श्रीगणेशाय नमः ॥
शुभ निशुंभ मारिल्यावरी । देव गर्जती जयजयकारी ।
सुमनसंभार ते अवसरी । करिते झाले अद्भुत ॥ १ ॥
आनंदमय पाकशासन । दुंदुभीनादे भरी गगन ।
स्वर्गभेरी गाजती पूर्ण । नादे त्रिभुवन दुमदुमिलें ॥ २ ॥
नाना वायें मनोहर । देवीपुढे वाजती अपार ।
गायन करिती नारद तुंबर' । किन्नर सुस्वर आलाप करिती ॥ ३ ॥
अष्टनायिका करिती नृत्य । अष्ट दिक्पाल पुढे स्तवन करीत ।
अष्टभैरव वर्णित । यश तेव्हां देवीचे ॥ ४ ॥
अष्ट वसु पाहती चकित । अष्ट सिद्धि पुढें विराजत ।
अष्ट११ पाश विरहित । सद्गदित अष्ट भावें ॥ ५ ॥
जे अष्टधा प्रकृतिविरहित । देव तीस अष्ट भोग जाणवित ।
अष्टमी पर्वी अर्चित । देव सकळ मिळोनियां ॥ ६ ॥
चारी सहा अठरा जण । वर्णिती देवीचे यश पूर्ण ।
मरुद्गण पितृगण । स्तविती तेव्हां अंबेसी ॥ ७ ॥
एकादश रुद्र द्वादश अर्क । सिद्ध विश्वेदेव सकळिक ।
उपदेव कर्मज देव देख । गोंधळी नाचती अंबेच्या ॥ ८ ॥
कोट्यान्कोटी दीपिका प्रबळ । पाजळूनिया देव सकळ ।
देवीपुढे गोंधळ । स्वानंदाचा घालिती ॥ ९ ॥
इंद्र ब्रह्मा आदि करून । करिती तेव्हां देवीचें स्तवन ।
सकळ ऋषिमंडळ हात जोडुन । यश वर्णिती अंबेचे ॥ १० ॥
जय जय वो आदि कुमारीके । जय जय मूळपीठनायिके ।
सकळ सौभाग्यदायके । जगदंबिके मूळप्रकृती ॥ ११ ॥
जय जय भार्गवप्रिये भवानि । भयनाशके भक्तवरदायिनी ।
सुभद्रकारके हिमनगनंदिनि । त्रिपुरसुंदरी महामाये ॥ १२ ॥
जय जय आनंदकासारमराळिके । पद्मनयने दुरितवनपावके२७ ।
जय त्रिविधतापभयमोचके । सर्वव्यापके मृडानि ॥ १३ ॥
जय जय शिवमानस-कनलतिके । जय जय चातुर्यचंपककळिके ।
जय जय शुंभनिशुंभदैत्यांतके । निजजनपाळके अपर्णे ॥ १४ ॥
तव मुखकमल शोभा देखोनि । विधुबिंबडंब गेले विरोनि ।
ब्रह्मादि देव बाळे तिन्ही । स्वानंदसदनी निजविसी ॥ १५ ॥
जीव शिव दोन्ही बाळकें । अंबे तुवां वाढविलीस कौतुकें ।
जीव तुझें स्वरूप नोळखे । म्हणऊनि पडिला आवर्ती ॥ १६ ॥
शिव तुझे स्मरणीं सावचित्त । म्हणवूनि तो नित्य मुक्त ।
ब्रह्मानंदपद हातां येत । कृपें तुझे जननिये ॥ १७ ॥
मेळऊनि पंचभूतांचा मेळ । तुवां रचिला ब्रह्मांडगोळ ।
इच्छा परततां तत्काळ । क्षणे निर्मूळ करीसी हे ॥ १८ ॥
अनंत बाळ आदित्य श्रेणी । तव प्रभेमाजी गेल्या लपोनि ।
सकळ सौभाग्य शुभ कल्याणि । रमारमण सहोदरी ॥ १९ ॥
