• मुखपृष्ठ
• षड्‍दर्शने
  • ब्रह्मसूत्रे
    • प्रस्तावना
    • मराठी अनुवाद
  • न्यायशास्त्र
  • वैशेषिक
  • सांख्यशास्त्र
  • योगशास्त्र
  • पूर्वमीमांसा
• आपले वेद
  • प्रस्तावना
  • ऋग्वेद
  • कृष्ण यजुर्वेद
  • शुक्ल यजुर्वेद
  • सामवेद
  • अथर्ववेद
• आपली उपनिषदे
  • प्रस्तावना
  • दशोपनिषदे
  • वैष्णव उपनिषदे
  • शैव उपनिषदे
  • शाक्त उपनिषदे
  • सामान्य उपनिषदे
  • संन्यास उपनिषदे
  • योगोपनिषदे
• आपली पुराणे
  • श्रीमद्‌भागवतपुराण
  • श्रीगर्गसंहिता
  • विष्णुपुराण
  • देविपुराण
  • अग्निपुराण
  • ब्रह्मवैवर्तपुराण
  • शिवमहापुराण
  • हरिवंशपुराण
• रामायण
• आपले संत
  • श्रीज्ञानेश्वर
    • श्रीज्ञानेश्वरी
    • अमृतानुभव
    • चांगदेवपासष्टी
    • सार्थ हरिपाठ
    • श्रीज्ञानेश्वर चरित्र
  • श्रीरामदासस्वामी
    • श्रीदासबोध
    • भीमरूपी स्तोत्रे
    • करुणा स्तोत्रे
    • बारा ओव्याशते
    • आत्माराम
    • आत्माराम-विवरण
    • मनाचे श्लोक
    • मनाचे श्लोक - विवरण
    • अभंग मनोबोध
  • श्रीमुकुंद महाराज
  • श्रीएकनाथ महाराज
    चतु:श्र्लोकी भागवत

    • श्रीएकनाथी भागवत
    • भावार्थ रामायण
    • एकनाथ गाथा
    • चतु:श्लोकी भागवत
    • शुष्काष्टक
    • आनंद लहरी
    • हस्तमालक
    • स्वात्मसुख
    • हरिपाठ
  • नामदेव महाराज
  • श्रीतुकाराम महाराज
  • श्रीहंसराजस्वामी
    • आगमसार
    • लघुवाक्यवृत्ति
    • सदाचार
    • वेदेश्वरी
  • श्रीधरस्वामी(नाझरे)
    • पांडवप्रताप
    • रामविजय
    • हरिविजय
    • शिवलीलामृत
  • कृष्णदयार्णव
  • श्रीमत् शंकराचार्य
    • अद्वैतानुभुति
    • दशश्लोकी
      
      
    • योगतारावली
    • सौंदर्यलहरी
    • वाक्यसुधा
    • विवेकचूडामणि
• श्रीब्रह्मचैतन्य
• स्तोत्राणि
  • प्रस्तावना
  • श्रीविष्णुसहस्रनाम
  • श्रीगणेश
  • श्रीराम
  • श्रीकृष्ण
  • श्रीशिव
  • श्रीगायत्री
  • श्रीललितात्रिपुरसुंदरी
  • श्रीलक्ष्मी
  • श्रीसरस्वती
  • श्रीदुर्गा
• सूक्तानि
  • प्रस्तावना
  • पुरुषसूक्तम्
  • श्रीसूक्तम्
  • नारायणसूक्तम्
  • विष्णुसूक्तम्
  • अग्निसूक्तम्
  • नासदीयसूक्तम्
  • नवग्रहसूक्तम्
  • नक्षत्रसूक्तम्
  • हिरण्यगर्भसूक्तम्
  • देवीसूक्तम्
  • दुर्गासूक्तम्
  • सरस्वतीसूक्तम्
  • मेधासूक्तम्
  • भूसूक्तम्
• संकीर्ण ग्रंथ
  • विविधा गीता
    • प्रस्तावना
    • भगवद्‍गीता गीता
    • आदिमाया गीता
    • अवधूत गीता
    • अष्टावक्र गीता
    • ईश्वर गीता
    • उद्धव गीता
    • गणेश गीता
    • देविगीता
    • रामगीता
    • शिवगीता
  • रुद्रार्थ
  • सनत्सुजातीय
  • पंचदशी
    • प्रस्तावना
    • १-तत्त्वविवेकः
    • २-भूतविवेकः
    • ३-पञ्चकोषविवेकः
    • ४-द्वैतविवेकः
    • ५-महावाक्यविवेकः
    • ६-चित्रदीपः
    • ७-तृप्तिदीपः
    • ८-कूटस्थ दीपः
    • ९-ध्यानदीपः
    • १०-नाटक दीपः
    • ११-ब्रह्मानन्दे योगानन्दः
    • १२-ब्रह्मानन्दे आत्मानन्दः
    • १३-ब्रह्मानन्दे अद्वैतानन्दः
    • १४-ब्रह्मानन्दे विद्यानन्दः
    • १५-ब्रह्मानन्दे विषयानन्दः
  • नारद भक्तिसूत्रे
  • शांडिल्य भक्तिसूत्रे
  • विवेकचूडामणि
• शब्दशोध
• संपर्क

