ब्रह्मोवाच
एकदा तु शिवज्ञानी शिवलीलाविदांवरः ।
हिमाचलगृहं प्रीत्यागमस्त्वं शिवप्रेरितः ॥ १ ॥
दृष्ट्‍वा मुने गिरीशस्त्वां नत्वाऽऽनर्च स नारद ।
आहूय च स्वतनयां त्वदङ्घ्र्योस्तामपातयत् ॥ २ ॥
पुनर्नत्वा मुनीश त्वामुवाच हिमभूधरः ।
साञ्जलिः स्वविधिं मत्वा बहुसन्नतमस्तकः ॥ ३ ॥
हिमालय उवाच
हे मुने नारद ज्ञानिन्ब्रह्मपुत्रवर प्रभो ।
सर्वज्ञस्त्वं सकरुणः परोपकरणे रतः ॥ ४ ॥
मत्सुताजातकं ब्रूहि गुणदोषसमुद्‌भवम् ।
कस्य प्रिया भाग्यवती भविष्यति सुता मम ॥ ५ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्युक्तो मुनिवर्य त्वं गिरीशेन हिमाद्रिणा ।
विलोक्य कालिकाहस्तं सर्वाङ्‌गं च विशेषतः ॥ ६ ॥
अवोचस्त्वं गिरिं तात कौतुकी वाग्विशारदः ।
ज्ञानी विदितवृत्तान्तो नारदः प्रीतमानसः ॥ ७ ॥
नारद उवाच
एषा ते तनया मेने सुधांशोरिव वर्द्धिता ।
आद्या कला शैलराज सर्वलक्षणशालिनी ॥ ८ ॥
स्वपतेःसुखदाऽत्यन्तं पित्रोः कीर्तिविवर्द्धिनी ।
महासाध्वी च सर्वासु महानन्दकरी सदा ॥ ९ ॥
सुलक्षणानि सर्वाणि त्वत्सुतायाः करे गिरे ।
एका विलक्षणा रेखा तत्फलं शृणु तत्त्वतः ॥ १० ॥
योगी नग्नोऽगुणोऽकामी मातृतातविवर्जितः ।
अमानोऽशिववेषश्च पतिरस्याः किलेदृशः ॥ ११ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्याकर्ण्य वचस्ते हि सत्यं मत्त्वा च दम्पती ।
मेना हिमाचलश्चापि दुःखितौ तौ बभूवतुः ॥ १२ ॥
शिवाऽऽकर्ण्य वचस्ते हि तादृशं जगदम्बिका ।
लक्षणैस्तं शिवं मत्त्वा जहर्षाति मुने हृदि ॥ १ ३ ॥
न मृषा नारदवचस्त्विति सञ्चिन्त्य सा शिवा ।
स्नेहं शिवपदद्वन्द्वे चकाराति हृदा तदा ॥ १४ ॥
उवाच दुःखितः शैलस्त्वां तदा हृदि नारद ।
कमुपायं मुने कुर्यामतिदुःखमभूदिति ॥ १५ ॥
तच्छ्रुत्वा त्वं मुने प्रात्थ महाकौतुककारकः ।
हिमाचलं शुभैर्वाक्यैर्हर्षयन्वाग्विशारदः ॥ १६ ॥
नारद उवाच
स्नेहाच्छृणु गिरे वाक्यं मम सत्यं मृषा न हि ।
कररेखा ब्रह्मलिपिर्न मृषा भवति धुवम् ॥ १७ ॥
तादृशोऽस्याः पतिः शैल भविष्यति न संशयः ।
तत्रोपायं शृणु प्रीत्या यं कृत्वा लप्स्यसे सुखम् ॥ १८ ॥
तादृशोऽस्ति वरः शम्भुर्लीलारूपधरः प्रभुः ।
कुलक्षणानि सर्वाणि तत्र तुल्यानि सद्‌गुणैः ॥ १९ ॥
