॥ श्रीधरस्वामीकृत ॥

॥ श्रीशिवलीलामृत ॥

॥ अध्याय दहावा ॥

शारदेची कथा

कामगजविदारकपंचानना । क्रोधजलदविध्वंसप्रभंजना ।
मदतमहारका चंडकिरणा । चंद्रशेखरा वृषभध्वजा ॥ १ ॥
मत्सरदुर्धरविपिनदहना । दंभनगच्छेदका सहस्रनयना ।
अहंकारअंधकासुरमर्दना । धर्मवर्धना भालनेत्रा ॥ २ ॥
आनंदकैलासनगविहारा । निगमागमवंद्या सुहास्यवक्त्रा ।
दक्षमखदलना आनंदसमुद्रा । ब्रह्मानंदा दयानिधे ॥ ३ ॥
नवमाध्यायाचे अंती । उद्धरिला शबर सिंहकेतनृपती ।
यावरी सूत शौनकादिकांप्रती । नैमिषारण्यी सांगत ॥ ४ ॥
आनर्तदेशी वास्तव्य करीत । एक द्विज नामे देवरथ ।
वेदाध्ययनी शास्त्ररत । पंडित आणि वंशज होय ॥ ५ ॥
त्याची कन्या चातुर्यखाणी । शारदानामे कमलनयनी ।
जिचे स्वरूप देखोनी । जन होती तटस्थ ॥ ६ ॥
तव ते झाली द्वादशवर्षी । पित्याने लग्न करूनि संभ्रमेसि ।
पद्मनाभ द्विजासी । देता झाला विधियुक्त ॥ ७ ॥
तोही परम अधीत ब्राह्मण । सभाग्य आणि वेदसंपन्न ।
जयाची विद्या पाहोन । राजे होती तटस्थ ॥ ८ ॥
लग्नसोहळा जाहलियावरी । काही दिवस होता श्वशुरघरी ।
सायंकाळी नदीतीरी । संध्यावंदनासी तो गेला ॥ ९ ॥
परतोन येता अंधार । पायास झोंबला दुर्धर विखार ।
तेथेच पडिले कलेवर । नगरात हाक जाहली ॥ १० ॥
मातापितासमवेत । शारदा धावोनि आली तेथ ।
गतप्राण देखोनि प्राणनाथ । शरीर घालीत धरणीवरी ॥ ११ ॥
म्हणे विद्याधनाचे सतेज । आजि बुडाले माझे जहान ।
वोस पडली सेज । बोलो गुज कोणासी ॥ १२ ॥
माझे बुडाले भांडार । सर्परूपे वरी पडला तस्कर ।
दग्ध झाली आभरणे समग्र । म्हणोनि टाकी तोडोनिया ॥ १३ ॥
देखोनि शारदेची करुणा । अश्रु आले जनांचियां नयना ।
म्हणती अहा पशुपते भाललोचना । हे आता करील काय ॥ १४ ॥
मग त्या विप्राचे करूनि दहन । माता पिता बंधु आप्त जन ।
शारदेस संगे घेऊन । सदनाप्रती गेले ते ॥ १५ ॥
कित्येक दिवस जाहलियावरी । घरची कार्यास गेली बाहेरी ।
शारदा एकली मंदिरी । तव एक अपूर्व वर्तले ॥ १६ ॥
नैधृव नामे ऋषीश्वर । वृद्ध तपस्वी गेले नेत्र ।
शिष्य हाती धरोनि पवित्र । सदना आला शारदेच्या ॥ १७ ॥
शारदा आसन देऊनि सत्वर । पूजन करोनि करी नमस्कार ।
नैधृव म्हणे सौभाग्य वाढो अपार । हो तुज पुत्र वेदवक्ता ॥ १८ ॥
विप्रास न दिसे केवळ अंध । अमोघ वदला आशीर्वाद ।
हासोनि शारदा करी खेद । शोक करी दुःखभरे ॥ १९ ॥
म्हणे हे अघटित घडे केवी पूर्ण । सांगितले पूर्ववर्तमान ।
नैधृव म्हणे माझे वचन । असत्य नोहे कल्पांती ॥ २० ॥
माझे जिव्हेबाहेर आले । ते माघारे न सरे कदाकाळे ।
माझे तपानुष्ठान वेगळे । अघटित तेचि घडवीन ॥ २१ ॥
