श्रीगणेशाय नमः ॥
ॐ नमो सद्‌गुरु अवधूता । परब्रह्मा अपरिमिता ।
पुराणपुरुषा अव्यक्ता । मायातीता अगम्या ॥ १ ॥
आदिपुरुषा विश्वंभरा । अवयवरहिता दिगंबरा ।
सदानंदरुपा निर्विकारा । आत्मयारामा कृपानिधे ॥ २ ॥
अमलरूपा परमगंभीरा । ब्रह्मानंदा परात्परा ।
सहजानंदा अगोचरा । कल्याणवासा जगद्‌गुरो ॥ ३ ॥
पूर्णानंदा अपरिमिता । दत्तात्रेया षड्‌विकाररहिता ।
ब्रह्मानंदा ज्ञानभरिता । भीमातीरविलासिया ॥ ४ ॥
रुक्मिणीहृदयाब्जमधुकरा । दाक्षायणीवरप्रिया मनोहरा ।
पांडवकैवारिया दीनोद्धारा । शिशुपाळांतका श्रीपते ॥ ५ ॥
पंचत्रिंशति अध्यायीं कथा परिकर । छेदूनि शिशुपाळाचें शिर ।
विजयी जाहला श्रीकरधर । धर्मरक्षक परमात्मा ॥ ६ ॥
आतां छत्तिसावा बहु सुरस । हरिविजयाचा पूर्ण कळस ।
जो भोजनाच्या शेवटीं गोड ग्रास । तैसा विशेष छत्तिसावा ॥ ७ ॥
छत्तिसावे अध्यायीं ग्रंथ आघवा । परी मुकुटमणि छत्तिसावा ।
तो भक्तजनीं परिसावा । प्रेमादरेंकरूनियां ॥ ८ ॥
द्वारकेसी नांदतां रुक्मिणीरमण । तों पुढें आलें सूर्यग्रहण ।
कुरुक्षेत्रासी जावें म्हणोन । निश्चय केला श्रीवल्लभें ॥ ९ ॥
तों यापूर्वींच बळिभद्र । गोकुळासी पाठवी यादवेंद्र ।
जो महाबळिया भोगींद्र । धराधर अवतरला ॥ १० ॥
गोकुळासी जाऊनि रोहिणीसुत । यशोदा नंद गौळी समस्त ।
तयांसी भेटला रेवतीप्राणनाथ । सौख्य अदभुत समस्तां ॥ ११ ॥
चार मासपर्यंत । बळिभद्र राहिला स्वस्थ ।
श्रीकृष्णप्रताप अद्‌भुत । जाहला तो समस्त सांगितला ॥ १२ ॥
मथुरेहूनि गेला कृष्णनाथ । कोण कोण मारिले दैत्य ।
कैशा अष्टविनायका झाल्या प्राप्त । आणि सोळा सहस्र कामिनी ॥ १३ ॥
तें चरित्र मुळींहून । सांगे बळिभद्र आपण ।
कैसा जाहला राजसूययज्ञ । कैसा शिशुपाळ मारिला ॥ १४ ॥
तीं चरित्रें ऐकतां श्रवणीं । तटस्थ होती गौळी गौळणी ।
म्हणती ऐसा पुराणपुरुष चक्रपाणी । कैं आम्हांलागूनि भेटेल ॥ १५ ॥
बळिभद्र नित्य वनासी जाय । विलोकी हरीचे क्रीडाठाय ।
कुंजवनीं क्रीडा केली पाहें । गडियांसमवेत हलधरें ॥ १६ ॥
तों माध्यान्हासी आला चंडकिरण । जलक्रीडा करूं इच्छी संकर्षण ।
यमुना दूर होती तेथून । तीस रेवतीरमण बोलावी ॥ १७ ॥
म्हणे आलीकडे येईं सूर्यनंदिनी । तों ते वाहे निजछंदेंकरुनी ।
बळिराम क्षोभला ते क्षणीं । नांगर घालूनि ओढिली ॥ १८ ॥
ओघ मुरडोनि सगळा । आपणाकडे रामें आणिला ।
गगनीं देव पाहती डोळां । नवल गोपाळां वाटतसे ॥ १९ ॥
जलक्रीडा करुनि बळिभद्र । गोकुळासी आला सत्वर ।
चार मास झालिया हलधर । जाता जाहला द्वारकेसी ॥ २० ॥
संपूर्ण गोकुळींचें वर्तमान । कृष्णासी सांगे रेवतीरमण ।
तों पुढें ग्रहणयात्रेसी जगज्जीवन । निघता जाहला कुरुक्षेत्रासी ॥ २१ ॥
निघाले छप्पन्न कोटी यादव । उग्रसेन बळिभद्र वसुदेव ।
प्रद्युम्न अनिरुद्ध अक्रूर उद्धव । सांब भानुमंत निघाले ॥ २२ ॥
रुक्मिणीसहित अष्टनायिका । निघाल्या सोळा सहस्र गोपिका ।
चतुरंगदळ देखा । सिद्ध जाहलें ते काळीं ॥ २३ ॥
लागले वाद्यांचे गजर । असंभाव्य चालिला दळभार ।
कृष्णनायिका समग्र । सुखासनीं आरुढल्या ॥ २४ ॥
रेवती देवकी रोहिणी । सत्यभामा कालिंदी रुक्मिणी ।
ज्यांचिया वहनापुढें कनकवेत्रपाणी । लक्षावधि धांवती ॥ २५ ॥
ओळीनें चालिले पर्वत । तैसे गजभार येती डोलत ।
त्यांवरी यादव बैसले रणपंडित । कृतांतही भीत तयांतें ॥ २६ ॥
पुढें चालती पायदळभार । मागें तुरंग चालती सत्वर ।
त्यांचे पाठीमागें कुंजर । किंकाट करीत जाताती ॥ २७ ॥
श्रीकृष्णाचे भद्रजाती । शुंडादंड ऊर्ध्व करिती ।
वाटे आकाश कवळों पाहती । हिरे दांतीं जडियेले ॥ २८ ॥
त्यांचे पाठीमागें रथांचे भार । निजरथीं विराजे यादवेंद्र ।
जो कोटि अनंगांहूनि सुंदर । लावण्यसागर श्रीहरि ॥ २९ ॥
देशोदेशींचे नृपती । निजभारेंसीं सवें चालती ।
दाटी जाहली हरीभोंवतीं । वारी नसे दर्शना ॥ ३० ॥
राजयांचे मुकुट रत्‍नजडित । त्यांसहित कृष्णपदीं नमित ।
एक एका मुकुट आदळत । रत्‍नें विखुरत सभोंवतीं ॥ ३१ ॥
जैसा सौदामिनीचा एकमेळ । तैसे मुकुट दिसती तेजाळ ।
पहावयालागीं घननीळ । मंडपघसणी होतसे ॥ ३२ ॥
