सूत उवाच
इत्याकर्ण्य वचस्तस्य नैमिषारण्यवासिनः ।
पप्रच्छ च मुनिश्रेष्ठः कथां पापप्रणाशिनीम् ॥ १ ॥
नारद उवाच
विधे विधे महाभाग कथां शम्भोः शुभावहाम् ।
शृण्वन् भवन्मुखाम्भोजान्न तृप्तोस्मि महाप्रभो ॥ २ ॥
अतः कथय तत्सर्वं शिवस्य चरितं शुभम् ।
सतीकीर्त्यन्वितं दिव्यं श्रोतुमिच्छामि विश्वकृत् ॥ ३ ॥
सती हि कथमुत्पन्ना दक्षदारेषु शोभना ।
कथं हरो मनश्चक्रे दाराहरणकर्मणि ॥ ४ ॥
कथं वा दक्षकोपेन त्यक्तदेहा सती पुरा ।
हिमवत्तनया जाता भूयो वाऽऽकाशमागता ॥ ५ ॥
पार्वत्याश्च तपोऽत्युग्रं विवाहश्च कथन्त्वभूत् ।
कथमर्द्धशरीरस्था बभूव स्मरनाशिनः ॥ ६ ॥
एतत्सर्वं समाचक्ष्व विस्तरेण महामते ।
नान्योस्ति संशयच्छेत्ता त्वत्समो न भविष्यति ॥ ७ ॥
ब्रह्मोवाच
शृणु त्वं च मुने सर्वं सतीशिवयशः शुभम् ।
पावनं परमं दिव्यं गुह्याद्‌गुह्यतमं परम् ॥ ८ ॥
एतच्छम्भुः पुरोवाच भक्तवर्याय विष्णवे ।
पृष्टस्तेन महाभक्त्या परोपकृतये मुने ॥ ९ ॥
ततः सोपि मया पृष्टो विष्णुः शैववरः सुधीः ।
प्रीत्या मह्यं समाचख्यौ विस्तरान्मुनिसत्तम ॥ १० ॥
अहं तत्कथयिष्यामि कथामेतां पुरातनीम् ।
शिवाशिवयशोयुक्तां सर्वकामफलप्रदाम् ॥ ११ ॥
पुरा यदा शिवो देवो निर्गुणो निर्विकल्पकः ।
अरूपः शक्तिरहितश्चिन्मात्रः सदसत्परः ॥ १२ ॥
अभवत्सगुणः सोपि द्विरूपः शक्तिमान्प्रभुः ।
सोमो दिव्याकृतिर्विप्र निर्विकारी परात्परः ॥ १३ ॥
तस्य वामाङ्‌गजो विष्णुर्ब्रह्माहं दक्षिणाङ्‌गजः ।
रुद्रो हृदयतो जातोऽभवच्च मुनिसत्तम ॥ १४ ॥
सृष्टिकर्ताऽभवं ब्रह्मा विष्णुः पालनकारकः ।
लयकर्ता स्वयं रुद्रस्त्रिधाभूतः सदाशिवः ॥ १५ ॥
तमेवाहं समाराध्य ब्रह्मा लोकपितामहः ।
प्रजा ससर्ज सर्वास्ताः सुरासुरनरादिकाः ॥ १६ ॥
सृष्ट्‍वा प्रजापतीन् दक्षप्रमुखान्सुरसत्तमान् ।
अमंसि सुप्रसन्नोहं निजं सर्वमहोन्नतम् ॥ १७ ॥
मरीचिमत्रिं पुलहं पुलस्त्याङ्‌गिरसौ क्रतुम् ।
वसिष्ठं नारदं दक्षं भृगुं चेति महाप्रभून् ॥ १६ ॥
ब्रह्माऽहं मानसान्पुत्रानसर्जं च यदा मुने ।
तदा मन्मनसो जाता चारुरूपा वराङ्‌गना ॥ १९ ॥
नाम्ना सन्ध्या दिवःक्षान्ता सायं सन्ध्या जयन्तिका ।
अतीव सुन्दरी सुभ्रूर्मुनिचेतो विमोहिनी ॥ २० ॥
न तादृशी देवलोके न मर्त्ये न रसातले ।
कालत्रयेपि वै नारी सम्पूर्णगुणशालिनी ॥ २१ ॥
दृष्ट्‍वाहं तां समुत्थाय चिन्तयन्हृदि हृद्‌गतम् ।
दक्षादयश्च स्रष्टारो मरीच्याद्याश्च मत्सुताः ॥ २२ ॥

एवं चिन्तयतो मे हि ब्रह्मणो मुनिसत्तम ।