ऋग्वेद - मण्डल २ - सूक्त ११ ते २०

ऋग्वेद - मण्डल २ - सूक्त ११ (इंद्रसूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

श्रु॒धी हव॑म् इन्द्र॒ मा रि॑षण्यः॒ स्याम॑ ते दा॒वने॒ वसू॑नाम् ।
इ॒मा हि त्वामूर्जो॑ व॒र्धय॑न्ति वसू॒यवः॒ सिन्ध॑वो॒ न क्षर॑न्तः ॥ १ ॥

श्रुधि हवं इन्द्र मा रिषण्यः स्याम ते दावने वसूनां ।
इमाः हि त्वां ऊर्जः वर्धयन्ति वसुऽयवः सिन्धवः न क्षरन्तः ॥ १ ॥

सृ॒जो म॒हीरि॑न्द्र॒ या अपि॑न्वः॒ परि॑ष्ठिता॒ अहि॑ना शूर पू॒र्वीः ।
अम॑र्त्यं चिद्दा॒सं मन्य॑मान॒मवा॑भिनदु॒क्थैर्वा॑वृधा॒नः ॥ २ ॥

सृजः महीः इन्द्र या अपिन्वः परिऽस्थिताः अहिना शूर पूर्वीः ।
अमर्त्यं चित् दासं मन्यमानं अवाभिनत् उक्थैः वावृधानः ॥ २ ॥

उ॒क्थेष्विन्नु शू॑र॒ येषु॑ चा॒कन्स्तोमे॑ष्विन्द्र रु॒द्रिये॑षु च ।
तुभ्येदे॒ता यासु॑ मन्दसा॒नः प्र वा॒यवे॑ सिस्रते॒ न शु॒भ्राः ॥ ३ ॥

उक्थेषु इन् नु शूर येषु चाकन् स्तोमेषु इन्द्र रुद्रियेषु च ।
तुभ्य इत् एताः यासु मन्दसानः प्र वायवे सिस्रते न शुभ्राः ॥ ३ ॥

शु॒भ्रं नु ते॒ शुष्मं॑ व॒र्धय॑न्तः शु॒भ्रं वज्रं॑ बा॒ह्वोर्दधा॑नाः ।
शु॒भ्रस्त्वमि॑न्द्र वावृधा॒नो अ॒स्मे दासी॒र्विशः॒ सूर्ये॑ण सह्याः ॥ ४ ॥

शुभ्रं नु ते शुष्मं वर्धयन्तः शुभ्रं वज्रं बाह्वोः दधानाः ।
शुभ्रः त्वं इन्द्र वावृधानः अस्मे इति दासीः विशः सूर्येण सह्याः ॥ ४ ॥

गुहा॑ हि॒तं गुह्यं॑ गू॒ळ्हम॒प्स्वपी॑वृतं मा॒यिनं॑ क्षि॒यन्त॑म् ।
उ॒तो अ॒पो द्यां त॑स्त॒भ्वांस॒मह॒न्नहिं॑ शूर वी॒र्येण ॥ ५ ॥

गुहा हितं गुह्यं गूळ्हं अप्ऽसु अपिऽवृतं मायिनं क्षियन्तं ।
उतो इति अपः द्यां तस्तभ्वांसं अहन् अहिं शूर वीर्य ॥ ५ ॥

स्तवा॒ नु त॑ इन्द्र पू॒र्व्या म॒हान्यु॒त स्त॑वाम॒ नूत॑ना कृ॒तानि॑ ।
स्तवा॒ वज्रं॑ बा॒ह्वोरु॒शन्तं॒ स्तवा॒ हरी॒ सूर्य॑स्य के॒तू ॥ ६ ॥

स्तव नु त इन्द्र पूर्व्या महानि उत स्तवाम नूतना कृतानि ।
स्तव वज्रं बाह्वोः उशन्तं स्तव हरि इति सूर्यस्य केतू इति ॥ ६ ॥

हरी॒ नु त॑ इन्द्र वा॒जय॑न्ता घृत॒श्चुतं॑ स्वा॒रम॑स्वार्ष्टाम् ।
वि स॑म॒ना भूमि॑रप्रथि॒ष्टारं॑स्त॒ पर्व॑तश्चित्सरि॒ष्यन् ॥ ७ ॥

हरी इति नु ते इन्द्र वाजयन्ता घृतऽश्चुतं स्वारं अस्वार्ष्टां ।
वि समना भूमिः अप्रथिष्ट अरंस्त पर्वतः चित् सरिष्यन् ॥ ७ ॥