घरींची बाहेरूनि आली त्वरित । माता पिता बंधु समस्त ।
समूळ कळला वृत्तान्त । म्हणती विपरीत केवि घडे ॥ २२ ॥
ऋषीचा आशीर्वाद अमोघ पवित्र । क्षणे रंकाचा करी सहस्रनेत्र ।
शापे न लगता क्षणमात्र । कुळासहित संहारित ॥ २३ ॥
शापबळेचि विशेष । सर्प केला राजा नहुष ।
यादवकुळ निःशेष । भस्म झाले ब्रह्मशापे ॥ २४ ॥
ब्राह्मणी क्षोभोनि निर्धारी । शक्राची संपत्ति घातली सागरी ।
ब्रह्मशापे मुरारी । अंबऋषीचे जन्म घेत ॥ २५ ॥
विधिहरिहर चित्ती । ब्रह्मशापाचे भय वाहती ।
विप्रशापे राव परीक्षिती । भस्म झाला क्षणार्धे ॥ २६ ॥
जमदग्नीचा क्रोध परम । चौघे पुत्र केले भस्म ।
स्त्रिया असता पांडुराजसत्तम । भोग नाही सर्वदा ॥ २७ ॥
विप्रशापाची नवलगती । साठ सहस्र सगर जळती ।
कुबेरपुत्र वृक्ष होती । नारदशापेकरोनिया ॥ २८ ॥
कृष्णासहित यादवकुळ । ब्रह्मशापे भस्म झाले सकळ ।
दंडकाऐसा नृपाळ । क्षणमात्रे दग्ध केला ॥ २९ ॥
ब्रह्मशाप परम दृढ । नृगराज केला सरड ।
धराधरशत्रु बळ प्रचंड । सहस्र भगे त्या अंगी ॥ ३० ॥
क्षयरोगी केला अत्रिनंदन । मेदिनीवसनाचे केले आचमन ।
शाप देवोनि सूर्यनंदन । दासीपुत्र केला पै ॥ ३१ ॥
पाषाणाचे करिती देव । रंकाचेही करिती राव ।
मंत्राक्षता टाकिता नवपल्लव । कोरड्या काष्ठा फुटेल की ॥ ३२ ॥
ब्राह्मण थोर त्रिजगती । हे ब्रह्मांड मोडोनि पुन्हा घडती ।
यावरी नैधृव तियेप्रती । बोलता झाला ते ऐका ॥ ३३ ॥
म्हणे ऐके शारदे यथार्थ । तू धरी उमामहेशव्रत ।
षडक्षर मंत्र विधियुक्त । नित्य जप करावा ॥ ३४ ॥
म्हणे या व्रताचे फळ होय पूर्ण । तंववरी मी येथेचि राहीन ।
मग त्याच्या अंगणात मठ करून । राहता झाला नैधृव तो ॥ ३५ ॥
म्हणे व्रताचा आरंभ प्रेमेसी । करावा जाण चैत्रमासी ।
अथवा मार्गशीर्षेसी । शुद्धपक्षी करावा ॥ ३६ ॥
पाहोनि सुमुहूर्त सोमवार । अष्टमी चतुर्दशी परिकर ।
पूजावा उमामहेश्वर । एक संवत्सर नेमेसी ॥ ३७ ॥
गुरुवचन शारदा ऐकोन । तैसेच करी न पडे न्यून ।
नैधृवगुरूपासून । षडक्षर मंत्र घेतला ॥ ३८ ॥
दिव्य शिवमंदिर करून । वरी दिधले शुभ्रवितान ।
चारी स्तंभ शोभायमान । नानाफळे शोभताती ॥ ३९ ॥
अष्टगंधे सुवाससुमने । भूमि शोधूनि रंगमाळा आस्तरणे ।
षोडशवर्ण यंत्रकरणे । अष्टदळे तयामाजी ॥ ४० ॥
तयामाजी चतुर्दळ । त्यावरी घालोनि तांदुळ ।
वरी घट स्थापून अढळ । शोभा बहुत आणिजे ॥ ४१ ॥
उमामहेश प्रतिमा दोन्ही । स्थापिजे सुवर्णाच्या करोनी ।
मग एकनिष्ठा धरूनी । षोडशोपचारी पूजिजे ॥ ४२ ॥
यथासांग ब्राह्मण-संतर्पण । सुवासिनी पूजिजे प्रीतीकरून ।
