ब्रह्मोवाच
तस्मिन् गते सानुचरे शिवस्थानं च मन्मथे ।
चरित्रमभवच्चित्रं तच्छृणुष्व मुनीश्वर ॥ १ ॥
गत्वा तत्र महावीरो मन्मथो मोहकारकः ।
स्वप्रभावं ततानाशु मोहयामास प्राणिनः ॥ २ ॥
वसन्तोऽपि प्रभावं स्वं चकार हरमोहनम् ।
सर्वे वृक्षा एकदैव प्रफुल्ला अभवन्मुने ॥ ३ ॥
विविधान्कृतवान्यत्नान् रत्या सह मनोभवः ।
जीवाःसर्वे वशं याताः सगणेशश्शिवो न हि ॥ ४ ॥
समधोर्मदनस्यासन्प्रयासा निष्फला मुने ।
जगाम स मम स्थानं निवृत्त्य विमदस्तदा ॥ ५ ॥
कृत्वा प्रणामं विधये मह्यं गद्‌गदया गिरा ।
उवाच मदनो मां चोदासीनो विमदो मुने ॥ ६ ॥
काम उवाच
ब्रह्मन् शम्भुर्मोहनीयो न वै योगपरायणः ।
न शक्तिर्मम नान्यस्य तस्य शम्भोर्हि मोहने ॥ ७ ॥
समित्रेण मया ब्रह्मन्नुपाया विविधाः कृताः ।
रत्या सहाखिलास्ते च निष्फला अभवञ्च्छिवे ॥ ८ ॥
शृणु ब्रह्मन्यथाऽस्माभिः कृतां हि हरमोहने ।
प्रयासान्विविधांस्तात गदतस्तान्मुने मम ॥ ९ ॥
यदा समाधिमाश्रित्य स्थितः शम्भुर्नियन्त्रितः ।
तदा सुगन्धिवातेन शीतलेनातिवेगिना ॥ १० ॥
उद्वीजयामि रुद्रं स्म नित्यं मोहनकारिणा ।
प्रयत्नतो महादेवं समाधिस्थं त्रिलोचनम् ॥ ११ ॥
स्वसायकांस्तथा पञ्च समादाय शरासनम् ।
तस्याभितो भ्रमतस्तु मोहयंस्तद्‌गुणानहम् ॥ १२ ॥
मम प्रवेशमात्रेण सुवश्याः सर्वजन्तवः ।
अभवद्विकृतो नैव शङ्‌करः सगणः प्रभुः ॥ १३ ॥
यदा हिमवतः प्रस्थं स गतः प्रमथाऽधिपः ।
तत्रागतस्तदैवाहं सरतिः समधुर्विधे ॥ १४ ॥
यदा मेरुं गतो रुद्रो यदा वा नागकेशरम् ।
कैलासं वा यदा यातस्तत्राहं गतवाँस्तदा ॥ १५ ॥
यदा त्यक्तसमाधिस्तु हरस्तस्थौ कदाचन ।
तदा तस्य पुरश्चक्रयुगं रचितवानहम् ॥ १६ ॥
तच्च भ्रूयुगलं ब्रह्मन् हावभावयुतं मुहुः ।
नानाभावानकार्षीच्च दाम्पत्यक्रममुत्तमम् ॥ १७ ॥
नीलकण्ठं महादेवं सगणं तत्पुरः स्थिताः ।
आकर्षुमोहितं भावं मृगाश्च पक्षिणस्तथा ॥ १८ ॥
मयूरमिथुनं तत्राकार्षीद्‌भावं रसोत्सुकम् ।
विविधां गतिमाश्रित्य पार्श्वे तस्य पुरस्तथा ॥ १९ ॥
नालभद्विवरं तस्मिन् कदाचिदपि मच्छरः ।
सत्यं ब्रवीमि लोकेश मम शक्तिर्न मोहने ॥ २० ॥
मधुरप्यकरोत्कर्म युक्तं यत्तस्य मोहने ।
तच्छृणुष्व महाभाग सत्यं सत्यं वदाम्यहम् ॥ २१ ॥
चम्पकान्केशरान्बालान्कारणान्पटलांस्तथा ।
नागकेशरपुन्नागान्किंशुकान्केतकान्वरान् ॥ २२ ॥
मालतीमल्लिकापर्णभारान् कुरबकांस्तथा ।