शंबररिपुहारक३३ वल्लभे । त्र्यैलोक्यनगरारंभस्तंभे३४ ।
आदिमाये आत्मप्रभे । सकळारंभे मूळप्रकृती ॥ २० ॥
असो देवीचें अर्चन । करितां होय शत्रुदमन ।
षोडशोपचार अर्पून । ध्यान मग विलोकिलें ॥ २१ ॥
आदिमाया परात्पर३५ ज्ञानकळा । ओंकार रूपिणी वेल्हाळा ।
आदि पुरुषाची ज्ञानकळा । ब्रह्मांडमाळा घडामोडी ॥ २२ ॥
सतेज भगणें विलसती निराळी । तैसी मस्तकीं शोभे मुक्तजाळी ।
नीलोत्पलदल वर्ण वेल्हाळी । तेज दिग्मंडळीं न समाये ॥ २३ ॥
राका यामिनी रमण निष्कलंक । तैसें सर्वानंद सदन मुख ।
मुखावरूनि रतिनायक । कोट्यान्कोटी ओवाळिजे ॥ २४ ॥
वासरमणीस उणे आणित । तेवीं निजसुख सीस फुल झळकत ।
ओंकारावरी अर्ध मात्रा विराजत । चंद्ररेखा शोभे तैसी ॥ २५ ॥
बोध आनंदपूर्णपणीं । तीच ताटकें झळकती कर्णी ।
अंबा चिद्रत्नाची खाणी । अलंकारा शोभविते ॥ २६ ॥
कानीं मुक्तघोष डोलती । की नक्षत्रपुंज झळकती ।
तेणें प्रकाशली जगतीं । तटस्थ गभस्थी पहात ॥ २७ ॥
अक्षय्य कल्याण कुंकुम सुभट । तोंच भाळी रेखिला मळवट ।
पूर्ण कृपेचे अंजन वरिष्ठ । सोगयाचे शोभतसे ॥ २८ ॥
अद्वय बिजवरा झळके भाळीं । सुरंग दया तांबोल मुखकमळीं ।
पक्व बिंब रंग अधरपाळी । की प्रवालवल्लि सुकुमार ॥ २९ ॥
नासिक सरळ विराजत । चिन्मय६ मुक्त सतेज झळकत ।
सुमती तितीक्षा मूर्तिमंत । मुद राखडी तेवी विलसे ॥ ३० ॥
जैसी प्रयागीं त्रिवेणी । तैसीच सुरंग दिसेवेणी ।
कृष्ण केश ते मित्रनंदिनी । ओघ तिचा वोळखिजे५० ॥ ३१ ॥
शुभ्र पुष्पं सुवास झळकत । तो जाह्नवी ओघ निश्चित ।
माजी आरक्त सुमनें विराजत । सरस्वती यथार्थ तेच पैं ॥ ३२ ॥
मच्छ कच्छ जडित अलंकार । तेथें तळपती जलचर ।
केशाग्रभागी गुच्छ परिकर । तोच समुद्र वाटत ॥ ३३ ॥
अनंत ब्रह्मांडांची मोहनमाळ । कंठी झळकतसे विशाल ।
मुक्तांचे हार परम तेजाळ । भक्त सकळ जाहले । ३४ ॥
अंबेचें अंग सुनिल पर्ण । मुक्तहार दिसती नीलवर्ण ।
देवीच्या संगें करून । मुक्तांचे स्वरूप पालटलें ॥ ३५ ॥
मुक्तलग स्वानंदचोळी । निगमागम बाजुबंद ल्याली ।
हंस मयुरें वरीं रेखिली । स्वानंदमेळीं विचरती ॥ ३६ ॥
जीव शिव दोन्ही स्तन । दोही पक्षी धरिले आवरून ।
ज्यातील अमृत हेरंब षडानन । स्वानंदेंकरून सेविती ॥ ३७ ॥
अभंग अक्षय शाश्वत । वज्रचूडेमंडित हस्त ।