नि पर्व॑तः सा॒द्यप्र॑युच्छ॒न्त्सं मा॒तृभि॑र्वावशा॒नो अ॑क्रान् ।
दू॒रे पा॒रे वाणीं॑ व॒र्धय॑न्त॒ इन्द्रे॑षितां ध॒मनिं॑ पप्रथ॒न्नि ॥ ८ ॥

नि पर्वतः सादि अप्रऊयुच्छन् सं मातृऽभिः वावशानः अक्रान् ।
दूरे पारे वाणीं वर्धयन्तः इन्द्रऽइषितां धमनिं पप्रथन् नि ॥ ८ ॥

इन्द्रो॑ म॒हां सिन्धु॑मा॒शया॑नं माया॒विनं॑ वृ॒त्रम॑स्फुर॒न्निः ।
अरे॑जेतां॒ रोद॑सी भिया॒ने कनि॑क्रदतो॒ वृष्णो॑ अस्य॒ वज्रा॑त् ॥ ९ ॥

इन्द्रः महां सिन्धुं आऽशयानं मायाऽविनं वृत्रं अस्फुरत् निः ।
अरेजेतां रोदसी इति भियाने इति कनिक्रदतः वृष्णः अस्य वज्रात् ॥ ९ ॥

अरो॑रवी॒द्वृष्णो॑ अस्य॒ वज्रोऽ॑मानुषं॒ यन्मानु॑षो नि॒जूर्वी॑त् ।
नि मा॒यिनो॑ दान॒वस्य॑ मा॒या अपा॑दयत्पपि॒वान्सु॒तस्य॑ ॥ १० ॥

अरोरवीत् वृष्णः अस्य वज्रः अमानुषं यन् मानुषः निऽजूर्वीत् ।
नि मायिनः दानवस्य माया अपादयत् पपिवान् सुतस्य ॥ १० ॥

पिबा॑पि॒बेदि॑न्द्र शूर॒ सोमं॒ मन्द॑न्तु त्वा म॒न्दिनः॑ सु॒तासः॑ ।
पृ॒णन्त॑स्ते कु॒क्षी व॑र्धयन्त्वि॒त्था सु॒तः पौ॒र इन्द्र॑माव ॥ ११ ॥

पिबऽपिब इत् इन्द्र शूर सोमं मन्दन्तु त्वा मन्दिनः सुतासः ।
पृणन्तः ते कुक्षी वर्धयन्तु इत्था सुतः पौरः इन्द्रं आव ॥ ११ ॥

त्वे इ॒न्द्राप्य॑भूम॒ विप्रा॒ धियं॑ वनेम ऋत॒या सप॑न्तः ।
अ॒व॒स्यवो॑ धीमहि॒ प्रश॑स्तिं स॒द्यस्ते॑ रा॒यो दा॒वने॑ स्याम ॥ १२ ॥

त्वे इति इन्द्र अपि अभूम विप्राः धियं वनेम ऋतया सपन्तः ।
अवस्यवः धीमहि प्रऽशस्तिं सद्यः ते रायः दावने स्याम ॥ १२ ॥

स्याम॒ ते त॑ इन्द्र॒ ये त॑ ऊ॒ती अ॑व॒स्यव॒ ऊर्जं॑ व॒र्धय॑न्तः ।
शु॒ष्मिन्त॑मं॒ यं चा॒कना॑म देवा॒स्मे र॒यिं रा॑सि वी॒रव॑न्तम् ॥ १३ ॥

स्याम ते ते इन्द्र ये ते ऊती अवस्यवः ऊर्जं वर्धयन्तः ।
शुष्मिन्ऽतमं यं चाकनाम देव अस्मे इति रयिं रासि वीरऽवन्तं ॥ १३ ॥

रासि॒ क्षयं॒ रासि॑ मि॒त्रम॒स्मे रासि॒ शर्ध॑ इन्द्र॒ मारु॑तं नः ।
स॒जोष॑सो॒ ये च॑ मन्दसा॒नाः प्र वा॒यवः॑ पा॒न्त्यग्र॑णीतिम् ॥ १४ ॥

रासि क्षयं रासि मित्रं अस्मे इति रासि शर्धः इन्द्र मारुतं नः ।
सऽजोषसः ये च मन्दसानाः प्र वायवः पान्ति अग्रऽनीतिं ॥ १४ ॥

व्यन्त्विन्नु येषु॑ मन्दसा॒नस्तृ॒पत्सोमं॑ पाहि द्र॒ह्यदि॑न्द्र ।
अ॒स्मान्सु पृत्स्वा त॑रु॒त्राव॑र्धयो॒ द्यां बृ॒हद्भि॑ःर॒र्कैः ॥ १५ ॥

व्यन्तु इत् नु येषु मन्दसानः तृपत् सोमं पाहि द्रह्यत् इन्द्र ।
अस्मान् सु पृत्ऽसु आ तरुत्र अवर्धयः द्यां बृहत्ऽभिः अर्कैः ॥ १५ ॥