उत्फुल्लयन्ति तत्र स्म यत्र तिष्ठति वै हरः ॥ २३ ॥
सरांस्युत्फुल्लपद्मानि बीजयन् मलयानिलैः ।
यत्नात्सुगन्धीन्यकरोदतीव गिरिशाश्रमे ॥ २४ ॥
लताःसर्वाः सुमनसो धत्तूराङ्‌कुरसञ्चयाः ।
वृक्षाङ्‌कं चिरभावेन वेष्टयन्ति स्म तत्र च ॥ २५ ॥
तान्वृक्षांश्च सुपुष्पौघास्तैः सुगन्धिसमीरणैः ।
दृष्ट्‍वा कामवशं याता मुनयोऽपि परे किमु ॥ २६ ॥
एवं सत्यपि शम्भोर्न दृष्टं मोहस्य कारणम् ।
भावमात्रमकार्षीन्नो कोपो मय्यपि शङ्‌करः ॥ २७ ॥
इति सर्वमहं दृष्ट्‍वा ज्ञात्वा तस्य च भावनाम् ।
विमुखोऽहं शम्भुमोहान्नियतं ते वदाम्यहम् ॥ २८ ॥
तस्य त्यक्तसमाधेस्तु क्षणं नो दृष्टिगोचरे ।
शक्नुयामो वयं स्थातुं तं रुद्रं को विमोहयेत् ॥ २९ ॥
ज्वलदग्निप्रकाशाक्षं जट्टाराशिकरालिनम् ।
शृङ्‌गिणं वीक्ष्य कः स्थातुं ब्रह्मन् शक्नोति तत्पुरः ॥ ३० ॥
ब्रह्मोवाच
मनो भववचश्चेत्थं श्रुत्वाहं चतुराननः ।
विवक्षुरपि नावोचं चिन्ताविष्टोऽभवं तदा ॥ ३१ ॥
मोहनेऽहं समर्थो न हरस्येति मनोभवः ।
वचः श्रुत्वा महादुःखान्निरश्वसमहं मुने ॥ ३२ ॥
निश्श्वासमारुता मे हि नाना रूपा महाबलाः ।
जाता गणा लोलजिह्वा लोलाश्चातिभयङ्‌कराः ॥ ३३ ॥

अवादयन्त ते सर्वे नानावाद्यानसङ्‌ख्यकान् ।
पटहादिगणास्तांस्तान् विकरालान्महारवान् ॥ ३४ ॥
अथ ते मम निःश्वाससम्भवाश्च महागणाः ।
मारयच्छेदयेत्यूचुर्ब्रह्मणो मे पुरः स्थिताः ॥ ३५ ॥
तेषां तु वदतां तत्र मारयच्छेदयेति माम् ।
वचः श्रुत्वा विधिं कामः प्रवक्तुमुपचक्रमे ॥ ३६ ॥
मुनेऽथ मां समाभाष्य तान् दृष्ट्‍वा मदनो गणान् ।
उवाच वारयन् ब्रह्मन्गणानामग्रतः स्मरः ॥ ३७ ॥
काम उवाच
हे ब्रह्मन् हे प्रजानाथ सर्वसृष्टिप्रवर्तक ।
उत्पन्नाः क इमे वीरा विकराला भयङ्‌कराः ॥ ३८ ॥
किं कर्मैते करिष्यन्ति कुत्र स्थास्यन्ति वा विधे ।
किन्नामधेया एते तद्वद तत्र नियोजय ॥ ३९ ॥
नियोज्य तान्निजे कृत्ये स्थानं दत्त्वा च नाम च ।
मामाज्ञापय देवेश कृपां कृत्वा यथोचिताम् ॥ ४० ॥
ब्रह्मोवाच
इति तद्वाक्यमाकर्ण्य मुनेऽहं लोककारकः ।
तमवोचं ह मदनं तेषां कर्मादिकं दिशन् ॥ ४१ ॥
ब्रह्मोवाच
एत उत्पन्नमात्रा हि मारयेत्यवदन् वचः ।
मुहुर्मुहुरतोऽमीषां नाम मारेति जायताम् ॥ ४२ ॥
सदैव विघ्नं जन्तूनां करिष्यन्ति गणा इमे ।
विना निजार्चनं काम नाना कामरतात्मनाम् ॥ ४३ ॥
तवानुगमनं कर्म मुख्यमेषां मनोभव ।
