|
॥ श्रीगणेशाय नमः श्रीगौरीशंकराभ्यां नमः ॥
॥ श्रीशिवमहापुराणम् ॥ द्वितीया रुद्रसंहितायां तृतीयः पार्वतीखण्डे
द्वादशोऽध्यायः
शिवहिमवत्संवादः
ब्रह्मोवाच
अथ शैलपतिर्हृष्टः सत्पुष्पफलसञ्चयम् । समादाय स्वतनयासहितोऽगाद्धरान्तिकम् ॥ १ ॥ स गत्वा त्रिजगन्नाथं प्रणम्य ध्यानतत्परम् । अर्थयामास तनयां कालीं तस्मै हृदाद्भुताम् ॥ २ ॥ फलपुष्पादिकं सर्वं तत्तदग्रे निधाय सः । अग्रे कृत्वा सुतां शम्भुमिदमाह च शैलराट् ॥ ३ ॥ हिमगिरिरुवाच भगवंस्तनया मे त्वां सेवितुं चन्द्रशेखरम् । समुत्सुका समानीता त्वदाराधनकाङ्क्षया ॥ ४ ॥ सखीभ्यां सह नित्यं त्वां सेवतामेव शंकरम् । अनुजानीहि तां नाथ मयि ते यद्यनुग्रहः ॥ ५ ॥ ब्रह्मोवाच अथ तां शंकरोऽपश्यत्प्रथमारूढयौवनाम् । फुल्लेन्दीवरपत्राभां पूर्णचन्द्रनिभाननाम् ॥ ६ ॥ समस्तलीलासंस्थानशुभवेषविजृम्भिताम् । कम्बुग्रीवां विशालाक्षीं चारुकर्णयुगोज्ज्वलाम् ॥ ७ ॥ मृणालायतपर्य्यन्तबाहुयुग्ममनोहराम् । राजीवकुड्मलप्रख्यौ घनपीनौदृढौस्तनौ ॥ ८ ॥ बिभ्रतीं क्षीणमध्यां च त्रिवलीमध्यराजिताम् । स्थलपद्मप्रतीकाशपादयुग्मविराजिताम् ॥ ९ ॥ ध्यानपञ्जरनिर्बद्धमुनिमानसमप्यलम् । दर्शनाद्भ्रंशने शक्तां योषिद्गणशिरोमणिम् ॥ १० ॥ दृष्ट्वा तां तादृशीं तात ध्यानिनां च मनोहराम् । विग्रहे तन्त्रमन्त्राणां वर्द्धिनीं कामरूपिणीम् ॥ ११ ॥ न्यमीलयदृशौ शीघ्रं दध्यौ स्वं रूपमुत्तमम् । परतत्त्वं महायोगी त्रिगुणात्परमव्ययम् ॥ १२ ॥ दृष्ट्वा तदानीं सकलेश्वरं विभुं तपोजुषाणं विनिमीलितेक्षणम् । कपर्दिनं चन्द्रकलाविभूषणं वेदान्तवेद्यं परमासने स्थितम् ॥ ३३ ॥ ववन्द शीर्ष्णा च पुनर्हिमाचलः स संशयं प्रापददीनसत्त्वः । उवाच वाक्यं जगदेकबन्धुं गिरीश्वरो वाक्यविदां वरिष्ठः ॥ १४ ॥ हिमाचल उवाच देवदेव महादेव करुणाकर शंकर । पश्य मां शरणं प्राप्तमुन्मील्य नयने विभो ॥ १५ ॥ शिव शर्व महेशान जगदानन्दकृत्प्रभो । त्वां नतोऽहं महादेव सर्वापद्विनिवर्तकम् ॥ १६ ॥ न त्वां जानन्ति देवेश वेदाः शास्त्राणि कृत्स्नशः । अतीतो महिमाध्वानं तव वाङ्मनसोः सदा ॥ १७ ॥ अतद्व्यावृत्तितस्त्वां वै चकितं चकितं सदा । अभिधत्ते श्रुतिः सर्वा परेषां का कथा मता ॥ १८ ॥ जानन्ति बहवो भक्तास्त्वत्कृपां प्राप्य भक्तितः । शरणागत भक्तानां न कुत्रापि भ्रमादिकम् ॥ १९ ॥