प्रभौ दोषो न दुःखाय दुःखदोऽत्यप्रभौ हि सः ।
रविपावकगङ्‌गानां तत्र ज्ञेया निदर्शना ॥ २० ॥
तस्माच्छिवाय कन्या स्वां शिवां देहि विवेकतः ।
शिवः सर्वेश्वरः सेव्योऽविकारी प्रभुरव्ययः ॥ २१ ॥
शीघ्रप्रसादः स शिवस्तां ग्रहीष्यत्यसंशयम् ।
तपःसाध्यो विशेषेण यदि कुर्याच्छिवा तपः ॥ २२ ॥
सर्वथा सुसमर्थो हि स शिवः सकलेश्वरः ।
कुलिपेरपि विध्वंसी ब्रह्माधीनस्त्वकप्रदः ॥ २३ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्युक्त्वा त्वं पुनस्तात कौतुकी ब्रह्मविन्मुने ।
शैलराजमवोचो हि हर्षयन्वचनैश्शुभैः ॥ २४ ॥
भाविनी दयिता शम्भोः सानुकूला सदा हरे ।
महासाध्वी सुव्रता च पित्रोः सुखविवर्द्धिनी ॥ २५ ॥
शम्भोश्चित्तं वशे चैषा करिष्यति तपस्विनी ।
स चाप्येनामृते योषां न ह्यन्यामुद्वहिष्यति ॥ २६ ॥
एतयोः सदृशं प्रेम न कस्याप्येव तादृशम् ।
भूतं वा भविता वापि नाधुना च प्रवर्तते ॥ २७ ॥
अनयोः सुरकार्य्याणि कर्तव्यानि मृतानि च ।
यानि यानि नगश्रेष्ठ जीवितानि पुनः पुनः ॥ २८ ॥

अनया कन्यया तेऽद्रे अर्धनारीश्वरो हरः ।
भविष्यति तथा हर्षदिनयोर्मिलितं पुनः ॥ २९ ॥
शरीरार्धं हरस्यैषा हरिष्यति सुता तव ।
तपः प्रभावात्सन्तोष्य महेशं सकलेश्वरम् ॥ ३० ॥
स्वर्णगौरी सुवर्णाभा तपसा तोष्य तं हरम् ।
विद्युद्‌गौरतमा चेयं तव पुत्री भविष्यति ॥ ३१ ॥
गौरीति नाम्ना कन्या तु ख्यातिमेषा गमिष्यति ।
सर्वदेवगणैः पूज्या हरिब्रह्मादिभिस्तथा ॥ ३२ ॥
नान्यस्मै त्वमिमां दातुमिहार्हसि नगोत्तम ।
इदं चोपांशु देवानां न प्रकाश्यं कदाचन ॥ ३३ ॥
ब्रह्मोवाच
इति तस्य वचः श्रुत्वा देवर्षे तव नारद ।
उवाच हिमवान्वाक्यं मुने त्वां वाग्विशारदः ॥ ३४ ॥
हिमालय उवाच
हे मुने नारद प्राज्ञ विज्ञप्तिं काञ्चिदेव हि ।
करोमि तां शृणु प्रीत्याऽतस्त्वं प्रमुदमावह ॥ ३५ ॥
श्रूयते त्यक्तसङ्‌गः स महादेवो यतात्मवान् ।
तपश्चरति सन्नित्यं देवानामप्यगोचरः ॥ ३६ ॥
स कथं ध्यानमार्गस्थः परब्रह्मार्पितं मनः ।
भ्रंशयिष्यति देवर्षे तत्र मे संशयो महान् ॥ ३७ ॥
अक्षरं परमं ब्रह्म प्रदीपकलिकोपमम् ।
सदाशिवाख्यं स्वं रूपं निर्विकारमजात्परम् ॥ ३८ ॥
निर्गुणं सगुणं तच्च निर्विशेषं निरीहकम् ।
