सूत सूत महाप्राज्ञ व्यासशिष्य नमोऽस्तु ते ।
धन्यस्त्वं शैववर्योऽसि वर्णनीयमहद्गुणः ॥ १ ॥
श्रीमच्छिवपुराणस्य श्रवणस्य विधिं वद ।
येन सर्वं लभेच्छ्रोता सम्पूर्णं फलमुत्तमम् ॥ २ ॥
सूत उवाच -
अथ ते सम्प्रवक्ष्यामि सम्पूर्णफलहेतवे ।
विधिं शिवपुराणस्य शौनक श्रवणे मुने ॥ ३ ॥
दैवज्ञं च समाहूय सन्तोष्य च जनान्वितः ।
मुहूर्तं शोधयेच्छुद्धं निर्विघ्नेन समाप्तये ॥ ४ ॥
वार्ता प्रेष्या प्रयत्नेन देशे देशे च सा शुभा ।
भविष्यति कथा शैवी आगन्तव्यं शुभार्थिभिः ॥ ५ ॥
दूरे हरिकथाः केचिद्‌‍दूरे शङ्‌करकीर्तनाः ।
स्त्रियः शूद्रादयो ये च बोधस्तेषां भवेद्यतः ॥ ६ ॥
देशे देशे शाम्भवा ये कीर्तनश्रवणोत्सुकाः ।
तेषामानयनं कार्यं तत्प्रकारार्थमादरात् ॥ ७ ॥
भविष्यति समाजोऽत्र साधूनां परमोत्सवः ।
पारायणे पुराणस्य शैवस्य परमाद्भुतः ॥ ८ ॥
श्रीमच्छिवपुराणाह्वरसपानाय चादरात् ।
आयान्त्वरं भवन्तश्च कृपया प्रेमतत्पराः ॥ ९ ॥
नावकाशो यदि प्रेम्णागन्तव्यं दिनमेककम् ।
सर्वथाऽऽगमनं कार्यं दुर्लभा च क्षणस्थितिः ॥ १० ॥
तेषामाह्वानमेवं हि कार्यं सविनयं मुदा ।
आगतानां च तेषां हि सर्वथा कार्य आदरः ॥ ११ ॥
शिवालये च तीर्थे वा वने वापि गृहेऽथवा ।
कार्यं शिवपुराणस्य श्रवणस्थलमुत्तमम् ॥ १२ ॥
कार्यं संशोथनं भूमेर्लेपनं धातुमण्डनम् ।
विचित्रा रचना दिव्या महोत्सवपुरःसरम् ॥ १३ ॥
गृहोपस्करमुद्धृत्य निखिलं तदयोग्यकम् ।
एकान्ते गृहकोणे चादृश्ये यत्नान्निवेशयेत् ॥ १४ ॥
कर्तव्यो मण्डपोऽत्युच्चैः कदलीस्तम्भमण्डितः ।
फलपुष्पादिभिः सम्यग्विष्वग्वैतानराजितः ॥ १५ ॥
चतुर्द्दिक्षु ध्वजारोपः सपताकः सुशोभनः ।
सुभक्तिः सर्वथा कार्या सर्वानन्दविधायिनी ॥ १६ ॥
सङ्‌कल्प्यमासनं दिव्यं शङ्‌करस्य परात्मनः ।
वक्तुश्चापि तथा दिव्यमासनं सुखसाधनम् ॥ १७ ॥
श्रोतॄणां कल्पनीयानि सुस्थलानि यथार्हतः ।
अन्येषां च स्थलान्येव साधारणतया मुने ॥ १८ ॥
विवाहे यादृशं चित्ते तादृशं कार्यमेव हि ।
अन्या चिन्ता विनिर्वार्य्या सर्वा शौनक लौकिकी ॥ १९ ॥
उदङ्मुखो भवेद्‌वक्ता श्रोता प्राग्वदनस्तथा ।
व्युत्क्रमः पादयोर्ज्ञेयो विरोधो नास्ति कश्चन ॥ २० ॥
अथवा पूर्वदिग्ज्ञेया पूज्यपूजकमध्यतः ।
अथवा सम्मुखं वक्तुः श्रोतॄणामाननं स्मृतम् ॥ २ १ ॥
व्यासासनसमारूढो यदा पौराणिको द्विजः ।
असमाप्तौ प्रसङ्‌गस्य नमस्कुर्यान्न कस्यचित् ॥ २२ ॥
बालो युवाऽथ वृद्धो वा दरिद्रो वाऽपि दुर्बलः ।
