृष्ट्‍वा विस्मयं परमं गतः ॥ ७ ॥
छलेनैव च हन्तव्यो नान्यथा हन्यते पुनः ।
इति बुद्धिं समास्थाय सैन्यमध्ये व्यवस्थितः ॥ ८ ॥
शिवे दृष्टे तदा देवे निर्गुणे गुणरूपिणि ।
विष्णौ चैवाथ सङ्‌ग्रामे आयाते सर्वदेवताः ॥ ९ ॥
गणाश्चैव महेशस्य महाहर्षं तदा ययुः ।
सर्वे परस्परं प्रीत्या मिलित्वा चक्रुरुत्सवम् ॥ १० ॥
अथ शक्तिसुतो वीरो वीरगत्या स्वयष्टितः ।
प्रथमं पूजयामास विष्णुं सर्वसुखावहम् ॥ ११ ॥
अहं च मोहयिष्यामि हन्यतां च त्वया विभो ।
छलं विना न वध्योऽयं तामसोयं दुरासदः ॥ १२ ॥
इति कृत्वा मतिं तत्र सुसंमन्त्र्य च शम्भुना ।
आज्ञां प्राप्याऽभवच्छैवीं विष्णुर्मोहपरायणः ॥ १३ ॥
शक्तिद्वयं तथा लीनं हरिं दृष्ट्‍वा तथाविधम् ।
दत्त्वा शक्तिबलं तस्मै गणेशायाभवन्मुने ॥ १४ ॥
शक्तिद्वयेऽथ संलीने यत्र विष्णुः स्थितः स्वयम् ।
परिघं क्षिप्तवांस्तत्र गणेशो बलवत्तरः ॥ १५ ॥
कृत्वा यत्नं किमप्यत्र वञ्चयामास तद्‌गतिम् ।
शिवं स्मृत्वा महेशानं स्वप्रभुं भक्तवत्सलम् ॥ १६ ॥
एकतस्तन्मुखं दृष्ट्‍वा शंकरोप्याजगाम ह ।
स्वत्रिशूलं समादाय सुक्रुद्धो युद्धकाम्यया ॥ १७ ॥
स ददर्शागतं शम्भुं शूलहस्तं महेश्वरम् ।
हन्तुकामं निजं वीरः शिवापुत्रो महाबलः ॥ १८ ॥
शक्त्या जघान तं हस्ते स्मृत्वा मातृपदाम्बुजम् ।
स गणशो महावीरः शिवशक्तिप्रवर्द्धितः ॥ १९ ॥

त्रिशूलं पतितं हस्ताच्छिवस्य परमात्मनः ।
दृष्ट्‍वा सदूतिकस्तं वै पिनाकं धनुराददे ॥ २० ॥
तमप्यपातयद्‌भूमौ परिघेण गणेश्वरः ।
हताः पञ्च तथा हस्ताः पञ्चभिः शूलमाददे ॥ २१ ॥
अहो दुःखतरं नूनं सञ्जातमधुना मम ।
भवेत्पुनर्गणानां किं भवाचारी जगाविति ॥ २२ ॥
एतस्मिन्नन्तरे वीरः परिघेण गणेश्वरः ।
जघान सगणान् देवान् शक्तिदत्तबलान्वितः ॥ २३ ॥
गता दशदिशो देवाः सगणाः परिघार्दिताः ।
न तस्थुःसमरे केपि तेनाद्‌भुतप्रहारिणा ॥ २४ ॥
विष्णुस्तं च गणं दृष्ट्‍वा धन्योयमिति चाब्रवीत् ।
महाबलो महावीरो महाशूरो रणप्रियः ॥ २५ ॥
बहवो देवताश्चैव मया दृष्टास्तथा पुनः ।
दानवा बहवो दैत्या यक्षगन्धर्वराक्षसाः ॥ २६ ॥
नैतेन गणनाथेन समतां यान्ति केपि च ।
त्रैलोक्येऽप्यखिले तेजो रूपशौर्यगुणादिभिः ॥ २७ ॥
एवं सम्ब्रुवतेऽमुष्मै परिघं भ्रामयन् स च ।
चिक्षेप विष्णवे तत्र शक्तिपुत्रो गणेश्वरः ॥ २८ ॥
चक्रं गृहीत्वा हरिणा स्मृत्वा शिवपदाम्बुजम् ।
तेन चक्रेण परिघो द्रुतं खण्डीकृतस्तदा ॥ २९ ॥
खण्डं तु परिघस्यापि हरये प्राक्षिपद्‌गणः ।
गृहीत्वा गरुडेनापि पक्षिणा विफलीकृतः ॥ ३० ॥
एवं विचरितं कालं महावीरावुभावपि ।
विष्णुश्चापि गणश्चैव युयुधाते परस्परम् ॥ ३१ ॥
पुनर्वीरवरः शक्तिसुतःस्मृतशिवो बली ।
गृहीत्वा यष्टिमतुलां तया विष्णुं जघान ह ॥ ३२ ॥
अविषह्य प्रहारं तं स भूमौ निपपात ह ।
द्रुतमुत्थाय युयुधे शिवापुत्रेण तेन वै ॥ ३३ ॥
एतदन्तरमासाद्य शूलपाणिस्तथोत्तरे ।
आगत्य च त्रिशूलेन तच्छिरो निरकृन्तत ॥ ३४ ॥
छिन्ने शिरसि तस्यैव गणनाथस्य नारद ।
गणसैन्यं देवसैन्यमभवच्च सुनिश्चलम् ॥ ३५ ॥
नारदेन त्वयाऽऽगत्य देव्यै सर्वं निवेदितम् ।
मानिनि श्रूयतां मानस्त्याज्यो नैव त्वयाधुना ॥ ३६ ॥
इत्युक्त्वाऽन्तर्हितस्तत्र नारद त्वं कलिप्रियः ।
अविकारी सदा शम्भुर्मनोगतिकरो मुनिः ॥ ३७ ॥
इति श्रीशिवपुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां चतुर्थे कुमारखण्डे
गणेशयुद्धगणेशशिरश्छेदन वर्णनं नाम षोडशोऽध्यायः ॥ १६ ॥