सूत उवाच -
अथ वैदिकभक्तानां पार्थिवार्चां निगद्यते ।
वैदिकेनैव मार्गेण भुक्तिमुक्ति प्रदायिनी ॥ १ ॥
सूत्रोक्तविधिना स्नात्वा सन्ध्यां कृत्वा यथाविधि ।
ब्रह्मयज्ञं विधायादौ ततस्तर्पणमाचरेत् ॥ २ ॥
नैत्यिकं सकलं कामं विधायानन्तरं पुमान् ।
शिवस्मरणपूर्वं हि भस्मरुद्राक्षधारकः ॥ ३ ॥
वेदोक्ताविधिना सम्यक्सम्पूर्णफलसिद्धये ।
पूजयेत्परया भक्त्या पार्थिवं लिङ्‌गमुत्तमम् ॥ ४ ॥
नदीतीरे तडागे च पर्वते काननेऽपि च ।
शिवालये शुचौ देशे पार्थिवार्चा विधीयते ॥ ५ ॥
शुद्धप्रदेशसम्भूतां मृदमाहृत्य यत्‍नतः ।
शिवलिङ्‌गं प्रकल्पेत सावधानतया द्विजाः ॥ ६ ॥
विप्रे गौरा स्मृता शोणा बाहुजे पीतवर्णका ।
वैश्ये कृष्णा पादजाते ह्यथवा यत्र या भवेत् ॥ ७ ॥
सङ्‌गृह्य मृत्तिकां लिङ्‌गनिर्माणार्थं प्रयत्‍नतः ।
अतीव शुभदेशे च स्थापयेत्तां मृदं शुभाम् ॥ ८ ॥
संशोध्य च जलेनापि पिंडीकृत्य शनैः शनैः ।
विधीयेत शुभं लिङ्‌गं पार्थिवं वेदमार्गतः ॥ ९ ॥
ततः सम्पूजयेद्‌भक्त्या भुक्तिमुक्तिफलाप्तये ।
तत्प्रकारमहं वच्मि शृणुध्वं संविधानतः ॥ १० ॥
नमः शिवाय मन्त्रेणार्चन्द्रव्यं च प्रोक्षयेत् ।
भूरसीति च मन्त्रेण क्षेत्रसिद्धिं प्रकारयेत् ॥ ११ ॥
आपोस्मानिति मन्त्रेण जलसंस्कारमाचरेत् ।
नमस्ते रुद्रमन्त्रेण फाटिकाबन्धमुच्यते ॥ १२ ॥
शम्भवायेति मन्त्रेण क्षेत्रशुद्धिं प्रकारयेत् ।
कुर्यात्पञ्चामृतस्यापि नमः पूर्वेण प्रोक्षणम् ॥ १३ ॥
नीलग्रीवाय मन्त्रेण नमःपूर्वेण भक्तिमान् ।
चरेच्छङ्‌करलिङ्‌गस्य प्रतिष्ठापनमुत्तमम् ॥ १४ ॥
भक्तितस्तत एतत्ते रुद्रायेति च मन्त्रतः ।
आसनं रमणीयं वै दद्याद्वैदिकमार्गकृत् ॥ १५ ॥
मानो महन्तमिति च मन्त्रेणावाहनं चरेत् ।
याते रुद्रेण मन्त्रेण सञ्चरेदुपवेशनम् ॥ १६ ॥
मन्त्रेण यामिषुमिति न्यासं ‌कुर्याच्छिवस्यच ।
अध्यवोचदिति प्रेम्णाधिवासं मनुनाचरेत् ॥ १७ ॥
मनुनासौ जीव इति देवतान्यासमाचरेत् ।
असौ योऽवसर्पतीति चाचरेदुपतर्पणम् ॥ १८ ॥
नमोस्तु नीलग्रीवायेति पाद्यं मनुनाहरेत् ॥।
अर्घ्यं च रुद्रगायत्र्याऽऽचमनं त्र्यम्बकेण च ॥ १९ ॥
पयः पृथिव्यामिति च पयसा स्नानमाचरेत् ।
दधिक्राव्णेति मन्त्रेण दधिस्नानं च कारयेत् ॥ २० ॥
घृते स्नानं खलु घृतं ‌घृतयावेति मन्त्रतः ।
मधुवाता मधुनक्तं मधुमान्न इति त्र्यृचा ॥ २१ ॥
मधुखण्डस्नपनं प्रोक्तमिति पञ्चामृतं स्मृतम् ।
अथवा पाद्यमन्त्रेण स्नानं पञ्चामृतेन च ॥ २२ ॥
मानस्तोक इति प्रेम्णा मन्त्रेण कटिबन्धनम् ।
नमो धृष्णवे इति वा उत्तरीयं च धापयेत् ॥ २३ ॥