बृ॒हन्त॒ इन्नु ये ते॑ तरुत्रो॒क्थेभि॑र्वा सु॒म्नमा॒विवा॑सान् ।
स्तृ॒णा॒नासो॑ ब॒र्हिः प॒स्त्याव॒त्त्वोताः॒ इदि॑न्द्र॒ वाज॑मग्मन् ॥ १६ ॥

बृहन्तः इत् नु ये ते तरुत्र उक्थेभिः वा सुम्नं आविवासान् ।
स्तृणानासः बर्हिः पस्त्यऽवत् त्वाऽऊता इत् इन्द्र वाजं अग्मन् ॥ १६ ॥

उ॒ग्रेष्विन्नु शू॑र मन्दसा॒नस्त्रिक॑द्रुकेषु पाहि॒ सोम॑मिन्द्र ।
प्र॒दोधु॑व॒च्छ्मश्रु॑षु प्रीणा॒नो या॒हि हरि॑भ्यां सु॒तस्य॑ पी॒तिम् ॥ १७ ॥

उग्रेषु इत् नु शूर मन्दसानः त्रिऽकद्रुकेषु पाहि सोमं इन्द्र ।
प्रऽदोधुवत् श्मश्रुषु प्रीणानः याहि हरिऽभ्यां सुतस्य पीतिं ॥ १७ ॥

धि॒ष्वा शवः॑ शूर॒ येन॑ वृ॒त्रम॒वाभि॑न॒द्दानु॑मौर्णवा॒भम् ।
अपा॑वृणो॒र्ज्योति॒रार्या॑य॒ नि स॑व्य॒तः सा॑दि॒ दस्यु॑रिन्द्र ॥ १८ ॥

धिष्व शवः शूर येन वृत्रं अवऽअभिनत् दानुं और्णऽवाभं ।
अप अवृणोः ज्योतिः आर्याय नि सव्यतः सादि दस्युः इन्द्र ॥ १८ ॥

सने॑म॒ ये त॑ ऊ॒तिभि॒स्तर॑न्तो॒ विश्वाः॒ स्पृध॒ आर्ये॑ण॒ दस्यू॑न् ।
अ॒स्मभ्यं॒ तत्त्वा॒ष्ट्रं वि॒श्वरू॑प॒मर॑न्धयः सा॒ख्यस्य॑ त्रि॒ताय॑ ॥ १९ ॥

सनेम ये त ऊतिऽभिः तरन्तः विश्वाः स्पृधः आर्येण दस्यून् ।
अस्मभ्यं तत् त्वाष्ट्रं विश्वऽरूपं अरन्धयः साख्यस्य त्रिताय ॥ १९ ॥

अ॒स्य सु॑वा॒नस्य॑ म॒न्दिन॑स्त्रि॒तस्य॒ न्यर्बु॑दं वावृधा॒नो अ॑स्तः ।
अव॑र्तय॒त्सूर्यो॒ न च॒क्रं भि॒नद्व॒लमिन्द्रो॒ अङ्गि॒॑रस्वान् ॥ २० ॥

अस्य सुवानस्य मन्दिनः त्रितस्य नि अर्बुदं ववृधानः अस्तरित्यस्तः ।
अवर्तयत् सूर्यः न चक्रं भिनत् वलं इन्द्रः अङ्गिनरस्वान् ॥ २० ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ २१ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्ष स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ २१ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ - सूक्त १२ (इंद्राचे पालुपद सूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

यो जा॒त ए॒व प्र॑थ॒मो मन॑स्वान्दे॒वो दे॒वान्क्रतु॑ना प॒र्यभू॑षत् ।
यस्य॒ शुष्मा॒द्रोद॑सी॒ अभ्य॑सेतां नृ॒म्णस्य॑ म॒ह्ना स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ १ ॥

यः जातः एव प्रथमः मनस्वान् देवः देवान् क्रतुना परिऽअभूषत् ।
यस्य शुष्मात् रोदसी इति अभ्यसेतां नृम्णस्य मह्ना सः जनासः इन्द्रः ॥ १ ॥

यः पृ॑थि॒वीं व्यथ॑माना॒मदृं॑ह॒द्यः पर्व॑ता॒न्प्रकु॑पिताँ॒ अर॑म्णात् ।
यो अ॒न्तरि॑क्षं विम॒मे वरी॑यो॒ यो द्यामस्त॑भ्ना॒त्स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ २ ॥

यः पृथिवीं व्यथमानां अदृंहत् यः पर्वतान् प्रऽकुपितान् अरम्णात् ।
यः अन्तरिक्षं वि*ममे वरीयः यः द्यां अस्तभ्नात् सः जनासः इन्द्रः ॥ २ ॥