सहायिनो भविष्यन्ति सदा तव न संशयः ॥ ४४ ॥
यत्र यत्र भवान् याता स्वकर्मार्थं यदा यदा ।
गन्तारस्तत्र तत्रैते सहायार्थं तदा तदा ॥ ४५ ॥
चित्तभ्रान्तिं करिष्यन्ति त्वदस्त्रवशवर्तिनाम् ।
ज्ञानिनां ज्ञानमार्गं च विघ्नयिष्यन्ति सर्वथा ॥ ४६ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्याकर्ण्य वचो मे हि सरतिः स मनोभवः ।
किञ्चित्प्रसन्नवदनो बभूव मुनिसत्तम ॥ ४७ ॥
श्रुत्वा तेपि गणाः सर्वे मदनं मां च सर्वतः ।
परिवार्य यथाकामं तस्थुस्तत्र निजाकृतिम् ॥ ४८ ॥
अथ ब्रह्मास्मरं प्रीत्याऽगदं मे कुरु शासनम् ।
एभिः सहैव गच्छ त्वं पुनश्च हरमोहने ॥ ४९ ॥
मन आधाय यवाद्धि कुरु मारगणैः सह ।
मोहो भवेद्यथा शम्भोर्दारग्रहणहेतवे ॥ ५० ॥
इत्याकर्ण्य वचः कामः प्रोवाच वचनं पुनः ।
देवर्षे गौरवं मत्वा प्रणम्य विनयेन माम् ॥ ५१ ॥
काम उवाच
मया सम्यक् कृतं कर्म मोहने तस्य यत्नतः ।
तन्मोहो नाभवत्तात न भविष्यति नाधुना ॥ ५२ ॥
तव वाग्गौरवं मत्वा दृष्ट्‍वा मारगणानपि ।
गमिष्यामि पुनस्तत्र समारोहं त्वदाज्ञया ॥ ५३ ॥
मनो निश्चितमेतद्धि तन्मोहो न भविष्यति ।
भस्म कुर्यान्न मे देहमिति शङ्‌कास्ति मे विधे ॥ ५४ ॥
इत्युक्त्वा समधुः कामः सरतिः सभयस्तदा ।
ययौ मारगणैः सार्द्धं शिवस्थानं मुनीश्वर ॥ ५५ ॥
पूर्ववत् स्वप्रभावं च चक्रे मनसिजस्तदा ।
बहूपायं स हि मधुर्विविधां बुद्धिमावहन् ॥ ५६ ॥
उपायं स चकाराति तत्र मारगणोऽपि च ।
मोहो भवन्न वै शम्भोरपि कश्चित्परात्मनः ॥ ५७ ॥
निवृत्त्य पुनरायातो मम स्थानं स्मरस्तदा ।
आसीन्मारगणे गर्वोऽहर्षो मेऽपि पुरस्थितः ॥ ५८ ॥
कामः प्रोवाच मां तात प्रणम्य च निरुत्सवः ।
स्थित्वा मम पुरोऽगर्वो मारैश्च मधुना तदा ॥ ५९ ॥
कृतं पूर्वादधिकतः कर्म तन्मोहने विधे ।
नाभवत्तस्य मोहोपि कश्चिद्ध्यानरतात्मनः ॥ ६० ॥
न दग्धा मे तनुश्चैव तत्र तेन दयालुना ।
कारणं पूर्वपुण्यं च निर्विकारी स वै प्रभुः ॥ ६१ ॥
चेद्वरस्ते हरो भार्यां गृह्णीयादिति पद्मजः ।
परोपायं कुरु तदा विगर्व इति मे मतिः ॥ ६२ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्युक्त्वा सपरीवारो ययौ कामः स्वमाश्रमम् ।
प्रणम्य मां स्मरन् शम्भुं गर्वदं दीनवत्सलम् ॥ ६३ ॥
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां सतीखण्डे
कामप्रभावमारगणोत्पत्तिवर्णनं नाम नवमोऽध्यायः ॥ ९ ॥