षड्रस चतुर्विध अन्न द्यावे भोजन तृप्तीवरी ॥ ४३ ॥
पुराणश्रवण कीर्तन । येणेच करावे जागरण ।
गुरुवचनी विश्वास पूर्ण । धरूनि वर्तणे सर्वदा ॥ ४४ ॥
कुंदेंदुवर्ण केवळ । कर्पूरगौर पयःफेनधवल ।
ज्योतिर्मय शुभ्र तेजाळ । रजतवर्ण निर्मळ जो ॥ ४५ ॥
सूर्यकोटिसम तेज विराजित । शुभ्र आभरणी भूषित ।
जगदानंदकंद गुणातीत । स्वधुनी विराजित मस्तकी ॥ ४६ ॥
शुभ्र जटामुकुटमंडित । सर्प मणियुक्त विराजित ।
किशोरचंद्र भाळी मिरवत । भस्मचर्चित शुभ्र दिसे ॥ ४७ ॥
उन्मीलित भाललोचन । केयूरांगद शुभ्र वीरकंकण ।
मुंडमाळा शोभायमान । दिसती लोचन सूर्येंदुवत ॥ ४८ ॥
दिव्य गरुडपाचूहूनि वरिष्ठ । विराजमान दिसे नीलकंठ ।
दशभुज आयुधे सघट । झळकती प्रळयचपळेऐसी ॥ ४९ ॥
खट्वांग त्रिशूळ कपाल डमरू । अंकुश पाश घंटा नागधरू ।
पिनाक पाशुपत कमल तेजाकारू । शुभ्रवर्ण आयुधे ॥ ५० ॥
शुभ्र तेजस्वी शार्दूलचर्मवसन । शुभ्र स्फटिकवर्ण गजाजिन ।
मणिमय शुभ्र सिंहासन । नाना रत्ने विराजित ॥ ५१ ॥
कैलासगिरी शुभ्रवर्ण । वरी मंडप शुभ्र सहस्रयोजन ।
स्तंभविरहित सहस्रकिरण । गगनी जेवी प्रकाशे पै ॥ ५२ ॥
ऐरावताहूनि विशाळ शुभ्र । पुढे शोभे नंदिकेश्वर ।
मणिमय कुंडले सुंदर । शेष तक्षक झळकती ॥ ५३ ॥
ब्रह्मानंदसुख मुरोन । ओतिले शिवस्वरूप सगुण ।
आता भवानीचे ध्यान । शारदा ध्यानी आणीत ॥ ५४ ॥
बाला तन्वंगी सुंदर । विराजमान चंद्रशेखर ।
चतुर्भुज पाशांकुशधर । गदापद्मयुक्त जे ॥ ५५ ॥
सुरतरुसुमनमालायुक्त । मल्लिकाबकुळ कमळी विराजित ।
इभमुक्तावतंस डोलत । शोभा अद्भुत कोण वर्णी ॥ ५६ ॥
हरिमध्या भुजंगवेणी । जलजवदना आकर्णनयनी ।
द्वादशादित्यशोभा जघनी । कांची वरी झळकतसे ॥ ५७ ॥
मागे स्त्रिया वर्णिल्या बहुत । निःसीमरूपलक्षणयुक्त ।
ओवाळूनि टाकाव्या समस्त । तीच्या पादांगुष्ठावरूनी ॥ ५८ ॥
कोटिमन्मथशोभा साजिरी । त्रिभुवनजननी त्रिपुरसुंदरी ।
ब्रह्मांड फोडोनिया वरी । आगीचा सुवास धावत ॥ ५९ ॥
पदमुद्रा जेथे उमटती । तेथे आरक्त कमळे उगवती ।
द्विजपंक्तीचा रंग पडता क्षिती । खडे होती दिव्यमणी ॥ ६० ॥
या ब्रह्मांडमंडपात देख । ऐसे स्वरूप नाही आणिक ।
शशि मित्र द्विमुख । जिच्या तेजे शोभती ॥ ६१ ॥
विधिशक्रादि बाळे अज्ञान । स्नेहे निजगर्भी करी पाळण ।
समस्त त्रिभुवन लावण्य । ओतिले स्वरूप देवीचे ॥ ६२ ॥
विशाळ ताटंके प्रभाघन । ओतिली शशिमित्रतेज गाळून ।
गंडस्थळी प्रभा पूर्ण । पडली झळके अत्यंत ॥ ६३ ॥
बिंबाधर अतिरिक्त । नासिकीचे वरी डोलता मुक्त ।
प्रवाळचि केवळ भासत । तेज अमित न वर्णवे ॥ ६४ ॥
नेत्रांजनप्रभा पडली मुक्तशिरी । तो गुंजेऐसे दिसे क्षणभरी ।