निजानुभव अद्भुत । विराजत दोरे पुढें ॥ ३८ ॥
विरक्ती क्षमा उपरती । भक्ती भावना शांती ।
दशावताराची ये स्थिती । झळकताती मुद्रिका ॥ ३९ ॥
निजधैर्य निर्वाण ज्ञान । तेंच विद्युत्पाये झळके वसन ।
विवेकाची शोभायमान । कांची आणि क्षुद्रघंटा ॥ ४० ॥
निरभिमान भक्त जन । तेंच पायीं झाले पैंजण ।
नुपुरे वाजती रुणझुण । समत्वेंचि एकसरी ॥ ४१ ॥
नाना वृत्ती कष्ट भोगनि । बहु शिणल्या विषय साधनीं ।
जोडवी अणवट पोल्हारे होऊनि । लागल्या चरणी एकत्वें ॥ ४२ ॥
दिव्य अंगींचा सुवास । भेदून जाय वरी आकाश ।
दंततेज पडतां निःशेष । पाषाण होतीं महारतें ॥ ४३ ॥
असो देवीचें अर्चन । करिती सकल देव मिळोन ।
यावरी अंबा सुहास्यवदन । बोलती झाली तेधवां ॥ ४४ ॥
म्हणे माझें करा औपासन । तुम्हांस मी संकटी पावेन ।
दुर्जन अवघे संव्हारीन । पीडाकारक सर्वहि ॥ ४५ ॥
मद्भक्तासी द्वेषितां पूर्ण । त्यास सगळेच मी ग्रासीन ।
माझें संकटीं करितां स्मरण । निवारीन सर्व विघ्नं ॥ ४६ ॥
माझें भजन अर्चन स्तवन । जे त्रिकाळ करिती भक्तजन ।
त्यालागी मी एक क्षण । न विसंबे सर्वदाही ॥ ४७ ॥
नंद यशोदेच्या उदरीं । मीच अवतरले द्वापारी ।
इंदिरावराची सहोदरी । मीच झाले तेधवां ॥ ४८ ॥
तेच मी विध्याद्रिवासिनी५५ । सकल दुष्टसंव्हारिणी ।
मातापुरी५६ भार्गवरामजननी५७ । मीच झाले निर्धार ॥ ४९ ॥
तेच मी तुळजापुरवासिनी । दाशरथी रामवरदायिनी ।
सप्तशृंगविलासिनी । सर्वांठायीं मीच असे ॥ ५० ॥
माझें व्रत आणि पूजन । करिती जे सदा आनंदघन ।
ते कृपेनें ज्यास देती वरदान । त्यास रक्षीन मी आधी ॥ ५१ ॥
जो कोणी माझा उपासक । त्यास कालत्रयीं नाहीं दुःख ।
सकल सभेसी मान देख । विशेष वाढेल तयाचा ॥ ५२ ॥
तो जें जें बोले वचन । तेथें रसवृत्ती मी भरीन ।
वाचासिद्धि होय पूर्ण । अनुष्ठाने माझिया ॥ ५३ ॥
ऐसें अंबिका बोलोन । तत्काळ पावली अंतर्धान ।
आश्चर्य करिती सकळ सुरगण । जयजयकारें गर्जानियां ॥ ५४ ॥
सूर्यवंशी राजा सुरथ । समाधी नामें वैश्य विख्यात ।
त्याप्रति सांगे ऋषि सुमेधा सत्य । देवीचे चरित्र सर्वहि ॥ ५५ ॥
अम्बिकाउदय ग्रंथ । त्रिकाळ जे पठण करित ।
संपत्ती संतती विद्या बहुत । होय प्राप्त तयासी ॥ ५६ ॥
सकळ गंडांतर निरसोन । आयुष्यवृद्धि होय पूर्ण ।
शत्रु पराजय होय जाण । आनंदघन सर्वांठायीं ॥ ५७ ॥