निजभारेंसीं कौरव पांडव । तेही येते जाहले सर्व ।
भीष्म द्रोण भक्तराव । विदुरही पातला ॥ ३३ ॥
तों इंद्रादि देव ते क्षणीं । पाहों इच्छिती चक्रपाणी ।
तों हरीभोंवतीं नृपांची दाटणी । वारी दर्शना नव्हेचि ॥ ३४ ॥
पहावया हरिवदनचंद्र । सर्वांचे नेत्र जाहले चकोर ।
योगी तापसी मुनीश्वर । तेही मुरहर पाहों येती ॥ ३५ ॥
आला इतुक्यांसमवेत मुरारी । येऊनि उतरला कुरुक्षेत्रीं ।
शिबिरें उभीं केलीं ते अवसरीं । सोळा सहस्र पृथक्‌ पृथक्‌ ॥ ३६ ॥
पुढें लक्षूनि जान्हवीतीर । निजभारें उतरले नृपवर ।
तों पूर्वींच श्रीकृष्णें दूत सत्वर । गोकुळवासी धाडिला होता ॥ ३७ ॥
यशोदा नंद गोपिका गौळी । यात्रेसी पातले तये वेळीं ।
बाळपणींचे सखे सकळी । येत जाहलें हरिदर्शना ॥ ३८ ॥
असंख्य गौळी आनंदेंकऒऒन । निघाले गोरसकावडी भऒऒन ।
पुढें गोपाळ पांवे घेऊन । आनंदेंकरुन नाचती ॥ ३९ ॥
मृदंग टाळ घुमरी घाई । मोहर्‍या घुमर्‍या वाजे सनई ।
हरीची बाळलीला गाती नवलाई । येती लवलाहीं गोपाळ ॥ ४० ॥
चित्रविचित्र घोंगडी । पांघुरले कृष्णाचे गडी ।
एक नाचती कडोविकडी । हांसती घडिघडि स्वानंदें ॥ ४१ ॥
श्रीकृष्णासी जाणविती दूत । कीं गोकुळवासी आले समस्त ।
श्रीनिवास झाला आनंदभरित । वेगें सांगत रुक्मिणीसी ॥ ४२ ॥
माझीं माता-पितरें दोन्ही । बाळमित्र आले गोकुळींहूनी ।
मज ते आवडती बहुत रुक्मिणी । बळिरामाहूनी अधिक पैं ॥ ४३ ॥
रुक्मिणीसहित कृष्णप्रिया समग्र । सिद्ध जाहल्या पहावया सर्व ।
गौळियांसी यादवेंद्र । कैसा भेटतो म्हणवूनि ॥ ४४ ॥
तों लक्षानुलक्ष गाडे । गौळियांचे धांवती वेगाढे ।
वरी गोपिका बैसल्या निवाडें । हरिलीला गात येती ॥ ४५ ॥
तों हरीचे सवंगडे समग्र । त्यांपुढें आले गोपिकांचे भार ।
त्यां संमुख जाहला यादवेंद्र । हरिनायिका समग्र पाहती ॥ ४६ ॥
घवघवीत देदीप्यमान । गोपांनीं देखिला जगज्जीवन ।
समस्तीं घातलें लोटांगण । प्रेमेंकरून स्फुंदती ॥ ४७ ॥
तितुक्यांसही कैवल्यदानी । भेटे तेव्हां प्रेमेंकरूनी ।
गोपाळ म्हणती चक्रपाणी । तुझी करणी कळली आम्हां ॥ ४८ ॥
तुझी बाळपणींहूनि प्रकृती । आम्हांसी ठावुकीच जगत्पती ।
आमुचीं मनें चोरूनि निश्चितीं । घेऊनि श्रीपती गेलासी पैं ॥ ४९ ॥
तूं परम नाटकी चित्तचोर । तुझा विश्वास नाहीं अणुमात्र ।
तुज भाग्य आलें थोर । बाळमित्र विसरलासी ॥ ५० ॥
आमुच्या संगतीनें जगज्जीवना । गाई राखिल्या तुवां मनमोहना ।
तूं यशोदेचा तान्हा । आम्ही कान्हा म्हणवूनि बाहूं ॥ ५१ ॥
गाई राखितां हृषीकेशी । तूं आम्हांसांगातें जेविसी ।
आमुच्या शिदोर्‍या ठकवूनि खासी । न लाजसी तोचि कीं तूं ॥ ५२ ॥
हुतुतू हमामा हुमली । आम्हांसीं घालिसी वनमाळी ।
तुज बुक्यांवरि सकळीं । डाई लागलिया मारूं गडया ॥ ५३ ॥
कृष्णा तूं मोठा चोर होसी । तुज मायेनें बांधिलें उखळीसी ।
तेव्हां उद्धरिलें यमलार्जुनां दोघांसी । आठवतें कीं हृषीकेशा ॥ ५४ ॥
कृष्णा तुज भाग्य आलें थोर । येर्‍हवीं तूं नंदाचा किशोर ।
तुझ्या गोकुळींच्या खोडी समग्र । न वर्णवती शेषांतें ॥ ५५ ॥
वासुरें चारितां गोविंदा । वळत्या न देसी तूं कदा ।
मग तुज मारुं आम्ही मुकुंदा । तें तुज आठवतें कीं ॥ ५६ ॥
आमुच्या शिदोर्‍या एकत्र करुनी । काला वांटिसी तूं चक्रपाणी ।
तैं तूं आंबिल ताक घटघटोनी । पीत होतासी गोपाळा ॥ ५७ ॥
आतां बहुत जाहलासी सुकुमार । तें विसरालासी तूं समग्र ।
अरे तूं परम होसी निष्ठुर । माया अणुमात्र नाहीं तूतें ॥ ५८ ॥
तैं तुझे अंगासी माखे शेण । आतां चर्चिला उत्तम चंदन ।
तेव्हां धांवसी घोंगडी पांघरुन । पीतवसन आतां झळके ॥ ५९ ॥
तैं मयूरपिच्छें शिरीं शोभत । आतां रत्‍नकिरीट विराजत ।
तैं गुंजांचे हार डोलत । आतां कौस्तुभपदकें झळकती ॥ ६० ॥
तें तूं विसरलासी गोपाळा । आतां भाग्य आलें घननीळा ।
ऐकतां कृष्णनायिका वेळोवेळां । हांसती रुक्मिणीसहित पैं ॥ ६१ ॥
एक गोपाळ म्हणे हृषीकेशी । जैं तुं कालियाच्या डोहीं बुडलासी ।
आम्हीं गोंगाट त्या समयासी । हरि केला तुजकारणें ॥ ६२ ॥
आमुचा गोंगाट ऐकतां भेणें । मग तुज सोडिलें कालियानें ।