याते हेतिरिति प्रेम्णा ऋक्चतुष्केण वैदिकः ।
शिवाय विधिना भक्तश्चरेद्वस्त्रसमर्पणम् ॥ २४ ॥
नमः श्वभ्य इति प्रेम्णा गन्धं दद्यादृचा सुधीः ।
नमस्तक्षभ्य इति चाक्षतान्मन्त्रेण चार्पयेत् ॥ २५ ॥
नमः पार्याय इति वा पुष्पं मन्त्रेण चार्पयेत् ।
नमः पर्ण्याय इति वा बिल्बपत्रसमर्पणम् ॥ २६ ॥
नमःकपर्दिने चेति धूपं दद्याद्यथाविधि ।
दीपं दद्याद्यथोक्तं तु नम आशव इत्यृचा ॥ २७ ॥
नमो ज्येष्ठाय मन्त्रेण दद्यान्नैवेद्यमुत्तमम् ।
मनुना त्र्यम्बकमिति पुनराचमनं स्मृतम् ॥ २८ ॥
इमा रुद्रायेति ऋचा कुर्यात्फलसमर्पणम् ।
नमो व्रज्यायेति ऋचा सकलं शम्भवेऽर्पयेत् ॥ २९ ॥
मानो महान्तमिति च मानस्तोके इति ततः ।
मन्त्रेद्वयेनैकदशाक्षतै रुद्रान् प्रपूजयेत् ॥ ३० ॥
हिरण्यगर्भ इति त्र्यृचा दक्षिणां हि समर्पयेत् ।
देवस्यत्वेति मन्त्रेण ह्यभिषेकं चरेद्‌बुधः ॥ ३१ ॥
दीपमन्त्रेण वा शम्भोर्नीराजनविधिं चरेत् ।
पुष्पाञ्जलिं चरेद्‌भक्त्या इमा रुद्राय च त्र्यृचा ॥ ३२ ॥
मानोमहान्तमिति च चरेत्प्राज्ञः प्रदक्षिणाम् ।
मानस्तोकेति मन्त्रेण साष्टाङ्‌गं प्रणमेत्सुधीः ॥ ३३ ॥
एष ते इति मन्त्रेण शिवमुद्रां प्रदर्शयेत् ।
यतोयत इत्यभयां ज्ञानाख्यां त्र्यम्बकेण च ॥ ३४ ॥

नमःसेनेति मन्त्रेण महामुद्रां प्रदर्शयेत् ।
दर्शयेद्धेनुमुद्रां च नमो गोभ्य ऋचाऽनया ॥ ३५ ॥
पञ्च मुद्राः प्रदर्श्याथ शिवमन्त्रजपं चरेत् ।
शतरुद्रियमन्त्रेण जपेद्वेदविचक्षणः ॥ ३६ ॥
ततः पञ्चाङ्‍गपाठं च कुर्याद्वेदविचक्षणः ।
देवागात्विति मन्त्रेण कुर्याच्छम्भोर्विसर्जनम् ॥ ३७ ॥
इत्युक्तः शिवपूजाया व्यासतो वैदिको विधिः ।
समासतश्च शृणुत वैदिकं विधिमुत्तमम् ॥ ३८ ॥
ऋचा सद्योजातमिति मृदाहरणमाचरेत् ।
वामदेवाय इति च जलप्रक्षेपमाचरेत् ॥ ३९ ॥
अघोरेण च मन्त्रेण लिङ्‌गनिर्माणमाचरेत् ।
तत्पुरुषायमन्त्रेणाह्वानं कुर्याद्यथाविधि ॥ ४० ॥
संयोजयेद्वेदिकायामीशानमनुना हरम् ।
अन्यत्सर्वं विधानं च कुर्यात्सङ्‌क्षेपतः सुधीः ॥ ४१ ॥
पञ्चाक्षरेण मन्त्रेण गुरुदत्तेन वा तथा ।
कुर्यात्पूजां षोडशोपचारेण विधिवत्सुधीः ॥ ४२ ॥
भवाय भवनाशाय महादेवाय धीमहि ।
उग्राय उग्रनाशाय शर्वाय शशिमौलिने ॥ ४३ ॥
अनेन मनुना वापि पूजयेच्छङ्‌करं सुधीः ।
सुभक्त्या च भ्रमं त्यक्त्वा भक्त्यैव फलदः शिवः ॥ ४४ ॥
इत्यपि प्रोक्तमादृत्य वैदिकक्रमपूजनम् ।
प्रोच्यन्तेऽन्यविधिः सम्यक्साधारणतया द्विजाः ॥ ४५ ॥
पूजा पार्थिवलिङ्‌गस्य सम्प्रोक्ता शिवनामभिः ।
तां शृणुध्वं मुनिश्रेष्ठाः सर्वकामप्रदायिनीम् ॥ ४६ ॥