जगन्माता हास्य करी । तो रंग दिसे शुभ्र मागुती ॥ ६५ ॥
ओळीने बैसल्या हंसपंक्ती । तैसे द्विज हासता झळकती ।
मुक्त शुभ्रवर्ण मागुती । हैमवतीचे झळकती ॥ ६६ ॥
दंतपंक्ती शुभ्र अत्यंत । अधरप्रभेने आरक्त भासत ।
डाळिंबबीज पक्व शोभत । क्षणैक तैसे दीसती ॥ ६७ ॥
कंठीचे मुक्ताहार संपूर्ण । दिसती इंद्रनीळासमान ।
श्यामलांगप्रभा देदीप्यमान । मुक्तांमाजी बिंबली ॥ ६८ ॥
कमंडलु तेजस्वी सुंदर । तेवी विश्वजननीचे पयोधर ।
कुमार आणि इभवक्त्र । ज्यांतील अमृत प्राशिती ॥ ६९ ॥
प्रळयचपळा गाळोनि समग्र । रंगविले वाटे देवीचे अंबर ।
मुक्तालग कंचुकी प्रभाकर । बाहुभूषणे झळकती ॥ ७० ॥
इंद्रनील कीलवर्णी । लीलावेषधारिणी ।
भक्तानुग्रहकारिणी । प्रलयरूपिणी आदिमाता ॥ ७१ ॥
आदिपुरुषाची ज्ञानकळा । घडी मोडी ब्रह्मांडमाळा ।
जिचे स्वरूप पाहता डोळा । जाश्वनीळा धणी न पुरे ॥ ७२ ॥
कृत्तिकापुंज झळके गगनी । तैसे जलजघोस डोलती कर्णी ।
अरुणसंध्यारागा उणे आणी । कुंकुमरेखा आरक्तपणे ॥ ७३ ॥
विश्वप्रलयी शिव सगुणपण । टाकोनि होता तत्काळ निर्गुण ।
परी तिचे सौभाग्य गहन । ताटंककुंकुममहिमा हा ॥ ७४ ॥
दोन वेळा वरिले कर्पूरगौरा । भवानीने लाविला कपाळी बिजवरा ।
तांबूलरेखांकित वदनचंद्रा । अपार कवि वर्णिती ॥ ७५ ॥
प्रयागी त्रिवेणी जैसी । अंबेची वेणी शोभे तैसी ।
कृष्णवर्ण कुरळ निश्चयेसी । आदित्यनंदिनी होय ते ॥ ७६ ॥
शुभ्र हार गुंफिला दिव्यसुमनी । तेचि ब्रह्मांडावरूनि स्वर्धुनी ।
माजी आरक्तपुष्पे दिसती नयनी । पद्मजनंदिनी गुप्त ते ॥ ७७ ॥
मूदराखडी मच्छकच्छादि अलंकार । हे प्रयागी तळपती जळचर ।
केशाग्रीं गुच्छ विशाळ थोर । सागराकार शोभती ॥ ७८ ॥
काये ब्रह्मांडे गुंफिली सकळ । तेचि डोलत मोहनमाळ ।
जीव शिव दोन्ही स्तन तेजाळ । आवरोनि धरिले दोन पक्षी ॥ ७९ ॥
अक्षय सौभाग्य नव्हे खंडन । म्हणून वज्रचूडमंडित कर जाण ।
दशांगुळी मुद्रिका बंधु जनार्दन । दशावतार नटलासे ॥ ८० ॥
पायी नेपुरे पैंजण । गर्जता शिव समाधि विसरून ।
पाहे मुखचंद्र सावधान । नेत्रचकोरेकरूनिया ॥ ८१ ॥
भक्ते जे का एकनिष्ठ । पायी दोल्हारे जोडवी अनुवट ।
ऐसे स्वरूप वरिष्ठ । शारदा ध्यात ब्रह्मानंदे ॥ ८२ ॥
ऐसे एक संवत्सरपर्यंत । आचरली उमामहेश्वरव्रत ।
नैधृव उद्यापन करवीत । यथाविधिप्रमाणे ॥ ८३ ॥
अकरा शते दंपत्य । वस्त्रअलंकार दक्षिणायुक्त ।
पूजोनि शारदा हर्षभरित । तव रवि अस्त पावला ॥ ८४ ॥
जप ध्यान कीर्तन करीत । शारदा गुरुजवळी बैसत ।
अर्धयामिनी झालिया अकस्मात । भवानी तेथे प्रगटली ॥ ८५ ॥