आम्हीं तुज वांचविलें प्राणें । ऐकतां कृष्णें हास्य केलें ॥ ६३ ॥
शिळाधारीं इंद्र वर्षला । आम्हींच मग गोवर्धन उचलिला ।
तुवां एकटीच अंगोळी गोपाळा । लावूनि ठकविसी आम्हांतें ॥ ६४ ॥
ऐशा संवगडियांच्या गोष्टी । ऐकतां तोषला जगजेठी ।
तों आल्या गोकुळींच्या गोरटी । देखिल्या दृष्टीं कृष्णनाथें ॥ ६५ ॥
परम सुंदर लावण्यखाणी । किंवा उतरल्या सौदामिनी ।
किंवा आल्या स्वर्गाहूनी । देवांगना साक्षात ॥ ६६ ॥
तटस्थ पाहती कृष्णनायिका । म्हणती धन्य गोकुळींच्या गोपिका ।
परम सुकुमार लावण्यलतिका । वैकुंठनायका भाळल्या ॥ ६७ ॥
असो गोकुळींच्या युवती । कृष्णचरण दृढ धरिती ।
सप्रेम कृष्णासी भेटती । प्रेम चित्तीं न समाये ॥ ६८ ॥
म्हणती वेधका वनमाळी । आम्हांसी टाकूनि गोकुळीं ।
तुम्हीं द्वारका वसविली । नाहीं दिधली भेटी कदा ॥ ६९ ॥
असो गोपिकांचें करूनि समाधान । गौळियांसी भेटला श्रीकृष्ण ।
तों नंद-यशोदा देखतां दुरोन । धांवोनि चरण हरि धरी ॥ ७० ॥
तो पुराणपुरुष जगत्पालक । यशोदेचें पदीं ठेवी मस्तक ।
येरीनें हरीचे धरोन हस्तक । क्षेमालिंगन पैं दीधलें ॥ ७१ ॥
यशोदेचे पयोधर । तेथें पान्हा फुटला सत्वर ।
ज्यांतील अमृत क्षीराब्धिजावर । बाळपणीं प्याला असे ॥ ७२ ॥
यशोदा म्हणे राजीवनेत्रा । निराळवर्णा कोमलगात्रा ।
मज सांडूनि सुकुमारा । बहुत दिवस गेलासी ॥ ७३ ॥
कृष्णा तुजविण एक क्षण । झाला आम्हांसी पहा युगासमान ।
हरि तुझी बाळलीला आठवून । आम्हीं प्राण रक्षिले ॥ ७४ ॥
उखळीं बांधिलें तुज हृषीकेशी। म्हणोनि मजवरी रुसलासी ।
मज टाकूनि परदेशीं । तूं द्वारकेसी वसतोस पैं ॥ ७५ ॥
श्रीकृष्ण म्हणे जननीलागून । तुम्हांपासीं लागलें माझें मन ।
तों नंद आला जवळी धांवोन । कृष्णें चरण वंदिले ॥ ७६ ॥
कमलोद्‌भवाचा जनिता । तेणें आलिंगिला नंद पिता ।
म्हणे सखया श्रीकृष्णनाथा । दूर टाकिलें आम्हांतें ॥ ७७ ॥
असो हातीं धररूनि नंद-यशोदेसी । आणिलीं वसुदेव-देवकीपाशीं ।
क्षेमालिंगनें एकमेकाम्सी । प्रेमादरें देती तेव्हां ॥ ७८ ॥
तों अष्टनायिका आल्या धांवोनी । आणि सोळा सहस्र नितंबिनी ।
दृढ लागती यशोदेचे चरणीं । मस्तक ठेविती आदरें ॥ ७९ ॥
सोळा सहस्रांमाजी पट्टराणी । लावण्यखाणी मन्मथजननी ।
तिनें यशोदेचे चरणीं । मस्तक ठेविला आदरें ॥ ८० ॥
यशोदेनें रुक्मिणी हृदयीं धरिली । आनंद न माये दिग्मंडळीं ।
जैसी कौसल्येनें सीता आलिंगिली । तैसीच रीति झाली येथें ॥ ८१ ॥
असो यावरी ग्रहणीं करूनि स्नान । कृष्णें यात्रा केली सांग दान ।
आनकदुंदुभि उग्रसेन । भिन्न भिन्न दानें देती ॥ ८२ ॥
अमर्याद भांडार फोडून । सुखी केले याच्कजन ।
याचकांचें सदा तृप्त मन । हरिवदन पाहतां ॥ ८३ ॥
गोकुळींचे जन आले । तितुके श्रीकृष्णें गौरविले ।
दिव्य वस्त्राभरणीं ते वेळे । पूजिले गोवळे गोपाळें ॥ ८४ ॥
रुक्मिणी म्हणे यादवेंद्रा । बंधूंची बरवी पूजा करा ।
माझा हेत आजि पुरला खरा । संवगडे तुमचे पाहूनि ॥ ८५ ॥
दिव्य वस्त्रें अलंकार जे चांगले । गोकुळींच्या गोपिकांसी ते वेळे ।
स्वहस्तें दीधले घननीळें । देखतां हांसों आलें रुक्मिणीसी ॥ ८६ ॥
श्रीकृष्णासी म्हणे ते वेळां । बरव्या गौरवा जी गोपीबाळा ।
आपुली पूर्व ओळखी सांभाळा । केला सोहळा जो बाळपणीं ॥ ८७ ॥
ऐकतां रुक्मिणीच्या वचना । हांसों आलें जगन्मोहना ।
सत्यभामादि सोळा सहस्र ललना । हांसती तेव्हां आनंदें ॥ ८८ ॥
नंदय-शोदेचें पूजन । आपण करीत श्रीकृष्ण ।
बहुत अलंकार धन । नंद-यशोदेसी समर्पिलें ॥ ८९ ॥
कृष्णनायिका समग्र । यशोदेसी देती वस्त्रें अलंकार ।
श्रीकृष्णाचे पुत्र-पौत्र । यशोदेसी भेटले ॥ ९० ॥
देवकी म्हणे यशोदेलागून । त्वां देखिलें हरीचें बाळपण ।
कृष्णासी करविलें स्तनपान । तूंचि धन्य त्रिभुवनीं ॥ ९१ ॥
कंसें आपटिलीं सहा बाळें । कृष्णाऐसीं सुंदर सांवळें ।
सांगतां देवकीसी रुदन आलें । दुःख आठवलें बंदिशाळेचें ॥ ९२ ॥
देवकि म्हणे यदुवीरा । तुवां गुरुपुत्र आणिला माघारा ।
तुजहुनि ज्येष्ठ सुकुमारा । कंसें पूर्वीं मारिलीं ॥ ९३ ॥
तीं माझीं मज आणूनी । सत्वर भेटवीं चक्रपाणी ।
मग बोले कैवल्यदानी । देवकीप्रति तेधवां ॥ ९४ ॥