यो ह॒त्वाहि॒मरि॑णात्स॒प्त सिन्धू॒न्यो गा उ॒दाज॑दप॒धा व॒लस्य॑ ।
यो अश्म॑नोर॒न्तर॒ग्निं ज॒जान॑ सं॒वृक्स॒मत्सु॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ३ ॥

यः हत्वा अहिं अरिणात् सप्त सिन्धून् यः गाः उत्ऽआजत् अपऽधा वलस्य ।
यः अश्मनोः अन्तः अग्निं जजान संऽवृक् समत्ऽसु सः जनासः इन्द्रः ॥ ३ ॥

येने॒मा विश्वा॒ च्यव॑ना कृ॒तानि॒ यो दासं॒ वर्ण॒मध॑रं॒ गुहाकः॑ ।
श्व॒घ्नीव॒ यो जि॑गी॒वाँ ल॒क्षमाद॑द॒र्यः पु॒ष्टानि॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ४ ॥

येन इमा विश्वा च्यवना कृतानि यः दासं वर्णं अधरं गुहा अकरित्यकः ।
श्वघ्नीऽइव यः जिगीवान् लक्षं आदत् अर्यः पुष्टानि सः जनासः इन्द्रः ॥ ४ ॥

यं स्मा॑ पृ॒च्छन्ति॒ कुह॒ सेति॑ घो॒रमु॒तेमा॑हु॒र्नैषो अ॒स्तीत्ये॑नम् ।
सो अ॒र्यः पु॒ष्टीर्विज॑ इ॒वामि॑नाति॒ श्रद॑स्मै धत्त॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ५ ॥

यं स्म पृच्छन्ति कुह सः इति घोरं उत् ईं आहुः न एषः अस्ति इति एनं ।
सः अर्यः पुष्टीः विजःऽइव आ मिनाति श्रत् अस्मै धत्त सः जनासः इन्द्रः ॥ ५ ॥

यो र॒ध्रस्य॑ चोदि॒ता यः कृ॒शस्य॒ यो ब्र॒ह्मणो॒ नाध॑मानस्य की॒रेः ।
यु॒क्तग्रा॑व्णो॒ योऽ॑वि॒ता सु॑शि॒प्रः सु॒तसो॑मस्य॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ६ ॥

यः रध्रस्य चोदिता यः कृशस्य यः ब्रह्मणः नाधमानस्य कीरेः ।
युक्तऽग्राव्णः यः अविता सुऽशिप्रः सुतऽसोमस्य सः जनासः इन्द्रः ॥ ६ ॥

यस्याश्वा॑सः प्र॒दिशि॒ यस्य॒ गावो॒ यस्य॒ ग्रामा॒ यस्य॒ विश्वे॒ रथा॑सः ।
यः सूर्यं॒ य उ॒षसं॑ ज॒जान॒ यो अ॒पां ने॒ता स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ७ ॥

यस्य अश्वासः प्रऽदिशि यस्य गावः यस्य ग्रामाः यस्य विश्वे रथासः ।
यः सूर्यं यः उषसं जजान यः अपां नेता सः जनासः इन्द्रः ॥ ७ ॥

यं क्रन्द॑सी संय॒ती वि॒ह्वये॑ते॒ परेऽ॑वर उ॒भया॑ अ॒मित्राः॑ ।
स॒मा॒नं चि॒द्रथ॑मातस्थि॒वांसा॒ नाना॑ हवेते॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ८ ॥

यं क्रन्दसी संयती इति सऽजंती विह्वयेते इति विऽहवयेते परे अवरे उभयाः अमित्राः ।
समानं चित् रथं आतस्थिऽवांसा नाना हवेते इति सः जनासः इन्द्रः ॥ ८ ॥

यस्मा॒न्न ऋ॒ते वि॒जय॑न्ते॒ जना॑सो॒ यं युध्य॑माना॒ अव॑से॒ हव॑न्ते ।
यो विश्व॑स्य प्रति॒मानं॑ ब॒भूव॒ यो अ॑च्युत॒च्युत्स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ९ ॥

यस्मात् न ऋते विऽजयन्ते जनासः यं युध्यमानाः अवसे हवन्ते ।
यः विश्वस्य प्रतिऽमानं बभूव यः अच्युतऽच्युत् सः जनासः इन्द्रः ॥ ९ ॥

यः शश्व॑तो॒ मह्येनो॒ दधा॑ना॒नम॑न्यमाना॒ञ्छर्वा॑ ज॒घान॑ ।
यः शर्ध॑ते॒ नानु॒ददा॑ति शृ॒ध्यां यो दस्यो॑र्ह॒न्ता स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ १० ॥

यः शश्वतः महि एनः दधानान् अमन्यमानान् शर्वा जघान ।
यः शर्धते न अनुददाति शृध्यां यः दस्योः हन्ता सः जनासः इन्द्रः ॥ १० ॥

यः शम्ब॑रं॒ पर्व॑तेषु क्षि॒यन्तं॑ चत्वारिं॒श्यां श॒रद्य॒न्ववि॑न्दत् ।
ओ॒जा॒यमा॑नं॒ यो अहिं॑ ज॒घान॒ दानुं॒ शया॑नं॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ ११ ॥