असंभाव्य तेज देखोनि । नैधृवासी नेत्र आले तेच क्षणी ।
नैधृव शारदा लागती चरणी । प्रेमभावे करूनिया ॥ ८६ ॥
देवीचे करिती स्तवन । उभे ठाकती कर जोडून ।
परी त्या दोघावाचून । आणिक कोणी न देखती ॥ ८७ ॥
जय जय भवानी जगदंबे । मूळप्रकृति प्रणवस्वयंभे ।
ब्रह्मानंदपददायिनी सर्वारंभे । चिद्विलासिनी तू माये ॥ ८८ ॥
धराधरेंद्रनंदिनी । सौभाग्यसरिते हेरंबजननी ।
भक्तहृदयारविंदचिन्मयखाणी । वेदपुराणी वंद्य तू ॥ ८९ ॥
तुझिये कृपे निश्चिती । गर्भांधासी नेत्र येती ।
मागे सांडून पवनगती । पांगुळ धावती कृपे तुझ्या ॥ ९० ॥
मुके होती वाचाळ । मूर्ख पंडित होती तत्काळ ।
रत्ने होती सिकताहरळ । गारा होती चिंतामणी ॥ ९१ ॥
भवभयहारके भवानी । भक्तपालके मनोल्हासिनी ।
वेदमाते द्विजजनरंजनी । वेधले ध्यानी ब्रह्मादिक ॥ ९२ ॥
त्रिपुरसुंदरी त्रिभुवनजननी । दोषत्रयहारके त्रितापशमनी ।
त्रिकाळ जे सादर तव ध्यानी । त्रिदेहविरहित ते ॥ ९३ ॥
शिवमानससरोवरमराळिके । जय जय विज्ञानचंपककळिके ।
सकळ ऐश्वर्यकल्याणदायके । सर्वव्यापके मृडानी ॥ ९४ ॥
ऐसे ऐकता सुप्रसन्न । देवी म्हणे माग वरदान ।
नैधृवे वृत्तांत मुळीहून । शारदेचा सांगितला ॥ ९५ ॥
मम मुखांतून वचन आले । ते अंबे पाहिजे सत्य केले ।
तुवा जरी मनी धरिले । तरी काय एक न करिसी ॥ ९६ ॥
यावरी शिवजाया बोले वचना । हे शारदा पूर्वी शुभानना ।
द्रविडदेशी विप्रकन्या । नाम भामिनी इयेचे ॥ ९७ ॥
इच्या भ्रतारासी स्त्रिया दोघीजणी । ही धाकुटी प्रिया मृदुभाषिणी ।
इणे वर वश करोनी । वडील कामिनी विघडविली ॥ ९८ ॥
शेजारी एक जार होता । तो ईस बहुत दिवस जपत असता ।
एकान्त पाहोनि इच्या हाता । धरिता झाला दुर्बुद्धी ॥ ९९ ॥
इणे नेत्र करोनि आरक्त । झिडकारिला तो जार पतित ।
मग तो होवोनि खेदयुक्त । गृहासी गेला दुरात्मा ॥ १०० ॥
इचे त्यास लागले ध्यान । सुरत आलिंगन आठवून ।
इच्या ध्यासेकरून । तो जार मृत्यु पावला ॥ १०१ ॥
ईस विधवा हो म्हणून । इच्या सवतीने शापिले दारुण ।
मग तीही पावली मरण । इच्या दुःखेकरूनिया ॥ १०२ ॥
मग हेही काळे मृत्यु पावली । तेचि शारदा हे जन्मली ।
पूर्वीच्या जारे ईस वरिली । ये जन्मी जाण निधरे ॥ १०३ ॥
तोचि पद्मनाभ ब्राह्मण । गेला इसी दावा साधून ।
इचा पूर्वजन्मीचा भ्रतार जाण । द्रविडदेशी आहे आता ॥ १०४ ॥
तीनशेसाठ योजन । येथोनि दूर आहे तो ब्राह्मण ।
स्त्रीहीन इचे स्वरूप आठवून । तळमळीत सर्वदा ॥ १०५ ॥
तो ईस स्वप्नामध्ये नित्य येवोन । भोग देईल प्रीतीकरून ।
जागृतीहूनि विशेष जाण । सुख होईल इयेते ॥ १०६ ॥
ऐसे लोटता बहुत दिवस । पुत्र एक होईल शारदेस ।