माते आतांचि पाहें नवल । तुज भेटवितों साही बाळ ।
यमासी आज्ञा करी घननीळ । तेणें तत्काळ आणिलीं ॥ ९५ ॥
साही बाळें आणूनी । देवकीपुढें देत मोक्षदानी ।
आश्चर्य करिती दोघीजणी । देवकी आणि यशोदा ॥ ९६ ॥
साही बाळें ते वेळीं । देवकीनें हृदयीं धरिलीं ।
जन आश्चर्य करिती सकळी । अद्‌भुत करणी केली हो ॥ ९७ ॥
पंक्तीं घेऊनि गोकुळींचे जन । श्रीकृष्णें सारिलें भोजन ।
पांच रात्रीं तेथें क्रमून । सुख दिधलें समस्तां ॥ ९८ ॥
याउपरी श्रीकृष्णाची आज्ञा घेऊन । नंद यशोदा गौळीजन ।
गोकुळासी गेले परतोन । श्रीकृष्णासी आठवीत ॥ ९९ ॥
सकळ दळभारेंसीं मधुसूदन । द्वारकेसी आला परतोन ।
ग्रहणयात्रा जाहली संपूर्ण । ब्रह्मानंदे करूनियां ॥ १०० ॥
यावरी एके दिनीं कृष्णसुत । वनक्रीडेसी गेले समस्त ।
कंदुक खेळत खेळत । अरण्यांत धांवती ॥ १ ॥
कंदुक खेळतां उसळला । महाकूपामाजी पडिला ।
सकळ यादव ते वेळां । कूपाआंत विलोकिती ॥ २ ॥
आंत किंचित नसे नीर । माजी सरड पडिला पर्वताकार ।
महाविशाळ भयंकर । उघडूनि नेत्र विलोकित ॥ ३ ॥
यादव म्हणती जन्मवरी पाहीं । एवढा सरड देखिला नाहीं ।
एक धांवूनि लवलाहीं । कृष्णासी सांगती नवल हें ॥ ४ ॥
बळसहित कमलावर । तेथें पहावया आले सत्वर ।
कूपामाजी कौस्तुभधर । पाहे सादर विलोकूनि ॥ ५ ॥
कृष्णदृष्टी पडतां साचार । तत्काळ जाहला त्याचा ऊद्धार ।
पावोनियां दिव्य शरीर । कूपाबाहेर पातला ॥ ६ ॥
जो ब्रह्मादिकां वंद्य पूर्ण । क्षीराब्धिवासी नारायण ।
त्याचे धरिले दृढ चरण । प्रेमेंकरून तयानें ॥ ७ ॥
उभा ठाकला जोडूनि कर । मग तयासी पुसे श्रीधर ।
तूं कोण येथें सांग वीर । काय प्रत्युत्तर बोले तो ॥ ८ ॥
म्हणे माझें नांव नृग नृपवर । पुण्यपंथें वर्ततां साचार ।
मध्यें एक अपाय घडला थोर । जाहला कहर मजवरी ॥ ९ ॥
एक्या महापर्वकाळीं । ब्राह्मण बोलावूनि सकळी ।
तयांसी सहस्र गोदानें अर्पिलीं । सवत्स विधिप्रकारें ॥ ११० ॥
पूजामान पावोनि ब्राह्मण । गेले आश्रमासी गाई घेऊन ।
त्यांत एक्या ऋषीची गाय पळोन । आली कळपांत आमुच्या ॥ ११ ॥
तों दुसरे दिवशीं करूनि स्नान । आणिक एक ब्राह्मणालागून ।
तेचि गाय दिधली नेणोन । मग तो ब्राह्मण आला पहावया ॥ १२ ॥
तेणें येऊनि ती गाय धरिली । म्हणे हे माझी पळोनि आली ।
ब्राह्मण म्हणे मज आतां दिधली । मी न सोडीं सर्वथा ॥ १३ ॥
एकासीं एक भांडती ब्राह्मण । म्यां धरिले दोघांचे चरण ।
पहिल्या ब्राह्मणासी सहस्रगोदान । द्यावया सिद्ध जाहलों ॥ १४ ॥
तो म्हणे मी न घेईं सर्वथा । माझीच मज देईं आतां ।
तों दुसर्‍या ब्राह्मणासी प्रार्थितां । तोही सर्वथा नायके ॥ १५ ॥
दोघेही विप्र भांडतां । न राहतीच राहवितां ।
दोघे क्षोभोनि कृष्णनाथा । मज शापशस्त्रें ताडिलें ॥ १६ ॥
म्हणती महासरड होऊन । कृपामाजी पडें बहुत दिन ।
म्यां धरिले त्यांचे चरण । मागुती वचन बोलिले ॥ १७ ॥
पुढें अवतरेल श्रीकृष्ण । जो पूर्णब्रह्म सनातन ।
त्याची दृष्टी पडतां उद्धरोन । जासील तेव्हां स्वर्गातें ॥ १८ ॥
यादवांसी म्हणे कृष्णनाथ । पाहा अन्याय तरी किंचित ।
केवढा जाहला अनर्थ । पुण्यपुरुषा रायातें ॥ १९ ॥
यालागीं ब्राह्मणांसी भिऊन । वर्ता तुम्ही सावधान ।
हें असो तत्काळ विमान । रायाकारणें पातलें ॥ १२० ॥
नमस्कारूनि हरीचे चरण । नृगराजा गेला उद्धरोन ।
हरिपदप्रसादेकरून । इंद्रभुवनीं राहिला ॥ २१ ॥
द्वारकेंत प्रवेशला कृष्णनाथ । तों भेटीसी आला वीर पार्थ ।
चतुर रणपंडित सुभद्राकांत । आवडे बहुत श्रीकृष्णा ॥ २२ ॥
श्रीकृष्णें आवडी करून । हृदयीं आलिंगिला अर्जुन ।
परम प्रीति दोघांलागून । पंक्तीसी भोजन शेजारीं ॥ २३ ॥
एका आसनीं दोघांसी बैसणें । एके तल्पकीं निद्रा करणें ।
गुह्य गोष्टी बोलणें । दोघांजणीं एकांतीं ॥ २४ ॥
तों द्वारकेमाजी एक ब्राह्मण । त्याचीं आठ बाळें सटवोन ।
मागुती स्त्री प्रसूत होऊन । नववा पुत्र जाहला ॥ २५ ॥
ब्राह्मण श्रीरंगाजवळी आला । बाळांचा वृत्तांत सांगितला ।
हरि जे पांचवे दिवसीं पुत्र जातात याला । उपाय मजला सांगा कांहीं ॥ २६ ॥
