|
॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीगौरीशंकराभ्यां नमः ॥ ॥ श्रीशिवमहापुराणम् ॥
विद्येश्वरसंहिता
॥ अष्टमोऽध्यायः ॥ ॥ ब्रह्मोपरि शिवस्यानुग्रहः ॥
नन्दिकेश्वर उवाच -
ससर्जाथ महादेवः पुरुषं कञ्चिदद्भुतम् । भैरवाख्यं भ्रुवोर्मध्याद्ब्रह्मदर्पजिघांसया ॥ १ ॥ स वै तदा तत्र पतिं प्रणम्य शिवमङ्गणे । किं कार्यं करवाण्यत्र शीघ्रमाज्ञापय प्रभो ॥ २ ॥ शिव उवाच - वत्सयोऽयं विधिः साक्षाज्जगतामाद्यदैवतम् । नूनमर्चय खड्गं स्वं तिग्मेन जवसा परम् ॥ ३ ॥ स वै गृहीत्वैककरेण केशं तत्पञ्चमं दृप्तमसत्यभाषिणम् । छित्त्वा शिरो ह्यस्य निहन्तुमुद्यतः प्रकम्पयन्खड्गमतिस्फुटं करैः ॥ ४ ॥ पिता तवोत्सृष्टविभूषणाम्बर- स्रगुत्तरीयामलकेशसंहतिः । प्रवातरम्भेव लतेव चञ्चलः पपात वै भैरवपादपङ्कजे ॥ ५ ॥ तावद्विधिं तात दिदृक्षुरच्युतः कृपालुरस्मत्पतिपादपल्लवम् । निषिच्य बाष्पैरवदत्कृताञ्जलि- र्यथा शिशुः स्वं पितरं कलाक्षरम् ॥ ६ ॥ अच्युत उवाच त्वया प्रयत्नेन पुरा हि दत्तं यदस्य पञ्चाननमीश चिह्नम् । तस्मात्क्षमस्वाद्यमनुग्रहार्हं कुरु प्रसादं विधये ह्यमुष्मै ॥ ७ ॥ इत्यर्थितोऽच्युतेनेशस्तुष्टः सुरगणाङ्गणे । निवर्तयामास तदा भैरवं ब्रह्मदण्डतः ॥ ८ ॥ अथाह देवः कितवं विधिं विगतकन्धरम् । ब्रह्मंस्त्वमर्हणाकाङ्क्षी शठेशत्वं समास्थितः ॥ ९ ॥
नातस्ते सत्कृतिर्लोके भूयात्स्थानोत्सवादिकम् । ब्रह्मोवाच - स्वामिन्प्रसीदाद्य महाविभूते मन्ये वरं मे शिरसः प्रमोक्षम् ॥ १० ॥ नमस्तुभ्यं भगवते बन्धवे विश्वयोनये । सहिष्णवे च दोषाणां शम्भवे शैलधन्वने ॥ ११ ॥ ईश्वर उवाच - अराजभयमेतद्वै जगत्सर्वं विनष्यति । ततस्त्वं जहि दण्डार्हं वह लोकधुरं शिशो ॥ १२ ॥ वरं ददामि ते तत्र गृहाण दुर्लभं परम् । वैतानिकेषु गृह्येषु यज्ञेषु च भवान्गुरुः ॥ १३ ॥ निष्फलस्त्वदृते यज्ञः साङ्गश्च सहदक्षिणः । अथाह देवः कितवं केतकं कूटसाक्षिणम् ॥ १४ ॥ रे रे केतक दुष्टस्त्वं शठ दूरमितो व्रज । ममापि प्रेम ते पुष्पे माभूत्पूजास्वितः परम् ॥ १५ ॥ इत्युक्ते तत्र देवेन केतकं देवजातयः । सर्वा निवारयामासुस्तत्पार्श्वादन्यतस्तदा ॥ १६ ॥ केतक उवाच - नमस्ते नाथ मे जन्म निष्फलं भवदाज्ञया । सफलं क्रियतां तात क्षम्यतां मम किल्बिषम् ॥ १७ ॥ ज्ञानाज्ञानकृतं पापं नाशयत्येव ते स्मृतिः । तादृशे त्वयि दृष्टे मे मिथ्यादोषः कुतो भवेत् ॥ १८ ॥ तथा स्तुतस्तु भगवान्केतकेन सभास्थले । न मे त्वद्वारणं योग्यं सत्यवागहमीश्वरः ॥ १९ ॥ मदीयास्त्वां धरिष्यन्ति जन्म ते सफलं ततः । त्वं वै वितानव्याजेन ममोपरि भविष्यसि ॥ २० ॥ इत्यनुगृह्य भगवान्केतकं विधिमाधवौ । विरराज सभामध्ये सर्वदेवैरभिष्टुतः ॥ २१ ॥ इति श्रीशिवमहापुराणे प्रथमायां विद्येश्वरसंहितायां शिवानुग्रहवर्णनं नाम अष्टमोऽध्यायः श्रीगौरीशंकरार्पणमस्तु |