शारदानंदन नाम तयास । लोकी विख्यात जाण पा ॥ १०७ ॥
ईस नित्यभोगी होईल जो हरिख । तैसाच विप्र पावेल सुख ।
स्वप्नानंदे विशेष देख । तृप्ति होईल निर्धारे ॥ १०८ ॥
ऐसे तयासी सांगोन । अंबा पावली अंतर्धान ।
त्यावरी शारदा नित्य स्वप्न । देखती झाली तैसेचि ॥ १०९ ॥
तव ती झाली गरोदर । जन निंदा करिती समग्र ।
दीर भावे सासू श्वशुर । आप्त सोयरे सर्व आले ॥ ११० ॥
देवीचे करणे अघटित । खदखदा जन हासत ।
म्हणती हे केवी घडे विपरीत । अंबा ईस भेटली कधी ॥ १११ ॥
एक म्हणती कर्ण नासिक छेदून । बाहेर घाला खरारोहण करून ।
तो आकाशवाणी बोले गर्जोन । सत्य गर्भ शारदेचा ॥ ११२ ॥
जन परम अमंगळ । म्हणती हे कापट्यवाणी सकळ ।
त्यात एक वृद्ध होता पुण्यशीळ । वदता झाला ते ऐका ॥ ११३ ॥
ईश्वरी मायेचे अगम्य चरित्र । अघटित घडवी निर्धार ।
स्तंभेवीण धरिले अंबर । कुंभिनी तरे जळावरी ॥ ११४ ॥
ग्रहगण भगणे विधु मित्र । यास आहे कोणाचा आधार ।
सर्वदेही व्यापक परमेश्वर । परी शोधिता ठायी न पडे ॥ ११५ ॥
परस्परे पंचभूतांसी वैर । ती एकरूपे चालती कौतुक थोर ।
जननीगर्भी जीव समग्र । रक्षितो कैसा पहा हो ॥ ११६ ॥
काय एक न करी जगन्नाथ । राजा पूर्वी यूपकेत ।
त्याचे जळी पडले रेत । ते जळ प्राशीत वेश्या एक ॥ ११७ ॥
तितुकेनि झाली ते गर्भिणी । पुत्र प्रसवली उत्तम गुणी ।
विभांडकाचे रेत जळी पडोनी । ते जळ हरिणी प्राशीत ॥ ११८ ॥
तोचि झाला ऋषिश्रृंगी । तेणे ख्याती केली दशरथयागी ।
सौराष्ट्रराजा स्पर्शता करे मृगी । दिव्य पुत्र प्रसवली ॥ ११९ ॥
सत्यवती मत्स्यगर्भसंभूत । तो मत्स्य राजपुत्र होत ।
महिषासुर दैत्य । महिषीगर्भी जन्मला ॥ १२० ॥
कित्येक ऋषि करुणावंत । वचनमात्रे गर्भ रहात ।
रेवतीरमण जन्मत । रोहिणीपोटी कैसा पा ॥ १२१ ॥
सांबाचे पोटी मुसळ झाले । ते कोणी कैसे घातले ।
कुंतीपोटी पांडव जन्मले । पांच देवासमागमे ॥ १२२ ॥
ऐसे बोलती वृद्धजन । तरी निंदा करिती दुर्जन ।
मागुती देववाणी झाली पूर्ण । ऐका वचन मूर्ख हो ॥ १२३ ॥
शारदेस कोणी असत्य म्हणती । तरी जिव्हा चिरोनि किडे पडती ।
ऐसे ऐकता सात्त्विक सुमती । सत्य सत्य म्हणती त्रिवाचा ॥ १२४ ॥
कित्येक दुर्जन पुन्हा बोलत । हे सर्वही कापट्य असत्य ।
तो जिव्हा चिरोनि अकस्मात । किडे गळो लागले ॥ १२५ ॥
हे देखोनि सर्व जन । शारदेसी घालिती लोटांगण ।
म्हणती माते तू सत्य पूर्ण । जानकीरेणुकेसारखी ॥ १२६ ॥
मग तीस पुत्र झाला सतेज । लोक म्हणती शारदात्मज ।
वाढत जैसा द्विजराज । शुद्धद्वितीये पासूनी ॥ १२७ ॥
उपनयन झालिया पूर्ण । आठवे वर्षी वेदाध्ययन ।