आतां स्त्री जाहली प्रसूत । एवढा तरि राखें सुत ।
तों गर्वें बोले वीर पार्थ । मी रक्षीन बाळ तुझें ॥ २७ ॥
ब्राह्मणाच्या घरासी आला अर्जुन । म्हणे मी बाळकाचा रक्षीन प्राण ।
यम काळ उभे चिरीन । निजसामर्थ्येंकरुनियां ॥ २८ ॥

मी असतां सामर्थ्यवंत । काय करितील यमदूत ।
कैसा सटवेल विप्राचा सुत । तो आजि सत्य पाहेन ॥ २९ ॥
जरी या बाळाचा जाईल प्राण । तरी मीही अग्निकाष्ठें भक्षीन ।
ऐसा करुनियां पण । रक्षी अर्जुन सभोंवतें ॥ १३० ॥
विप्राच्या गृहावरूनि थोर । दृढ रचिलें बाणांचें मंदिर ।
दिव्य मंत्र जपोनि सत्वर । दिग्बंधन पार्थ करी ॥ ३१ ॥
धनुष्यासी लावूनि बाण । द्वारीं रक्षीत अर्जुन ।
तों प्रवर्तला पांचवा दिन । गेला प्राण बाळकाचा ॥ ३२ ॥
जननी पिटी वक्षःस्थळ । अहा रे अर्जुना सटवलें बाळ ।
पार्थ क्षोभला प्रबळ । गेला तत्काळ यमपुरीं ॥ ३३ ॥
यमासी पुसे वृत्तांत । तो म्हणे नवही बाळें येथ ।
म्यां आणिलीं नाहीं सत्य । जाण यथार्थ कपिध्वजा ॥ ३४ ॥
बाळकाकारणें ते वळे । स्वर्ग मृत्यु पाताळ शोधिले ।
चौदा लोकांत झाडे घेतले । परी बाळें न सांपडती ॥ ३५ ॥
आला द्वारकेसी परतोन । मग चेतविला महाअग्न ।
प्राण द्यावयासी अर्जुन । सिद्ध जाहला ते काळीं ॥ ३६ ॥
वृत्तांत ऐकोनि सर्वेश्वर । पार्थाजवळी आला सत्वर ।
कपिध्वजें वृत्तांत समग्र । श्रीरंगासी सांगितला ॥ ३७ ॥
मग दिव्य रथ सजवूनि परिकर। श्रीकृष्णें आणविला सत्वर ।
त्यावर कमलावर सुभद्रावर । बैसोनियां चालिले ॥ ३८ ॥
पवनवेगें रथ जात । पृथ्वीमंडळ उल्लंघी त्वरित ।
सप्तसमुद्र अद्‌भुत । क्रमूनि मागें टाकिले ॥ ३९ ॥
सप्तावरणें भेदून । जेथें वसे आदिनारायण ।
तेथें जाऊनि अर्जुन । उभा केला श्रीकृष्णें ॥ १४० ॥
कोटि सूर्याची प्रभा जाय लपोन । ऐसा शेषशायी नारायण ।
त्याचि पदअंगुष्ठावरुन । ब्रह्मांडचि ओंवाळिजे ॥ ४१ ॥
तें स्वरुपतेज अपार । नेत्रीं पाहूं न शके मित्र ।
त्याचें स्वपदीं वसुदेवपुत्र । मिळोनि गेला एकत्वें ॥ ४२ ॥
परम घाबरा जाहला अर्जुन । पाहे तंव जवळी नाहीं श्रीकृष्ण ।
अद्‌भुत तेज न लक्षवे पूर्ण । झांकी नयन भयें तेव्हां ॥ ४३ ॥
नयन झांकूनि पंडुसुत । श्रीकृष्णा नामें हांक देत ।
म्हणे कैवारिया धांव त्वरित । कां मज येथें सांडिलें ॥ ४४ ॥
मंगळधामा राजीवनेत्रा । पुराणपुरुषा स्मरारिमित्रा ।
मन्मथजनका देवकीपुत्रा । धांव सत्वर मजलागीं ॥ ४५ ॥
जलजोद्‌भवजनका मधुसूदना । पांडवरक्षका भक्तजनरंजना ।
समरधीरा दानवभंजना । काढीं मज येथूनि ॥ ४६ ॥
कासावीस जाहला पार्थ । मग प्रकटला कृष्णनाथ ।
दिव्य चक्षु तयासी देत । म्हणे पाहें अद्‌भुत तेज माझें ॥ ४७ ॥
मग पार्थें उघडिलीं नेत्रकमलें । दिव्य स्वरूप न्याहाळिलें ।
तंव तेथें नवही बाळें । ब्राह्मणाचीं खेळती ॥ ४८ ॥
मग स्तवूनि आदिनारायण । नवही बाळें घेतलीं मागोन ।
रथीं बैसोनि कृष्ण अर्जुन । आले परतोन द्वारकेसी ॥ ४९ ॥
अर्जुनाजवळी नवही बाळें । श्रीकृष्णें दिधलीं तये वेळे ।
मग ब्राह्मणासी बोलाविलें । स्त्रीसहित तेधवां ॥ १५० ॥
उभयतांसी पूजूनि पार्थ । समर्पिले नवही सुत ।
ब्राह्मण आनंदें बहुत । यश वर्णीत पार्थाचें ॥ ५१ ॥
ब्राह्मण गेला गृहासी । मग अर्जुन म्हणे हृषीकेशी ।
तुझी लीला ब्रह्मादिकांसी । पाकशासनासी अगम्य ॥ ५२ ॥
श्रीकृष्ण म्हणे पार्था । सर्व स्वरुपें मीच धरिता ।
येथें दुजयाची नाहीं वार्ता । कर्ता हर्ता मीच पैं ॥ ५३ ॥
असो आज्ञा घेऊनि अर्जुन । इंद्रप्रस्थासी गेला परतोन ।
सकळ अभिमान गळून । कृष्णस्मरणीं वर्ततसे ॥ ५४ ॥
श्रीधर श्रोतयां विनवीत । संपत आला हरिविजयग्रंथ ।
परी एक अनुसंधानीं संमत । पद्मपुराणींचें सुचलें ॥ ५५ ॥
पद्मपुराणीं पांडुरंगमाहात्म्य । तेथें ही कथा आहे उत्तम ।
श्रोतीं परिसिजे सप्रेम । अत्यादरेंकरुनियां ॥ ५६ ॥
शची शक्राची अंगना । ती एकदां गेली विष्णुभुवना ।
तों देखिला वैकुंठराणा । लक्ष्मीसहित ते वेळां ॥ ५७ ॥
करूनियां हरीसी नमन । उभी ठाकली कर जोडून ।
परी शचीचें इच्छी मन । अर्धांगीं बैसेन हरीच्या ॥ ५८ ॥
हा परमात्मा आदिनारायण । जरी मी याच्या अर्धांगीं बैसेन ।
