समश्लोकी श्रीमद्‌भागवत महापुराण

स्कंध १० वा - अध्याय १८ वा

प्रलंबासूर उद्धार -

[ Right click to 'save audio as' for downloading Audio ]

( अनुष्टुप् )
श्रीशुकदेव सांगतात -
आनंदी स्वजनांमध्ये गान त्यांच्या मुखातले ।
ऐकता कृष्ण तो आला गोठ्यात गोकुळीचिया ॥ १ ॥
या परी योगमायेने गोपाळ वेष घेउनी ।
क्रीडती राम नी कृष्ण उन्हाळा त्रासितो जना ॥ २ ॥
परी वृंदावना मध्ये वसंत फुलतो तसा ।
कृष्ण नी बलरामो ते राहता तेथ हो असे ॥ ३ ॥
झर्‍यात थंड पाण्याचे फोवारे उडती सदा ।
तेणे सदैव वृक्षांना हरीत रंग तो असे ॥ ४ ॥
( इंद्रवज्रा )
पाहो तिथे ते तृणची हरीत
     ओढे तळ्यांना हळु स्पर्शि वायू ।
स्पर्शी निळे लालहि पद्मगंध
     तेथे न स्पर्शी उन्ह ताप घाम ॥ ५ ॥
नद्यात पाणी बहु थोर वाहे
     चुंबीत लाटा तट स्वच्छ होई ।
ओलाचि राही तट तो सदैव
     उन्हे न वाळे तृण त्या वनीचे ॥ ६ ॥
( अनुष्टुप् )
वनात पान पानाला फुले ती नित्य दाटती ।
सौंदर्य फुलते नित्य फिरती हरिणे खग ।
नाचती मोर नी गाती भुंगे कोकिळ सारस ॥ ७ ॥
क्रीडाया इच्छिती तेथे कृष्ण नी बलराम ते ।
चालती पुढती गाई कृष्ण वेणूस वाजवी ॥ ८ ॥
राम श्याम नि गोपांनी पल्लवो मोरपंख नी ।
फुलांचे घातले हार अंगालाही चितारले ।
नाचती गातही गाणे हाबूक ठोकिती कुणी ॥ ९ ॥
श्रीकृष्ण नाचतो तेंव्हा बाळ बासुरि फुंकिती ।
टाळ्या त्या वाजवी कोणी वाहवा म्हणती कुणी ॥ १० ॥
नट जै नायकिणीला नाटकात प्रशंसिती ।
तसेचि कृष्ण रामाची करिती गोप ते स्तुती ॥ ११ ॥
फुगडी खेळती दोघे राम नी कृष्ण तेधवा ।
हमामा घुमरी केंव्हा सूर पारंबि खेळती ।
ढेकळे फेकिती केंव्हा दोर ओढीस खेळती ।
परस्परात कुस्ती हे खेळ तो नित्य चालती ॥ १२ ॥
नाचता बाळ गोपाळ वाजवी वेणु कृष्ण नी ।
बळी तो वाजवी शिंगी वाहवा म्हणती नृपा ! ॥ १३ ॥
आवळा बेल नी जायफळ फेकून खेळती ।
लपण्या छपनी होई पशू पक्षासि चेष्टिती ॥ १४ ॥
बेडका परि ते ड्राँव ध्वनि करुनि हासती ।
झोके ही बांधिती कोणी मनोरा करिती कुणी ॥ १५ ॥
लोकलीला अशा सार्‍या करिती राम कृष्ण ते ।
तटी घाटी वनीं आणि जळात क्रीडती पहा ॥ १६ ॥
बाळगोपाळ घेवोनी एकदा रामकृष्ण ते ।
वनात गाइ चाराया जाताइच्छी प्रलंब तो ।
कृष्ण अन् बलरामास हराया सिद्ध राक्षस ॥ १७ ॥
सर्वज्ञ कृष्ण ते जाणी घेतला मित्र मानुनी ।
मनात युक्ति तो बांधी असूरा मारण्या हरी ॥ १८ ॥
सगळ्या खेळितां माजी कृष्ण आचार्य तो जसा ।
पाडूया गट ते सांगे आनंदे खेळ खेळुया ॥ १९ ॥
रामाचा गट तो एक कृष्णाचा गट एक तो ।
गटात अन्य ती बाळे सर्वची पातले पहा ॥ २० ॥
खेळता अन्य ते खेळ कुर्‌घोडी खेळ चालला ।
जिंकणारा बसे पाठीं वाही ओझे पराजित ॥ २१ ॥
चारिता खेळता ऐसे पोचले कृष्ण गोप ते ।
भांडीर वटवृखाच्या जवळी बाळ सर्व ते ॥ २२ ॥
खेळता बलरामाच्या गटाने बाजि मारिली ।
कृष्णादी सर्व ते त्यांना पाठीसी वाहु लागले ॥ २३ ॥
श्रीदामा कृष्णपाठीसी वृषभो भद्रसेनला ।
प्रलंबे बलरामाला पाठीसी घेतले पहा ॥ २४ ॥
प्रलंबे दानवीवंशी चिंतितो संधि ही बरी ।
घेता पाठीस रामाला पळाला कोठच्या कुठे ॥ २५ ॥
( गति )
बळीहि तो जड असे वहावया
     प्रलंब तो अतिदुरी न नेवू शके ।
काळे कभिन्न रुप नि स्वर्ण दागिने
     पाठीसि गौर बळिहि तै शशी ढगीं ॥ २६ ॥
बघे भयान कचहि पांगले तसे
     करी पदात वलयि कर्णिं कुंडले ।
बघोनि दैत्य नभग हा बळी मनी
     क्वचितचि अविचलो नि शांत हो ॥ २७ ॥
जसा धनास हा मतसिहि चोरितो पळे
     तसाचि हा मतसिहि चोरिता पळे ।
वज्रास जैं शतमख मारि ज्यापरी
     तसाचि जा बळि शिरि मारि मुष्टिने ॥ २८ ॥
शिरास हा बळि करि मार मुष्टिचा
     चुराच हो शिरहि सवेचि रक्त ये ।
मुखातुनी रुधिर पडे नि शुद्ध ती
     गमे न तो मरुनि धरेस पडे की ॥ २९ ॥
( अनुष्टुप् )
पाहिला बाळगोपाळे प्रलंबासुरचा वध ।
आश्चर्ये वदले सारे वाहवा बल वाहवा ॥ ३० ॥
भेटले सर्व ते प्रेमे कामना शुभ बोलती ।
प्रसंशा करिती सारे बळीराम तसा बळी ॥ ३१ ॥
पापी प्रलंब तो मूर्त मरता देव तुष्टले ।
रामाला वाहिली पुष्पे वाहवा धन्य बोलती ॥ ३२ ॥

॥ इति श्रीमद्‌भागवती महापुराणी पारमहंसी संहिता ।
विष्णुदास वसिष्ठ समश्लोकी मराठी रूपांतर अठरावा अध्याय हा ॥
हरिः ॐ तत्सत् श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥

GO TOP