चारी वेद षट्शास्त्र जाण । मुखोद्गत पुराणे ॥ १२८ ॥
नवग्रहांत जैसा वासरमणी । तेवी पंडितांत अग्रगणी ।
जेणे अनुष्ठाने पिनाकपाणी । प्रसन्न केला सर्वस्वे ॥ १२९ ॥
यावरी शारदा पुत्रसमवेत । लक्षुनि शिवरात्रिव्रत अद्भुत ।
गोकर्णक्षेत्राप्रति जात । यात्रा बहुत मिळाली ॥ १३० ॥
तो द्रविडदेशीचा ब्राह्मण । तोही आला यात्रेलागून ।
परस्परे पाहून । कष्टी होती अंतरी ॥ १३१ ॥
परस्परा कळली खूण । पूर्वी देवी बोलिली वचन ।
उमामहेश्वरव्रताचे पुण्य । अर्ध देई पतीसी ॥ १३२ ॥
पुत्र देई त्याचा त्यास । तू त्यापासी राहे चार मास ।
समागम न करी निःशेष । शिवपदासी पावसी ॥ १३३ ॥
मग शिवरात्रियात्रा करून । भ्रतारासी केले नमन ।
म्हणे हा घ्या आपुला नंदन । म्हणोनि करी दिधला ॥ १३४ ॥
उमामहेश्वरव्रत । त्याचे अर्धपुण्य देत ।
मग शारदा सवे जात । द्रविडदेशाप्रती तेव्हा ॥ १३५ ॥
शारदा व्रतस्थ पूर्ण । दुरून पतीचे घे दर्शन ।
विख्यात झाला शारदानंदन । महापंडित पृथ्वीवरी ॥ १३६ ॥
तप आचरला अपार । मातृपितृभजनी सादर ।
माता भवानी पिता शंकर । हेचि भावना तयाची ॥ १३७ ॥
जो न करी जनकजननीचे भजन । धिक् त्याचे तप ज्ञान ।
धिक विद्या धिक थोरपण । धिक भाग्य तयाचे ॥ १३८ ॥
घरी साठवी स्त्रियेचे गोत । आणि मायबापा शिणवीत ।
अन्न नेदी बाहेर घालीत । शब्दबाणे हृदय भेदी ॥ १३९ ॥
तो जरी पढला षट्शास्त्र । परी अनामिकाहुनि अपवित्र ।
तयाचे न पहावे वक्त्र । विटाळ कदा न व्हावा ॥ १४० ॥
यद्यपि झाला स्पर्श जाण । तरी करावे सचैल स्नान ।
महादोषी तो कृतघ्न । यम दारुण गांजीत ॥ १४१ ॥
यावरी शारदेचा भ्रतार । महातपस्वी योगीश्वर ।
शरीर ठेवोनि परत्र । पावला तो शिवपदा ॥ १४२ ॥
शारदाही चिंतून मदनदहन । करी विधियुक्त सहगमन ।
पतिसमवेत कैलासभुवन । पावोनि सुखे राहिली ॥ १४३ ॥
शिवलीलामृत सुरस पूर्ण । किंवा हे दिव्य रसायन ।
भवरोगी सेविता जाण । आरोग्य होऊनी शिव होती ॥ १४४ ॥
जे मृत्यूने कवळिले सहज । त्यांसी नावडे हा रसराज ।
ज्यांची सुकृते तेजःपुंज । तेचि अधिकारी येथीचे ॥ १४५ ॥
ब्रह्मानंदे श्रीधर । श्रोतया विनवी जोडोनि कर ।
शिवलीलामृत निर्जर । तुम्ही सेवा आदरे ॥ १४६ ॥
पुढील अध्यायी सुरस कथा । पावन होय श्रोता वक्ता ।
मृडानीसहित शिव तत्त्वता । पाठी राखी सर्वार्थी ॥ १४७ ॥
शिवलीलामृत ग्रंथ प्रचंड । स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड ।
परिसोत सज्जन अखंड । दशमाध्याय गोड हा ॥ १४८ ॥
॥ श्रीसांबसदाशिवार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥




GO TOP