विज्ञप्तिं शृणु मत्प्रीत्या स्वदासस्य ममाधुना । तव देवाज्ञया तात दीनत्वाद्वर्णयामि हि ॥ २० ॥ सभाग्योहं महादेव प्रसादात्तव शंकर । मत्वा स्वदासं मां नाथ कृपां कुरु नमोऽस्तु ते ॥ २१ ॥ प्रत्यहं चागमिष्यामि दर्शनार्थं तव प्रभो । अनया सुतया स्वामिन्निदेशं दातुमर्हसि ॥ २२ ॥ ब्रह्मोवाच इत्याकर्ण्य वचस्तस्योन्मील्य नेत्रे महेश्वरः । त्यक्तध्यानः परामृश्य देवदेवोऽब्रवीद्वचः ॥ २३ ॥ महेश्वर उवाच आगन्तव्यं त्वया नित्यं दर्शनार्थं ममाचल । कुमारीं सदने स्थाप्य नान्यथा मम दर्शनम् ॥ २४ ॥ ब्रह्मोवाच महेशवचनं श्रुत्वा शिवातातस्तथाविधम् । अचलः प्रत्युवाचेदं गिरिशं नतकंधरः ॥ २५ ॥ हिमाचल उवाच कस्मान्मयानया सार्द्धं नागन्तव्यं तदुच्यताम् । सेवने किमयोग्येयं नाहं वेद्म्यत्र कारणम् ॥ २६ ॥ ब्रह्मोवाच ततोऽब्रवीद्गिरिं शम्भुः प्रहसन्वृषभध्वजः । लोकाचारं विशेषेण दर्शयन्हि कुयोगिनाम् ॥ २७ ॥ शम्भुरुवाच इयं कुमारी सुश्रोणी तन्वी चन्द्रानना शुभा । नानेतव्या मत्समीपे वारयामि पुनः पुनः ॥ २८ ॥ मायारूपा स्मृता नारी विद्वद्भिर्वेदपारगैः । युवती तु विशेषेण विघ्नकर्त्री तपस्विनाम् ॥ २९ ॥ अहं तपस्वी योगी च निर्लिप्तो मायया सदा । प्रयोजनं युवत्या वै स्त्रिया किं मेस्ति भूधर ॥ ३० ॥ एवं पुनर्न वक्तव्यं तपस्विवरसंश्रित । वेदधर्मप्रवीणस्त्वं यतो ज्ञानिवरो बुधः ॥ ३१ ॥ भवत्यचल तत्सङ्गाद्विषयोत्पत्तिराशु वै । विनश्यति च वैराग्यं ततो भ्रश्यति सत्तपः ॥ ३२ ॥ अतस्तपस्विना शैल न कार्या स्त्रीषु सङ्गतिः ॥ महाविषयमूलं सा ज्ञानवैराग्यनाशिनी ॥ ३३ ॥ ब्रह्मोवाच इत्याद्युक्त्वा बहुतरं महायोगी महेश्वरः । विरराम गिरीशं तं महायोगिवरः प्रभुः ॥ ३४ ॥ एतच्छ्रुत्वा वचनं तस्य शम्भो- र्निरामयं निःस्पृहं निष्ठुरं च । कालीतातश्चकितोऽभूत्सुरर्षे तद्वत्किञ्चिद्व्याकुलश्चास तूष्णीम् ॥ ३५ ॥ तपस्विनोक्तं वचनं निशम्य तथा गिरीशं चकितं विचार्य्य । अतः प्रणम्यैव शिवं भवानी जगाद वाक्यं विशदन्तदानीम् ॥ ३६ ॥ इति श्रीशिवमहापुराणे द्वितीयायां रुद्रसंहितायां तृतीये पार्वतीखण्डे शिवहिमाचल संवादवर्णनं नाम द्वादशोऽध्यायः ॥ १२ ॥ श्रीगौरीशंकरार्पणमस्तु |