यः शम्बरं पर्वतेषु क्षियन्तं चत्वारिंश्यां शरदि अनुऽआविन्दत् ।
ओजायमानं यः अहिं जघान दानुं शयानं सः जनासः इन्द्रः ॥ ११ ॥

यः स॒प्तर॑श्मिर्वृष॒भस्तुवि॑ष्मान॒वासृ॑ज॒त् सर्त॑वे स॒प्त सिन्धू॑न् ।
यो रौ॑हि॒णमस्फु॑र॒द्वज्र॑बाहु॒र्द्यामा॒रोह॑न्तं॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ १२ ॥

यः सप्तरश्मिः वृषभः तुविष्मान् अवऽअसृजत् सर्तवे सप्त सिन्धून् ।
यः रौहिणं अस्फुरत् वज्रऽबाहुः द्यां आऽरोहन्तं सः जनासः इन्द्रः ॥ १२ ॥

द्यावा॑ चिदस्मै पृथि॒वी न॑मेते॒ शुष्मा॑च्चिदस्य॒ पर्व॑ता भयन्ते ।
यः सो॑म॒पा नि॑चि॒तो वज्र॑बाहु॒र्यो वज्र॑हस्तः॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ १३ ॥

द्यावा चित् अस्मै पृथिवी इति नमेते इति शुष्मात् चित् अस्य पर्वताः भयन्ते ।
यः सोमऽपाः निऽचितः वज्रऽबाहुः यः वज्रऽहस्तः सः जनासः इन्द्रः ॥ १३ ॥

यः सु॒न्वन्त॒मव॑ति॒ यः पच॑न्तं॒ यः शंस॑न्तं॒ यः श॑शमा॒नमू॒ती ।
यस्य॒ ब्रह्म॒ वर्ध॑नं॒ यस्य॒ सोमो॒ यस्ये॒दं राधः॒ स ज॑नास॒ इन्द्रः॑ ॥ १४ ॥

यः सुन्वन्तं अवति यः पचन्तं यः शंसन्तं यः शसमानं ऊती ।
यस्य ब्रह्म वर्धनं यस्य सोमः यस्य इदं राधः सः जनासः इन्द्रः ॥ १४ ॥

यः सु॑न्व॒ते पच॑ते दु॒ध्र आ चि॒द्वाजं॒ दर्द॑र्षि॒ स किला॑सि स॒त्यः ।
व॒यं त॑ इन्द्र वि॒श्वह॑ प्रि॒यासः॑ सु॒वीरा॑सो वि॒दथ॒मा व॑देम ॥ १५ ॥

यः सुन्वते पचते दुध्रः आ चित् वाजं दर्दर्षि सः किल असि सत्यः ।
वयं त इन्द्र विश्वह प्रियासः सुऽवीरासः विदथं आ वदेम ॥ १५ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १३ (इंद्राचे पालुपद सूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

ऋ॒तुर्जनि॑त्री॒ तस्या॑ अ॒पस्परि॑ म॒क्षू जा॒त आवि॑श॒द्यासु॒ वर्ध॑ते ।
तदा॑ह॒ना अ॑भवत्पि॒प्युषी॒ पयो॑ऽं॒शोः पी॒यूषं॑ प्रथ॒मं तदु॒क्थ्यम् ॥ १ ॥

ऋतुः जनित्री तस्या अपः परि मक्षु जातः आविशत् यासु वर्धते ।
तत् आहनाः अभवत् पिप्युषी पयः अंशोः पीयूषं प्रथमं तत् उक्थ्यं ॥ १ ॥

स॒ध्रीमा य॑न्ति॒ परि॒ बिभ्र॑तीः॒ पयो॑ वि॒श्वप्स्न्या॑य॒ प्र भ॑रन्त॒ भोज॑नम् ।
स॒मा॒नो अध्वा॑ प्र॒वता॑मनु॒ष्यदे॒ यस्ताकृ॑णोः प्रथ॒मं सास्यु॒क्थ्यः ॥ २ ॥

सध्री ईं आ यन्ति परि बिभ्रतीः पयः विश्वऽप्स्न्याय प्र भरन्त भोजनं ।
समानः अध्वा प्रऽवतां अनुऽस्यदे यः ता अकृणोः प्रथमं सः असि उक्थ्यः ॥ २ ॥

अन्वेको॑ वदति॒ यद्ददा॑ति॒ तद्रू॒पा मि॒नन्तद॑पा॒ एक॑ ईयते ।
विश्वा॒ एक॑स्य वि॒नुद॑स्तितिक्षते॒ यस्ताकृ॑णोः प्रथ॒मं सास्यु॒क्थ्यः ॥ ३ ॥