तरी भाग्य परिपूर्ण । मग जगज्जीवन बोलत ॥ ५९ ॥
हरि म्हणें ते अवसरीं । शची तुवां जें इच्छिलें अंतरीं ।
साठी सहस्र वर्षें तप करीं । हिमगिरिपाठारीं मजलागीं ॥ १६० ॥
पुढें मी धरीन कृष्णावतार । गोकुळीं करीन लीलाचरित्र ।
तूं राधा होऊनि सत्वर । प्रकटें मग व्रजातें ॥ ६१ ॥
तेथें मी तुज वरीन । मग मी कंसवधासी जाईन ।
ते वेळे तूं गुप्त होऊन । द्वारके येईं वेगेंसी ॥ ६२ ॥
ऐसा वर पावोनि ते अवसरीं । इंद्राणी निर्धारें तप करी ।
प्रकटली गोकुळा भीतरी । भोगिला मुरारी कुंजवनीं ॥ ६३ ॥
मग मथुरेसी जातां हृषीकेशी । वियोग न साहवे राधेसी ।
गुप्त होऊनि हिमाचळासी । मागुती तपासी ते गेली ॥ ६४ ॥
मग ते दिव्य तप करूनी । तेचि आली द्वारकेलागूनीं ।
श्रीकृष्णें राधेसी देखोनी । आलिंगूनि अंकीं बैसविली ॥ ६५ ॥
अद्यापि द्वारकेसी जाण । श्रोतीं पहावें जाऊन ।
होतें राधाकृष्णपूजन । सर्व जन देखती तें ॥ ६६ ॥
असो अर्धांगी राधा घेऊनी । बैसला असतां चक्रपाणी ।
तेथें आली रुक्मिणी । हरिचरण पहावया ॥ ६७ ॥
जरी सोळा सहस्र गोपिका असती । सत्यभामादि सकळ युवती ।
परी त्याही येतां रुक्मिणी सती । न बैसती हरिअंकीं ॥ ६८ ॥
रुक्मिणी येतांचि सकळा । उभ्या राहती गोपबाळा ।
सर्वांदेखतां चित्कळा । हरिअर्धांगीं बैसत ॥ ६९ ॥
सर्वांदेखतां बैसे रुक्मिणी । परी तिजदेखत न बैसे कोणी ।
हे ज्ञानकळा पट्टराणी । इची सरी कोणी न पावत ॥ १७० ॥
असो रुक्मिणी आली जों एकदां । तों हरीचे अर्धांगीं बैसली राधा ।
न धरी रुक्मिणीची मर्यादा । चढली क्रोधा भीमकी ॥ ७१ ॥
पुढील भविष्य जाणूनी । तात्काळ रुक्मिणी गेली रुसोनी ।
दक्षिणदिंडीरवनीं येऊनी । तप करीत बैसली ॥ ७२ ॥
दिंडीरवन तेचि पंढरी । भीमातीरीं भीमकी तप करी ।
मज येथें पहावया येईल मुरारी । द्वारकेहूनि आपणचि ॥ ७३ ॥
मग दिंडीरवनांत । भीमककन्या तप करीत ।
तों द्वारकेसी कृष्णनाथ । काय करिता जाहला ॥ ७४ ॥
रुक्मिणी जातां द्वारकेहूनी । कळाहीन सकळ कामिनी ।
ते सर्व सौभाग्यखाणी । गेली रुसोनी भीमतटा ॥ ७५ ॥
मग रुक्मिणीकारणें कृष्णनाथ । सर्व उर्वीमंडळ शोधीत ।
तों गोकुळासी आला त्वरित । बाळवेष धरी तेव्हां ॥ ७६ ॥
सवें गाईगोपाळ घेऊनी । दक्षिण दिशे आला चक्रपाणी ।
शोधीत वनीं उपवनीं । ते रुक्मिणी चित्कळा ॥ ७७ ॥
गोरक्षणाचा वेत्र करीं । तोचि दंड धरी पूतनारी ।
शंख तो कमंडलु निर्धारीं । संन्यासी हरि जाहला असे ॥ ७८ ॥
श्रीवत्सांकित मनोहर । मुकुट कुंडलें मकराकार ।
नीलजीभूतवर्ण श्रीधर । बाळ दिगंबर जाहला ॥ ७९ ॥
शोधीत शोधीत हृषीकेशी । आला लोहदंडक्षेत्रासी ।
दिंडीरवन म्हणती त्यासी । तेथें द्वारकावासी प्रवेशला ॥ १८० ॥
मागें टाकूनि गाईगोपाळ । त्या वनांत प्रवेशे घननीळ ।
तो तेथें बैसली वेल्हाळ । तप करीत एकांतीं ॥ ८१ ॥
अंकांतरीं धऒऒनि वेत । दोन्ही कटीं ठेवूनि हस्त ।
रुक्मिणीचें वदन विलोकीत । उभा राहिला तेथेंचि ॥ ८२ ॥
म्हणे पद्मनेत्रे कामिनी । कां बैसलीस येथें येऊनी।
मज न गमे तुजवांचूनी । म्हणोनि धांवूनि येथें आलों ॥ ८३ ॥
म्हणे प्रिये तुजवांचून । मज युगासमान वाटे क्षण ।
मग रुक्मिणी बोले वचन । तूं कोण आहेसी सांग पां ॥ ८४ ॥
चोरटियासारखा अकस्मात । उभा ठाकलासी या वनांत ।
परांगनेसीं बोलावया मात । काय कारण तुज असे ॥ ८५ ॥
परनारीसी प्रिया म्हणसी । मज ऐसें वाटतें मानसीं ।
बहुतक परद्वारी आहेसी । बाळपणापासूनि ॥ ८६ ॥
ऐकोनि भीमकीचें वचन । हास्य करीत मधुसूदन ।
मग हृदयीं दृढ आलिंगून । केलें समाधान तियेचें ॥ ८७ ॥
तों पुढें पुंडलीक भक्त । मातापितयांची सेवा करीत ।
तेणें तोषला जगन्नाथ । जाऊनि तेथें उभा ठाके ॥ ८८ ॥
हरि म्हणे धन्य धन्य पुंडलीका । वर मागें भक्तटिळका ।
येरें वीट टाकिली वैकुंठनायका । बैसावयाकारणें ॥ ८९ ॥
त्या विटेवरी पद जोडूनी । दोन्ही कर कटीं ठेवूनी ।
उभा राहिला मोक्षदानी । पुंडलिकासी न्याहाळीत ॥ १९० ॥
मातापितयांची सेवा करूनी । हरीसमीप आला पुंडलीक मुनी ।
प्रेमें लागला दृढ चरणीं । मग मोक्षदानी बोलत ॥ ९१ ॥
पुंडलिका वर मागें येचि क्षणीं । येरु म्हणे जैसा आहेसी चक्रपाणी ।