पुराणज्ञः सदा वन्द्यः पूज्यश्च सुकृतार्थिभिः ॥ २३ ॥
नीचबुद्धिं न कुर्वीत पुराणज्ञे कदाचन ।
यस्य वक्त्रोद्‌गता वाणी कामधेनुः शरीरिणाम् ॥ २४ ॥
गुरुवत्सन्ति बहवो जन्मतो गुणतश्च वै ।
परो गुरुः पुराणज्ञस्तेषां मध्ये विशेषतः ॥ २५ ॥
भवकोटिसहस्रेषु भूत्वा भूत्वाऽवसीदताम् ।
यो ददाति परां मुक्तिं कोऽन्यस्तस्मात्परो गुरुः ॥ २६ ॥
पुराणज्ञः शुचिर्दक्षः शान्तो विजितमत्सरः ।
साधुः कारुण्यवान्वाग्मी वदेत्पुण्यकथामिमाम् ॥ २७ ॥
आसूर्योदयमारभ्य सार्द्धद्विप्रहरान्तकम् ।
कथा शिवपुराणस्य वाच्या सम्यक् सुधीमता ॥ २८ ॥
ये धूर्ता ये च दुर्वृत्ता ये चान्ये विजिगीषवः ।
तेषां कुटिलवृत्तीनामग्रे नैव वदेत्कथाम् ॥ २९ ॥
न दुर्जनसमाकीर्णे न तु दस्युसमावृते ।
देशे न धूर्तसदने वदेत्पुण्यकथामिमाम् ॥ ३० ॥
कथाविरामः कर्तव्यो मध्याह्ने हि मुहूर्त्तकम् ।
मलमूत्रोत्सर्जनार्थं तत्कथाकीर्तनान्नरैः ॥ ३१ ॥
वक्त्रा क्षौरं हि सङ्‌कार्यं दिनादर्वाग्व्रताप्तये ।
कार्यं सङ्‌क्षेपतो नित्यकर्म सर्वं प्रयत्नतः ॥ ३२ ॥
वक्तुः पार्श्वे सहायार्थमन्यः स्थाप्यस्तथाविधः ।
पण्डितः संश्यच्छेत्ता लोकबोधनतत्परः ॥ ३३ ॥

कथाविघ्नविनाशार्थं गणनाथं प्रपूजयेत् ।
कथाधीशं शिवं भकथा पुस्तकं च विशेषतः ॥ ३४ ॥
कथां शिवपुराणस्य शृणुयादादरात्सुधीः ।
श्रोता सुविधिना शुद्धः शुद्धचित्तः प्रसन्नधीः ॥ ३५ ॥
अनेककर्मविभ्रान्तः कामादिषड्विकारवान् ।
स्त्रैणः पाखण्डवादी च वक्ता श्रोता न पुण्यभाक् ॥ ३६ ॥
लोकचिन्तां धनागारपुत्रचिन्तां व्युदस्य च ।
कथाचित्तः शुद्धमतिः स लभेत् फलमुत्तमम् ॥ ३७ ॥
श्रद्धाभक्तिसमायुक्तो नान्यकार्येषु लालसः ।
वाग्यताः शुचयोऽव्यग्राः श्रोतारः पुण्यभागिनः ॥ ३८
अभक्ता ये कथां पुण्यां शृण्वन्तीमां नराधमाः ।
तेषां श्रवणजं नास्ति फलं दुःखं भवे भवे ॥ ३९ ॥
असम्पूज्य पुराणं ये यथाशक्त्या ह्युपायनैः ।
शृण्वन्तीमां कथां मूढाः स्युर्दरिद्रा न पावनाः ॥ ४० ॥
कथायां कथ्यमानायां गच्छन्त्यन्यत्र ये नराः ।
भोगान्तरे प्रणश्यन्ति तेषां दारादिसम्पदः ॥ ४१ ॥
सोष्णीषमस्तका ये च शृण्वन्तीमां कथां नराः ।
तत्पुत्रश्च प्रजायन्ते पापिनः कुलदूषकाः ॥ ४२ ॥
ताम्बूलं भक्षयन्तो ये शृण्वन्तीमां कथां नराः ।
स्वविष्ठां खादयन्त्येतान्नरके यमकिङ्‌कराः ॥ ४३ ॥
ये च तुङ्‌गासनारूढाः शृण्वन्तीमां कथां नराः ।
भुक्त्वा ते नरकान्सर्वांस्ततः काका भवन्ति हि ॥ ४४ ॥