त्यास कोणी एक चिंता । उत्पन्न न होय तत्त्वतां ।
वादी विजय होय बोलतां । दिव्य कविता होय त्याची ॥ ५८ ॥
तुष्टी पुष्टी ऐश्वर्य सिद्धि । अपार यश होय धर्मवृद्धी ।
त्याची वंशवल्ली कधीं । न तुटेचि सर्वथा ॥ ५९ ॥
तीन संवत्सर त्रिकाळ पठण । करितां पावें राज्य छत्र पूर्ण ।
संवत्सरपठणे संपूर्ण । नष्टधन लाभे ॥ ६० ॥
षण्मास त्रिकाळ पढतां । हारे महारोग आणि चिंता ।
त्याचे वंशीं तत्त्वतां । दारिद्र्य कदा न बाधी ॥ ६१ ॥
त्रिमास वाचितां तत्काळ । शत्रु संहारती सबळ ।
विद्या लक्ष्मी अचल । न चळे कधी सर्वथा ॥ ६२ ॥
ग्रहपीडा न होय कधीं । निरसती सकळ आधि व्याधी ।
सर्व कार्य पावे सिद्धि । यथाविधि वाचितां ॥ ६३ ॥
अम्बिकाउदय पठतां । न बाधी दुःस्वप्न दुर्वार्ता ।
ऐसे सुमेधा ऋषि सांगतां । तटस्थ झाला सुरथ ॥ ६४ ॥
समाधी आणि सुरथ । तीन वर्षे हे व्रत आचरत ।
अष्टमी नवमी चतुर्दशी सत्य । पूजा करिती यथाविधी ॥ ६५ ॥
पूर्णिमा महापर्व पूर्ण । करीत ते दिवशी अर्चन ।
कुमारीपूजा ब्राह्मणभोजन । यथाविधि करिती ॥ ६६ ॥
अष्टाक्षरी भवानी मंत्र । जप करिती एक सहस्र ।
तेणें राज्य आणि छत्र । प्राप्त झालें सुरथासी ॥ ६७ ॥
सकळ धावती नृपवर । सुरथास देती करभार ।
देवीच्या प्रसादें समग्र । शत्रु पावले पराजय ॥ ६८ ॥
समाधी नामें वैश्य । त्यास भाग्य आलें विशेष ।
पावला संपत्ती निर्दोष । देवीच्या भजनें करूनिया ॥ ६९ ॥
मार्कंडेयाप्रति कमलोद्भव । कथा हे सांगे अपूर्व ।
सुमेधानें सुरथाप्रति सर्व । तेच कथा निरोपिली ॥ ७० ॥
ते प्राकृत भाषे समग्र । वर्णे ब्रह्मानंदे श्रीधर ।
ग्रंथास सप्तशती आधार । प्रमाण पूर्ण पहावें ॥ ७१ ॥
षट्शास्त्राचे जिव्हार । साही अध्याय परम सुंदर ।
त्रिकाळ जो पठे नर । होय साक्षात्कार त्यातें ॥ ७२ ॥
सहा अध्याय निश्चित । अम्बिकाउदय दिव्यग्रंथ ।
अंबे हो का तुज प्रीत्यर्थ । करी कृतार्थ भक्तांतें ॥ ७३ ॥
ब्रह्मानंद मूळपीठवासिनी । श्रीधर तान्हे लावी स्तनीं ।
प्रेमपान्हा पाजुनि । ब्रह्मांडाहून करी थोर ॥ ७४ ॥
जय जय प्रेमामृतसरिते । ब्रह्मानंद सद्गुणभरिते ।
श्रीधर नाम अभंगातें । तुवां ठेविले पूर्वीहुनी ॥ ७५ ॥
इति श्रीमार्कंडेयपुराणे सुमेधासुरथसंवादे अंबिकाउदये
देवीपूजनदेवीस्तवनफलश्रुतिवर्णनं नाम षष्ठोऽध्यायः ॥
॥ श्रीजगदंबार्पणमस्तु ॥