अनु एकः वदति यत् ददाति तत् रूपा मिनन् तत्ऽअपाः एकः ईयते ।
विश्वाः एकस्य विऽनुदः तितिक्षते यः ता अकृणोः प्रथमं सः असि उक्थ्यः ॥ ३ ॥

प्र॒जाभ्यः॑ पु॒ष्टिं वि॒भज॑न्त आसते र॒यिमि॑व पृ॒ष्ठं प्र॒भव॑न्तमाय॒ते ।
असि॑न्व॒न्दंष्ट्रैः॑ पि॒तुर॑त्ति॒ भोज॑नं॒ यस्ताकृ॑णोः प्रथ॒मं सास्यु॒क्थ्यः ॥ ४ ॥

प्रऽजाभ्यः पुष्टिं विऽभजन्त आसते रयिंऽइव पृष्ठं प्रऽभवन्तं आऽयते ।
असिन्वन् दंष्ट्रैः पितुः अत्ति भोजनं यः ता अकृणोः प्रथमं सः असि उक्थ्यः ॥ ४ ॥

अधा॑कृणोः पृथि॒वीं सं॒दृशे॑ दि॒वे यो धौ॑ती॒नाम॑हिह॒न्नारि॑णक्प॒थः ।
तं त्वा॒ स्तोमे॑भिरु॒दभि॒र्न वा॒जिनं॑ दे॒वं दे॒वा अ॑जन॒न्सास्यु॒क्थ्यः ॥ ५ ॥

अध अकृणोः पृथिवीं संऽदृशे दिवे यः धौतीनां अहिऽहन् अरिणक् पथः ।
तं त्वा स्तोमेभिः उदऽभिः न वाजिनं देवं देवा अजनन् सः असि उक्थ्यः ॥ ५ ॥

यो भोज॑नं च॒ दय॑से च॒ वर्ध॑नमा॒र्द्रादा शुष्कं॒ मधु॑मद्दु॒दोहि॑थ ।
स शे॑व॒धिं नि द॑धिषे वि॒वस्व॑ति॒ विश्व॒स्यैक॑ ईशिषे॒ सास्यु॒क्थ्यः ॥ ६ ॥

यः भोजनं च दयसे च वर्धनं आर्द्रात् आ शुष्कं मधुमत् दुदोहिथ ।
स शेवऽधिं नि दधिषे विवस्वति विश्वस्य एकः ईशिषे सः असि उक्थ्यः ॥ ६ ॥

यः पु॒ष्पिणी॑श्च प्र॒स्वश्च॒ धर्म॒णाधि॒ दाने॒ व्यवनी॒रधा॑रयः ।
यश्चास॑मा॒ अज॑नो दि॒द्युतो॑ दि॒व उ॒रुरू॒र्वाँ अ॒भितः॒ सास्यु॒क्थ्यः ॥ ७ ॥

यः पुष्पिणीः च प्रऽस्वः च धर्मणा अधि दाने वि अवनीः अधारयः ।
यः च असमाः अजनः दिद्युतः दिवः उरुः ऊर्वान् अभितः सः असि उक्थ्यः ॥ ७ ॥

यो ना॑र्म॒रं स॒हव॑सुं॒ निह॑न्तवे पृ॒क्षाय॑ च दा॒सवे॑शाय॒ चाव॑हः ।
ऊ॒र्जय॑न्त्या॒ अप॑रिविष्टमा॒स्यमु॒तैवाद्य पु॑रुकृ॒त्सास्यु॒क्थ्यः ॥ ८ ॥

यः नार्मरं सहऽवसुं निऽहन्तवे पृक्षाय च दासऽवेशाय च अवहः ।
ऊर्जयन्त्याः अपरिऽविष्टं आस्यं उत एव अद्य पुरुऽकृत् सः असि उक्थ्यः ॥ ८ ॥

श॒तं वा॒ यस्य॒ दश॑ सा॒कमाद्य॒ एक॑स्य श्रु॒ष्टौ यद्ध॑ चो॒दमावि॑थ ।
अ॒र॒ज्जौ दस्यू॒न्समु॑नब्द॒भीत॑ये सुप्रा॒व्यो अभवः॒ सास्यु॒क्थ्यः ॥ ९ ॥

शतं वा यस्य दश साकं आ अद्यः एकस्य श्रुष्टौ यत् ह चोदं आविथ ।
अरज्जौ दस्यून् सं उनप् दभीतये सुप्रऽअव्यः अभवः सः असि उक्थ्यः ॥ ९ ॥

विश्वेदनु॑ रोध॒ना अ॑स्य॒ पौंस्यं॑ द॒दुर॑स्मै दधि॒रे कृ॒त्नवे॒ धन॑म् ।
षळ॑स्तभ्ना वि॒ष्टिरः॒ पञ्च॑ सं॒दृशः॒ परि॑ प॒रो अ॑भवः॒ सास्यु॒क्थ्यः ॥ १० ॥