ये वीराद्यासनारूढाः शृण्वन्तीमां कथां शुभाम् ।
भुक्त्वा ते नरकान् सर्वान्विषवृक्षा भवन्ति वै ॥ ४५ ॥
असम्प्रणम्य वक्तारं कथां शृण्वन्ति ये नराः ।
भुक्त्वा ते नरकान्सर्वान्भवन्त्यर्जुन पादपाः ॥ ४६ ॥
अनातुराः शयाना ये शृण्वन्तीमां कथां नराः ।
भुक्त्वा ते नरकान्सर्वान्भवन्त्यजगरादयः ॥ ४७ ॥
वक्तुः समासनारूढा ये शृण्वन्ति कथामिमाम् ।
गुरुतल्पसमं पापं प्राप्यते नारकैः सदा ॥ ४८ ॥
ये निन्दन्ति च वक्तारं कथां चेमां सुपावनीम् ।
भवन्ति शुनका भुक्त्वा दुःखं जन्मशतं हि ते ॥ ४९ ॥
कथायां वर्तमानायां दुर्वादं ये वदन्ति हि ।
भुक्त्वा ते नरकान्घोरान्भवन्ति गर्दभास्ततः ॥ ५० ॥
कदाचिन्नापि शृण्वन्ति कथामेतां सुपावनीम् ।
भुक्त्वा ते नरकान् घोरान् भवन्ति वनसूकराः ॥ ५१ ॥
कथायां कीर्त्यमानायां विघ्नं कुर्वन्ति ये खलाः ।
कोट्यब्दं नरकान् भुक्त्वा भवन्ति ग्रामसूकराः ॥ ५२ ॥
एवं विचार्य शुद्धात्मा श्रोता वक्तृसुभक्तिमान् ।
कथाश्रवणहेतोर्हि भवेत्प्रीत्योद्यतः सुधीः ॥ ५३ ॥
कथाविघ्नविनाशार्थं गणेशं पूजयेत्पुरा ।
नित्यं सम्पाद्य सङ्‌क्षेपात् प्रायश्चित्तं समाचरेत ॥ ५४ ॥
नवग्रहांश्च सम्पूज्य सर्वतोभद्रदैवतम् ।
शिवपूजोक्तविधिना पुस्तकं तत्समर्चयेत् ॥ ५५ ॥
पूजनान्ते महाभक्त्या करौ बद्ध्वा विनीतकः ।
साक्षाच्छिवस्वरूपस्य पुस्तकस्य स्तुतिं चरेत् ॥ ५६ ॥
श्रीमच्छिवपुराणाख्यः प्रत्यक्षस्त्वं महेश्वरः ।
श्रवणार्थं स्वीकृतोऽसि सन्तुष्टो भव वै मयि ॥ ५७ ॥
मनोरथो मदीयोऽयं कर्तव्यः सफलस्त्वया ।
निर्विघ्नेन सुसम्पूर्णं कथाश्रवणमस्तु मे ॥ ५८ ॥
भवाब्धिमग्नं दीनं मां समुद्धर भवार्णवात् ।
कर्मग्राहगृहीताङ्‌गो दासोऽहं तव शङ्‌कर ॥ । ५९ ॥
एवं शिवपुराणं हि साक्षाच्छिवस्वरूपकम् ।
स्तुत्वा दीनवचः प्रोच्य वक्तुः पूजां समारभेत् ॥ ६० ॥
शिवपूजोक्तविधिना वक्तारं च समर्चयेत् ।
सपुष्पवस्त्रभूषाभिर्धूपदीपादिनाऽर्चयेत् ॥ ६१ ॥
तदग्रे शुद्धचित्तेन कर्तव्यो नियमस्तदा ।
आसमाप्ति यथाशक्त्या धारणीयः सुयत्नतः ॥ ६२ ॥
व्यासरूप प्रबोधाग्र्य शिवशास्त्रविशारद ।
एतत्कथाप्रकाशेन मदज्ञानं विनाशय ॥ ६३ ॥
वरणं पञ्चविप्राणां कार्यं वैकस्य भक्तितः ।
शिवपञ्चार्णमन्त्रस्य जपः कार्यश्च तैः सदा ॥ ६४ ॥
इत्युक्तस्ते मुने भक्त्या कथाश्रवणसद्विधिः ।
श्रोतॄणां चैव भक्तानां किमन्यच्छ्रोतुमिच्छसि ॥ ६५ ॥
इति श्रीस्कान्दे महापुराणे शिवपुराणमाहाम्ये
श्रवणविधिवर्णनं नाम षष्ठोऽध्यायः ॥ ६ ॥