नारद उवाच -
ब्रह्मन् विधे महाभाग किं जातं तदनन्तरम् ।
तत्सर्वं श्रोतुमिच्छामि कथय त्वं शिवायशः ॥ १ ॥
ब्रह्मोवाच -
देवर्षे श्रूयतां सम्यक् कथयामि कथां मुदा ।
तां महापापसंहर्त्रीं शिवभक्तिविवर्द्धिनीम् ॥ २ ॥
पार्वती वचनं श्रुत्वा हरःस परमात्मनः ।
दृष्ट्‍वानन्दकरं रूपं जहर्षातीव च द्विज ॥ ३ ॥
प्रत्युवाच महा साध्वी स्वोपकण्ठस्थितं विभुम् ।
अतीव सुखिता देवी प्रीत्युत्फुल्लानना शिवा ॥ ४ ॥
पार्वत्युवाच
त्वं नाथो मम देवेश त्वया किं विस्मृतं पुरा ।
दक्षयज्ञविनाशं हि यदर्थं कृतवान्हठात् ॥ ५ ॥
स त्वं साहं समुत्पन्ना मेनयां कार्यसिद्धये ।
देवानां देव देदेश तारकाप्तसुखात्मनाम् ॥ ६ ॥
यदि प्रसन्नो देवेश करोषि च कृपां यदि ।
पतिर्भव ममेशान मम वाक्यं कुरु प्रभो ॥ ७ ॥
पितुर्गेहे मया सम्यग्‌गम्यते त्वदनुजया ।
प्रसिद्धं क्रियतां तद्वै विशुद्धं परमं यशः ॥ ८ ॥
गन्तव्यं भवता नाथ हिमवत्पार्श्वतः प्रभो ।
याचस्व मां ततो भिक्षुर्भूत्वा लीलाविशारदः ॥ ९ ॥
तथा त्वया प्रकर्तव्यं लोकेषु ख्यापयन् यशः ।
पितुर्मे सफलं सर्वं कुरुष्वैवं गृहाश्रमम् ॥ १० ॥
ऋषिभिर्बोधितः प्रीत्या स्वबन्धुपरिवारितः ।
करिष्यति न सन्देहस्तव वाक्यं पिता मम ॥ ११ ॥
दक्षकन्या पुराऽहं वै पित्रा दत्ता यदा तव ।
यथोक्तविधिना तत्र विवाहो न कृतस्त्वया ॥ १२ ॥
न ग्रहाः पूजितास्तेन दक्षेण जनकेन मे ।
ग्रहाणां विषयस्तेन सच्छिद्रोऽयं महानभूत् ॥ १३ ॥
तस्माद्यथोक्तविधिना कर्तुमर्हसि मे प्रभो ।
विवाहं त्वं महादेव देवानां कार्यसिद्धये ॥ १४ ॥
विवाहस्य यथा रीतिः कर्तव्या सा तथा ध्रुवम् ।
जानातु हिमवान् सम्यक् कृतं पुत्र्या शुभं तपः ॥ १५ ॥
ब्रह्मोवाच -
इत्येवं वचनं श्रुत्वा सुप्रसन्नः सदाशिवः ।
प्रोवाच वचनं प्रीत्या गिरिजां प्रहसन्निव ॥ १६ ॥
शिव उवाच -
शृणु देवि महेशानि परमं वचनं मम ।
यथोचितं सुमाङ्‌गल्यमविकारि तथा कुरु ॥ १७ ॥
ब्रह्मादिकानि भूतानि स्वनित्यानि वरानने ।
दृष्टं यत्सर्वमेतच्च नश्वरं विद्धि भामिनि ॥ १८ ॥
एकोऽनेकत्वमापन्नो निर्गुणो हि गुणान्वितः ।
स्वज्योत्स्नया यो विभाति परज्योत्स्नान्वितोऽभवत् ॥ १९ ॥
स्वतन्त्रः परतन्त्रश्च त्वया देवि कृतो ह्यहम् ।
सर्वकर्त्री च प्रकृतिर्महामाया त्वमेव हि ॥ २० ॥
मायामयं कृतमिदं च जगत्समग्रं
    सर्वात्मना हि विधृतं परया स्वबुद्ध्या ।
सवार्त्मभिः सुकृतिभिः परमात्मभावैः
    संसक्तमात्मनि गणः परिवेष्टितश्च ॥ २१ ॥

के ग्रहाः के ऋतुगणाः के वान्येऽपि त्वया ग्रहाः ।