मानसः पुरुषो मञ्जुराविर्भूतो महाद्‌भुतः ॥ २३ ॥
काञ्चनीकृतजाताभः पीनोरस्कः सुनासिकः ।
सुवृत्तोरुकटीजङ्‌घो नीलवेल्लितकेशरः ॥ २४ ॥
लग्नभ्रुयुगलो लोलः पूर्णचन्द्रनिभाननः ।
कपाटायतसद्वक्षो रोमराजीविराजितः ॥ २५ ॥
अभ्रमातङ्‌गकाकारः पीनो नीलसुवासकः ।
आरक्तपाणिनयनमुखपादकरोद्‌भवः ॥ २६ ॥
क्षीणमध्यश्चारुदन्तः प्रमत्तगजगन्धनः ।
प्रफुल्लपद्मपत्राक्षः केसरघ्राणतर्पणः ॥ २७ ॥
कम्बुग्रीवो मीनकेतुः प्रांशुर्मकरवाहनः ।
पञ्चपुष्पायुधो वेगी पुष्पकोदण्डमण्डितः ॥ २८ ॥
कान्तः कटाक्षपातेन भ्रामयन्नयनद्वयम् ।
सुगन्धिमारुतः तात शृङ्‌गाररससेवितः ॥ २९ ॥
तं वीक्ष्य पुरुषं सर्वे दक्षाद्या मत्सुताश्च ते ।
औत्सुक्यं परमं जग्मुर्विस्मयाविष्टमानसाः ॥ ३० ॥
अभवद्विकृतं तेषां मत्सुतानां मनो द्रुतम् ।
धैर्यं नैवालभत्तात कामाकुलितचेतसाम् ॥ ३१ ॥
मां सोपि वेधसं वीक्ष्य स्रष्टारं जगतां पतिम् ।
प्रणम्य पुरुषः प्राह विनयानतकन्धरः ॥ ३२ ॥
पुरुष उवाच
किं करिष्याम्यहं कर्म ब्रह्मंस्तत्र नियोजय ।
मान्योऽद्य पुरुषो यस्मादुचितः शोभितो विधे ॥ ३३ ॥
अभिमानं च योग्यं च स्थानं पत्नी च या मम ।
तन्मे वद त्रिलोकेश त्वं स्रष्टा जगतां पतिः ॥ ३४ ॥
ब्रह्मोवाच
एवं तस्य वचः श्रुत्वा पुरुषस्य महात्मनः ।
क्षणं न किञ्चित्प्रोवाच स्वस्रष्टा चातिविस्मितः ॥ ३५ ॥
अतो मनः सुसंयम्य सम्यगुत्सृज्य विस्मयम् ।
अवोचत्पुरुषं ब्रह्मा तत्कामं च समावहन् ॥ ३६ ॥
ब्रह्मोवाच
अनेन त्वं स्वरूपेण पुष्पबाणैश्च पञ्चभिः ।
मोहयन् पुरुषान्स्त्रींश्च कुरु सृष्टिं सनातनीम् ॥ ३७ ॥
अस्मिञ्जीवाश्च देवाद्यास्त्रैलोक्ये सचराचरे ।
एते सर्वे भविष्यन्ति न क्षमास्तव लङ्‌घने ॥ ३८ ॥
अहं वा वासुदेवो वा स्थाणुर्वा पुरुषोत्तमः ।
भविष्यामस्तव वशे किमन्ये प्राणधारकाः ॥ ३९ ॥
प्रच्छन्नरूपो जन्तूनां प्रविशन् हृदयं सदा ।
सुखहेतुः स्वयं भूत्वा सृष्टिं कुरु सनातनीम् ॥ ४० ॥
त्वत्पुष्पबाणस्य सदा सुखलक्ष्यं मनोद्‌भुतम् ।
सर्वेषां प्राणिनां नित्यं सदा मदकरो भवान् ॥ ४१ ॥
इति ते कर्म कथितं सृष्टिप्रावर्तकं पुनः ।
नामान्येते वदिष्यन्ति सुता मे तव तत्त्वतः ॥ ४२ ॥
ब्रह्मोवाच
इत्युक्त्वाहं सुरश्रेष्ठ स्वसुतानां मुखानि च ।
आलोक्य स्वासने पाद्मे प्रोपविष्टोऽभवं क्षणम् ॥ ४३ ॥
इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां
द्वितीये सतीखण्डे कामप्रादुर्भावो नाम द्वितीयोऽध्यायः ॥ २ ॥