तैसा चिरकाळ ये स्थानीं । उभा राहें भगवंता ॥ ९२ ॥
जे तुझ्या दर्शनासी येती । ज्ञानहीन मूढमती ।
त्यांसी दर्शनें व्हावी मुक्ती । हेचि विनंति माझी असे ॥ ९३ ॥
आणि या क्षेत्राचें नाम पंढरीनगर । दक्षिणद्वारका नाम साचार ।
रुक्मिणीसहित तूं सर्वेश्वर । राहे स्थिर येथेंचि ॥ ९४ ॥
विठ्ठलनाम अभिधान । चालवावें आतां येथून ।
मज कोठें न जावें सोडून । कृपाळुवा सर्वेशा ॥ ९५ ॥
म्हणून दक्षिणद्वारका पंढरीं । जे विख्यात भूमंडळावरी ।
सकळ द्वारकेची संपदा मुरारी । आणीत तेव्हां पंढरीये ॥ ९६ ॥
हा भीमातीरविहारी दिगंबर । आदिपुरुष परात्पर ।
आनंदसांप्रदाय थोर । तेथूनिया वाढला ॥ ९७ ॥
मूळ गुरु आदिनारायण । प्रथम शिष्य चतुरानन ।
आपुलें जें गुह्य ज्ञान । ठेविलें पूर्ण त्यापासीं ॥ ९८ ॥
तेंचि ब्रह्मवंद्य निजज्ञान । अत्रीसी दिधलें प्रीतीकरुन ।
त्याचें पोटीं परब्रह्म पूर्ण । दत्तात्रेय अवतरला ॥ ९९ ॥
अवतार उदंड होऊनि गेले । परी दत्तात्रेयरुप आहे संचलें ।
अत्रीनें ज्ञान ठेविलें । दत्तात्रेयीं सर्व ते वेळां ॥ २०० ॥
त्या दत्तात्रेयापासून। सदानंदीं बिंबलें ज्ञान ।
तेंचि रामानंदी ठसावोन । परिपूर्ण पसरलें ॥ १ ॥
तेथूनि अमळानंद यतीश्वर । जो गंभीरपणें जैसा सागर ।
तेथूनि ज्ञानसमग्र । ब्रह्मानंद अवतरले ॥ २ ॥
तेथूनि सहजानंदमुनी । ज्याची समाधि आहे कल्याणीं ।
तेथूनि पूर्णानंद पूर्णपणीं अवतरला यतिराज ॥ ३ ॥
तेथूनि दत्तानंद तत्त्वतां । जो श्रीधराचे पितयाचा पिता ।
तो दत्तात्रेयमुनि मागुता । अवतरला सहजस्थितीं ॥ ४ ॥
तेथुनि ब्रह्मानंद सद्‌गुरु । जो ज्ञानाचा महामेरु ।
श्रीधरवरद निर्विकारु । भीमातीरविलासी जो ॥ ५ ॥
शालिवाहन शके सोळाशेंचोवीस । चित्रभानु नाम संवत्सरास ।
शुद्ध द्वितीया मार्गशीर्षमास । ते दिवसीं ग्रंथ संपला ॥ ६ ॥
श्रीपांडुरंगवरेंकरून । पंढरीसी ग्रंथ जाहला निर्माण ।
एकदां श्रवण करितां परिपूर्ण । पापें दारुण भस्म होती ॥ ७ ॥
तीन आवर्तनें वाचिताम् पवित्र । कुळीं होय दिव्य पुत्र ।
तो भक्तराज महाचतुर । होईल ऐसें जाणिजे ॥ ८ ॥
एक आवर्तन करितां । हरे घोर संकटचिंता ।
शत्रुपराजय तत्त्वतां । श्रवण करितां हरिविजय ॥ ९ ॥
काम क्रोध मद मत्सर । हेचि शत्रु अनिवार ।
यांचा पराजय होईल साचार । श्रवण करितां भावार्थें ॥ २१० ॥
हरिविजय करितां श्रवण । हरेल सकळ ऋण अथवा रोग दारुण ।
आपण प्रकटोनि श्रीकृष्ण । संकटें त्यांचीं निरसील ॥ ११ ॥
छत्तीस अध्याय ग्रंथ तत्त्वतां । प्रीतीं पावो पंढरीनाथा ।
या ग्रंथासी मूळकर्ता । पंढरीनाथ जाणिजे ॥ १२ ॥
जें जें विठ्ठलें कर्णीं सांगितलें । तें तें येथें पत्रीं लिहिलें ।
न्यून अथवा आगळें । त्याचें तोचि जाणे पैं ॥ १३ ॥
दशम आणि हरिवंश । पद्मपुराणींच्या कथा विशेष ।
त्याचि हरिविजयीं सुरस । श्रोतीं सावकाश परिसाव्या ॥ १४ ॥
छत्तीस अध्याय हरिविजय । पांडुरंगासी परम प्रिय ।
हा ग्रंथ संग्रहितां तें घर निर्भय । सदा विजय होइजे ॥ १५ ॥
हरिविजयग्रंथ भांडार । छत्तीस कोठड्यांचें परिकर ।
माजी रत्‍नें भरलीं नानाप्रकार । जोहरी संत परीक्षक ॥ १६ ॥
छत्तीस तत्त्वें हीं साचार । कीं छत्तीस खणांचें दामोदर ।
कीं छत्तीस गंगा मिळोनि समग्र । हरिविजयसमुद्र भरलासे ॥ १७ ॥
कीं छत्तीस कोहळीं धन । दिधलें ब्रह्मानंद दावून ।
कीं छत्तीस खणांचें वृंदावन । निजभक्त संपूर्ण तुळसी वरी ॥ १८ ॥
कीं हरिविजयग्रंथ राजेंद्र । हे छत्तीस जाणा त्याचे महावीर ।
करिती सकळ पापांचा संहार । प्रतापधीर महायुद्धीं ॥ १९ ॥
हरिविजय हेंचि आकाश । तेथें हे छत्तीस चंडांश ।
ब्रह्मांड भेदूनि प्रकाश । पलीकडे जाय पैं ॥ २२० ॥
कीं छत्तीस वृक्षांचें वन । कीं छत्तीस क्षेत्रें पिकलीं पूर्ण ।
कीं हें पदक देदीप्यमान । छत्तीस रत्‍नांचें जडियेलें ॥ २१ ॥
कीं हा प्रयागराज थोर । भावमास अतिपवित्र ।
स्नान करी पुण्यवंत नर । अर्थीं बुडी देऊनियां ॥ २२ ॥
कीं हा भवरोगावरी दिव्य रस । बुद्धिमंदासी होय मतिप्रकाश ।
शुक सांगे परीक्षितीस । वारंवार गौरवूनि ॥ २३ ॥
प्रथमाध्यायीं मंगलाचरण । गणेश-सरस्वती-संतवर्णन ।