किमुक्तं चाधुना देवि शिवार्थं वरवर्णिनि ॥ २२ ॥
गुणकार्यप्रमेदेनावाभ्यां प्रादुर्भवः कृतः ।
भक्तहेतोर्जगत्यस्मिन्भक्तवत्सलभावतः ॥ २३ ॥
त्वं हि वै प्रकृतिःसूक्ष्मा रजःसत्त्वतमोमयी ।
व्यापारदक्षा सततं सगुणा निर्गुणापि च ॥ २४ ॥
सर्वेषामिह भूतानामहमात्मा सुमध्यमे ।
निर्विकारी निरीहश्च भक्तेच्छोपात्तविग्रहः ॥ २५ ॥
हिमालयं न गच्छेयं जनकं तव शैलजे ।
ततस्त्वां भिक्षुको भूत्वा न याचेयं कथञ्चन ॥ २६ ॥
महागुणैर्गरिष्ठोपि महात्माऽपि गिरीन्द्रजे ।
देहीतिवचनात्सद्यः पुरुषो याति लाघवम् ॥ २७ ॥
इत्थं ज्ञात्वा तु कल्याणि किमस्माकं वदस्यथ ।
कार्यं त्वदाज्ञया भद्रे यथेच्छसि तथा कुरु ॥ २८ ॥
ब्रह्मोवाच -
तेनोक्तापि महादेवी सा साध्वी कमलेक्षणा ।
जगाद शंकरं भक्त्या सुप्रणम्य पुनः पुनः ॥ २९ ॥
पार्वत्युवाच -
त्वमात्मा प्रकृतिश्चाहं नात्र कार्या विचारणा ।
स्वतन्त्रौ भक्तवशगौ निर्गुणौ सगुणावपि ॥ ३० ॥
प्रयत्नेन त्वया शम्भो कार्यं वाक्यं मम प्रभो ।
याचस्व मां हिमगिरेः सौभाग्यं देहि शङ्कर ॥ ३१ ॥
कृपां कुरु महेशान तव भक्तास्मि नित्यशः ।
तव पत्नी सदा नाथ ह्यहं जन्मनि जन्मनि ॥ ३२ ॥
त्वं ब्रह्म परमात्मा हि निर्गुणः प्रकृतेः परः ।
निर्विकारी निरीहश्च स्वतन्त्रः परमेश्वरः ॥ ३३ ॥
तथापि सगुणोऽपीह भक्तोद्धारपरायणः ।
विहारी स्वात्मनि रतो नानालीलाविशारदः ॥ ३४ ॥
सर्वथा त्वामहं जाने महादेव महेश्वर ।
किमुक्तेन च सर्वज्ञ बहुना हि दयां कुरु ॥ ३५ ॥
विस्तारय यशो लोके कृत्वा लीलां महाद्‌भुताम् ।
यत्सुगीय जना नाथाञ्जसोत्तीर्णा भवाम्बुधेः ॥ ३६ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्येवमुक्त्वा गिरिजा सुप्रणम्य पुनः पुनः ।
विरराम महेशानं नतस्कन्धा कृताञ्जलिः ॥ ३७ ॥
इत्येवमुक्तः स तया महात्मा
    महेश्वरो लोकविडम्बनाय ।
तथेति मत्त्वा प्रहसन् बभूव
    मुदान्वितः कर्तुमनास्तदेव ॥ ३८ ॥
ततो ह्यन्तर्हितः शम्भुर्बभूव सुप्रहर्षितः ।
कैलासं प्रययौ काल्या विरहाकृष्टमानसः ॥ ३९ ॥
तत्र गत्वा महेशानो नन्द्यादिभ्यः स ऊचिवान् ।
वृत्तान्तं सकलं तम्वै परमानन्दनिर्भरः ॥ ४० ॥
तेऽपि श्रुत्वा गणाःसर्वे भैरवाद्याश्च सर्वशः ।
बभूवुःसुखिनोत्यन्तं विदधुः परमोत्सवम् ॥ ४१ ॥
महत्सुमंगलं तत्र बभूवातीव नारद ।
सर्वेषां दुःखनाशोभूद्‌रुद्रः प्रापापि संमुदम् ॥ ४२ ॥
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये
पार्वतीखण्डे शिवाशिवसम्वादवर्णनं नामैकोनत्रिंशोऽध्यायः २९