अतः पश्यति सर्वत्र न तु बाह्यं निरीक्षते ॥ ३९ ॥
इति स श्रूयते नित्यं किन्नराणां मुखान्मुने ।
इहागतानां सुप्रीत्या किं तन्मिथ्या वचो ध्रुवम् ॥ ४० ॥
विशेषतः श्रूयते स साक्षान्नाम्ना तथा हरः ।
समयं कृतवान्पूर्वं तन्मया गदितं शृणु ॥ ४१ ॥
न त्वामृतेऽन्यां वरये दाक्षायणि प्रिये सती ।
भार्यार्थं न ग्रहीष्यामि सत्यमेतद्‌ब्रवीमि ते ॥ ४२ ॥
इति सत्या समं तेन पुरैव समयः कृतः ।
तस्यां मृतायां स कथं स्वयमन्यां ग्रहीष्यति ॥ ४३ ।
ब्रह्मोवाच
इत्युक्त्वा स गिरिस्तूष्णीमास तस्य पुरस्तव ।
तदाकर्ण्याथ देवर्षे त्वं प्रावोचः सुतत्त्वतः ॥ ४४ ॥
नारद उवाच
न वै कार्या त्वया चिन्ता गिरिराज महामते ।
एषा तव सुता काली दक्षजा ह्यभवत्पुरा ॥ ४५ ॥
सतीनामाभवत्तस्याः सर्वमंगलदं सदा ।
सती सा वै दक्षकन्या भूत्वा रुद्रप्रियाभवत ॥ ४६ ॥
पितुर्यज्ञे तथा प्राप्यानादरं शंकरस्य च ।
तं दृष्ट्‍वा कोपमाधायात्याक्षीद्देहं च सा सती ॥ ४७ ॥
पुनःसैव समुत्पन्ना तव गेहेऽम्बिका शिवा ।
पार्वती हरपत्नीयं भविष्यति न संशयः ॥ ४८ ॥
एतत्सर्वं विस्तरात्त्वं प्रोक्तवान्भूभृते मुने ।
पूर्वरूपं चरित्रं च पार्वत्याः प्रीतिवर्धनम् ॥ ४९ ॥
तं सर्वं पूर्ववृत्तान्यं काल्या मुनिमुखाद्‌गिरिः ।
श्रुत्वा सपुत्रदारः स तदा निःसंशयोऽभवत् ॥ ५० ॥
ततः काली कथां श्रुत्वा नारदस्य मुखात्तदा ।
लज्जयाधोमुखी भूत्वा स्मितविस्तारितानना ॥ ५१ ॥
करेण तां तु संस्पृश्य श्रुत्वा तच्चरितं गिरिः ।
मूर्ध्नि शश्वत्तथाघ्राय स्वासनान्ते न्यवेशयत् ॥ ५२ ॥
ततस्त्वं तां पुनर्दृष्ट्‍वाऽवोचस्तत्र स्थितां मुने ।
हर्षयन् गिरिराजं च मेनकां तनयैः सह ॥ ५३ ॥
सिंहासनं तु किन्त्वस्याः शैलराज भवेदतः ।
शम्भोरूरौ सदैतस्या आसनं तु भविष्यति ॥ ५४ ॥
हरेरूर्वासनं प्राप्य तनया तव सन्ततम् ।
न यत्र कस्याचिदृष्टिर्मानसं वा गमिष्यति ॥ ५५ ॥
ब्रह्मोवाच
इति वचनमुदारं नारद त्वं गिरीशं
त्रिदिवमगम उक्त्वा तत्क्षणादेवप्रीत्या ।
गिरिपतिरपि चित्ते चारुसंमोदयुक्तः
स्वगृहमगमदेवं सर्वसम्पत्समृद्धम् ॥ ५६ ॥
इति श्रीशिवमहा पुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये
पार्वतीखण्डे नारदहिमालयसंवादवर्णनं नामाष्टमोऽध्यायः ॥ ८ ॥