गुरुमहिमा सांगोन । प्रथमाध्याय संपविला ॥ २४ ॥
दैत्य पृथ्वीवरी माजले । म्हणोनि देव क्षीरसागरासी गेले ।
स्तवन करूनि सुरवर परतले । ऐसें हें कथिलें द्वितीयाध्यायीं ॥ २५ ॥
देवकीवसुदेवांचें लग्न । अवतरले शेषनारायण ।
गोकुळासी गेले जगज्जीवन । हें निरुपण तिसर्‍यांत ॥ २६ ॥
गर्गें वर्णिलें जातक । पाळणां निजविला वैकुंठनायक ।
पूतना शोषिली निःशंक । चौथ्यांत हें कथिलें असे ॥ २७ ॥
पांचव्यांत तृणावर्त येऊन । श्रीकृष्णासी नेलें उचलोन ।
नाना क्रीडारस दावून । मोहिलें मन सर्वांचें ॥ २८ ॥
सहाव्यांत वनमाळी । चोरीकर्मे केलीं गोकुळीं ।
गोपींनीं गार्‍हाणीं सांगीतलीं । कौतुकें करुनि यशोदेसी ॥ २९ ॥
सातव्यांत हें कथन । दशावतारलीला पूर्ण ।
गोपींसी दावी श्रीकृष्ण । सांगती पूर्ण यशोदेसी ॥ २३० ॥
आठव्यामाजी कथन । पद्मपुराणींचें संमत पूर्ण ।
राधेनें कृष्ण घरासी नेऊन । खेळविला बहुसाल ॥ ३१ ॥
नवव्यांत हेचि कथेची प्रौढी । कृष्णें केल्या बहुत खोडी ।
माया उखळीं बांधी तांतडी । यमलार्जुन उद्धरिले ॥ ३२ ॥
दहाव्यांत गोपाळकाला करून । वनक्रीडा करी नारायण ।
कमलोद्‌भवें केलें वत्सहरण । करी स्तवन प्रीतीनें ॥ ३३ ॥
अकराव्यांत कालियामर्दन । बाराव्यांत गोवर्धनोद्धारण ।
तेराव्यांत कंसदूत मर्दून । गोरक्षण केलें पैं ॥ ३४ ॥
चौदाव्यांत अघासुरमर्दन । नंद यमुनेंत गेला बुडोन ।
तो माघारा आणितसे नारायण । वरुणापाशीं जाऊनियां ॥ ३५ ॥
पंधराव्यांत हेंचि कथन । कृष्णें घेतलें देवकीचें वाण ।
वनांत मागे राधेसी हरि दान । तेंचि वर्णन बहुत असे ॥ ३६ ॥
सोळाव्यांत यज्ञपत्‍न्यांनीं येऊन । हरीसी समर्पिलें अन्न ।
रासक्रीडासंपूर्ण । सत्राव्यांत कथियेली ॥ ३७ ॥
अठराव्यांत निरुपण । अक्रूर कृष्णासी गेला घेऊन ।
एकोनविंशति अध्यायीं कंस वधून । राज्य दिधलें उग्रसेना ॥ ३८ ॥
विसावा अध्याय अतिसुरस । श्रीकृष्ण शरण सांदीपनास ।
अद्‌भुत कथिला ज्ञानरस । गुरुशिष्यलक्षणें ॥ ३९ ॥
एकविसाव्यांत उद्धवें येऊन । गोपींसीं कथिलें ब्रह्मज्ञान ।
बाविसाव्यांत जरासंध पराभवून । काळयवन भस्म केला ॥ २४० ॥
तेविसावा चोविसावा सार । येथें कथिलें रुक्मिणीस्वयंवर ।
पंचविसाव्यांत सर्वेश्वर । जांबुवंती पर्णूनि आणीत ॥ ४१ ॥
सव्विसाव्यांत कृष्णनायिका । आणिल्या षोडशसहस्र गोपिका ।
सत्ताविसाव्यांत रुक्मिणी विनोद देखा । आणि प्रद्युम्न उपजला ॥ ४२ ॥
अठ्ठाविसाव्यां उखाहरण । भुजा छेदूनि त्रासिला बाण ।
एकुण तिसाव्यात दरिद्रहरण । सुदामयाचें पैं केलें ॥ ४३ ॥
तिसाव्यांत सत्यभामेचा विनोद । नारदासी दान दिधला गोविंद ।
एकतिसाव्यांत गरुडाचा गर्वमद । हनुमंताहातीं हरियेला ॥ ४४ ॥
बत्तिसाव्यांत सुभद्राहरण । नारदासी घरोघरीं कृष्णदर्शन ।
तेहतिसाव्यांत राजसूययज्ञ । जरासंधा मारविलें ॥ ४५ ॥
चौतिसाव्यांत कथा निश्चितीं । वाढीत असतां दौपती सती ।
बिरडें सुटतां श्रीपती । चतुर्भुज करी तेव्हां ॥ ४६ ॥
पस्तिसावा अध्याय मयसभावर्णन । शिशुपाळ वक्रदंत वधून ।
विजयी जाहला मधुसूदन । हेंचि कथा असंभाव्य ॥ ४७ ॥
छत्तिसाव्यांत ग्रहणयात्रा करून । भेटले गोकुळींचे जन ।
याउपरी पंढरीसी आला श्रीकृष्ण । हेंचि निरुपण शेवटीं ॥ ४८ ॥
ऐसा छत्तीस अध्याय हा ग्रंथ । हरिविजय यथार्थ ।
सदा अवलोकोत भक्तसंत । विवेकदृष्टीकरुनियां ॥ ४९ ॥
पंढरीहून चार योजनें दूर । पश्चिमेसी नाझरें नाम नगर ।
तेथील देशलेखक साचार । ब्रह्मानंद पूर्वाश्रमीं ॥ २५० ॥
पुढें पंढरीसी जाऊन । मग केलें संन्यासग्रहण ।
त्यावरी भीमातीरींच संपूर्ण । समाधिस्त निजसुखें ॥ ५१ ॥
तो ब्रह्मानंदमहाराज पिता । सावित्री नामें माझी माता ।
श्रीधरें वंदूनीं उभयतां । हरिविजय संपविला ॥ ५२ ॥
सकळ श्रोतीयांसी आदरें । साष्टांग नमूनि श्रीधरें ।
ब्रह्मानंदेंकरूनि निर्धारें । हरिविजय विलोकिजे ॥ ५३ ॥
इति श्रीहरिविजय ग्रंथ । संमत हरिवंशभागवत ।
सदा परिसोत प्रेमळ पंडित । षट्‌त्रिंशत्तमाध्याय शेवटींचा ॥ २५४ ॥
॥ छत्तिसावा अध्याय समाप्त ॥
॥ इति श्रीहरिविजय समाप्तः ॥
॥ श्रीकृष्णार्पणमस्तु ॥