हरो महेश्वरः शम्भुः शूलपाणिः पिनाकधृक् ।
शिवः पशुपतिश्चैव महादेव इति क्रमात् ॥ ४७ ॥
मृदाहरणसङ्‌घट्टप्रतिष्ठाह्वानमेव च ।
स्नपनं पूजनं चैव क्षमस्वेति विसर्जनम् ॥ ४८ ॥
ॐकारादिचतुर्थ्यन्तैर्नमोन्तैर्नामभिः क्रमात् ।
कर्तव्याश्च क्रिया सर्वा भक्त्या परमया मुदा ॥ ४९ ॥
कृत्वा न्यासविधिं सम्यक्‌षडङ्‍गं करयोस्तथा ।
षडक्षरेण मन्त्रेण ततो ध्यानं समाचरेत् ॥ ५० ॥
कैलासपीठासनमध्यसंस्थं
     भक्तः स नन्दादिभिरर्च्यमानम् ।
भक्तर्तिदावानलमप्रमेयं
     ध्यायेदुमालिङ्‌गितविश्वभूषणम् ॥ ५१ ॥
ध्यायेन्नित्यंमहेशं रजतगिरिनिभं चारुचन्द्रावतंसं
रत्‍नाकल्पोज्ज्वलाङ्‌गं परशुमृगवराभीतिहस्तं प्रसन्नम् ।
पद्मासीनं समन्तात् स्तुतममरगणैर्व्याघ्रकृत्तिं वसानं
विश्वाद्यं विश्वबीजं निखिलभयहरं पञ्चवक्त्रं त्रिनेत्रम् ॥ ५२ ॥
इतिध्यात्वा च संपूज्य पार्थिवं लिङ्‌गमुत्तमम् ।
जपेत्पञ्चाक्षरं मन्त्रं ‌गुरुदत्तं यथाविधि ॥ ५३ ॥
स्तुतिभिश्चैव देवेशं स्तुवीत प्रणमन्सुधीः ।
नानाविधाभिर्विप्रेन्द्राः पठेद्वै शतरुद्रियम् ॥ ५४ ॥
ततः साक्षतपुष्पाणि गृहीत्वाञ्जलिना मुदा ।
प्रार्थयेच्छङ्‌करं भक्त्या मन्त्रैरेभिः सुभक्तितः ॥ ५५ ॥
तावकस्त्वद्‌गुणप्राणस्त्वच्चित्तोऽहं सदा मृड ।
कृपानिधे इति ज्ञात्वा भूतनाथ प्रसीद मे ॥ ५६ ॥
अज्ञानाद्यदि वाज्ञानाज्जपं पूजादिकं मया ।
कृतं तदस्तु सफलं ‌कृपया तव शङ्‌कर ॥ ५७ ॥
अहं पापी महानद्य पावनश्च भवान्महान् ।
इति विज्ञाय गौरीश यदिच्छसि तथा कुरु ॥ ५८ ॥
वेदैः पुराणैः सिद्धान्तैर्ऋषिभिर्विविधैरपि ।
न ज्ञातोसि महादेव कुतोहं त्वां सदाशिव ॥ ५९ ॥
यथा तथा त्वदीयोस्मि सर्वभावैर्महेश्वर ।
रक्षणीयस्त्वयाहं वै प्रसीद परमेश्वर ॥ ६० ॥
इत्येवं चाक्षतान्पुष्पाण्यारोप्य च शिवोपरि ।
प्रणमेद्‌भक्तितः शम्भुं साष्टाङ्‌गं विधिवन्मुने ॥ ६१ ॥
ततः प्रदक्षिणां कुर्याद्यथोक्तविधिना सुधीः ।
पुनः स्तुवीत देवेशं स्तुतिभिः श्रद्धयान्वितः ॥ ६२ ॥
ततो गलरवं ‌कृत्वा प्रणमेच्छुचिनम्रधीः ।
कुर्याद्विज्ञप्तिमादृत्य विसर्जनमथाचरेत् ॥ ६३ ॥
इत्युक्ता मुनिशार्दूलाः पार्थिवार्चा विधानतः ।
भुक्तिदा मुक्तिदा चैव शिवभक्तिविवर्धिनी ॥ ६४ ॥
इत्यध्यायं सुचित्तेन यः पठेच्छृणुयादपि ।
सर्वपापविशुद्धात्मा सर्वान्कामानवाप्नुयात् ॥ ६५ ॥
आयुरायोग्यदं चैव यशस्यं स्वर्ग्यमेव च ।
पुत्रपौत्रादिसुखदमाख्यानमिदमुत्तमम् ॥ ६६ ॥
इति श्रीशिवमहापुराणे प्रथमायां विद्येश्वरसंहितायां साध्यसाधनखण्डे
पार्थिवशिवलिङ्‌गपूजाविधिवर्णनं नाम विंशोऽध्यायः