विश्वा इत् अनु रोधनाः अस्य पौंस्यं ददुः अस्मै दधिरे कृत्नवे धनं ।
षट् अस्तभ्नाः विऽस्तिरः पञ्च संऽदृशः परि परः अभवः सः असि उक्थ्यः ॥ १० ॥

सु॒प्र॒वा॒च॒नं तव॑ वीर वी॒र्यंयद् एके॑न॒ क्रतु॑ना वि॒न्दसे॒ वसु॑ ।
जा॒तूष्ठि॑रस्य॒ प्र वयः॒ सह॑स्वतो॒ या च॒कर्थ॒ सेन्द्र॒ विश्वा॑स्यु॒क्थ्यः ॥ ११ ॥

सुऽप्रवाचनं तव वीर वीर्यं यत् एकेन क्रतुना विन्दसे वसु ।
जातुऽस्थिरस्य प्र वयः सहस्वतः या चकर्थ सः इंद्र विश्वा असि उक्थ्यः ॥ ११ ॥

अर॑मयः॒ सर॑पस॒स्तरा॑य॒ कं तु॒र्वीत॑ये च व॒य्याय च स्रु॒तिम् ।
नी॒चा सन्त॒मुद॑नयः परा॒वृजं॒ प्रान्धं श्रो॒णं श्र॒वय॒न्सास्यु॒क्थ्यः ॥ १२ ॥

अरमयः सरऽअपसः तराय कं तुर्वीतये च वय्याय च स्रुतिं ।
नीचा सन्तं उत् अनयः पराऽवृजं प्र अंधं श्रोणं श्रवयन् सः असि उक्थ्यः ॥ १२ ॥

अ॒स्मभ्यं॒ तद्व॑सो दा॒नाय॒ राधः॒ सम॑र्थयस्व ब॒हु ते॑ वस॒व्यम् ।
इन्द्र॒ यच्चि॒त्रं श्र॑व॒स्या अनु॒ द्यून्बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ १३ ॥

अस्मभ्यं तत् वसो दानाय राधः सं अर्थयस्व बहु ते वसव्यं ।
इन्द्र यत् चित्रं श्रवस्याः अनु द्यून् बृहत् वदेम विदथे सुऽवीराः ॥ १३ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १४ (इंद्राचे पालुपद सूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

अध्व॑र्यवो॒ भर॒तेन्द्रा॑य॒ सोम॒माम॑त्रेभिः सिञ्चता॒ मद्य॒मन्धः॑ ।
का॒मी हि वी॒रः सद॑मस्य पी॒तिं जु॒होत॒ वृष्णे॒ तदिदे॒ष व॑ष्टि ॥ १ ॥

अध्वर्यवः भरत इंद्राय सोमं अमत्रेभिः सिञ्चत मद्यं अन्धः ।
कामी हि वीरः सदं अस्य पीतिं जुहोत वृष्णे तत् इत् एष वष्टि ॥ १ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यो अ॒पो व॑व्रि॒वांसं॑ वृ॒त्रं ज॒घाना॒शन्ये॑व वृ॒क्षम् ।
तस्मा॑ ए॒तं भ॑रत तद्व॒शायँ॑ ए॒ष इन्द्रो॑ अर्हति पी॒तिम॑स्य ॥ २ ॥

अध्वर्यवः यः अपः वव्रिऽवांसं वृत्रं जघान अशन्याऽइव वृक्षं ।
तस्मै एतं भरत तत्ऽवशाय एषऽ इन्द्रः अर्हति पीतिं अस्य ॥ २ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यो दृभी॑कं ज॒घान॒ यो गा उ॒दाज॒दप॒ हि व॒लं वः ।
तस्मा॑ ए॒तम॒न्तरि॑क्षे॒ न वात॒मिन्द्रं॒ सोमै॒रोर्णु॑त॒ जूर्न वस्त्रैः॑ ॥ ३ ॥

अध्वर्यवः यः दृभीकं जघान यः गाऽ उत्ऽआजत् अप हि वलं वरिति वः ।
तस्मै एतं अन्तरिक्षे न वातं इन्द्रं सोमैः आ उर्णत जूः न वस्त्रैः ॥ ३ ॥

अध्व॑र्यवो॒ य उर॑णं ज॒घान॒ नव॑ च॒ख्वांसं॑ नव॒तिं च॑ बा॒हून् ।
यो अर्बु॑द॒मव॑ नी॒चा ब॑बा॒धे तमिन्द्रं॒ सोम॑स्य भृ॒थे हि॑नोत ॥ ४ ॥

अध्वर्यवः यः उरणं जघान नव चख्वांसं नवतिं च बाहून् ।
यः अर्बुदं अव नीचा बबाधे तं इन्द्रं सोमस्य भृथे हिनोत ॥ ४ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यः स्वश्नं॑ ज॒घान॒ यः शुष्ण॑म॒शुषं॒ यो व्यंसम् ।
यः पिप्रुं॒ नमु॑चिं॒ यो रु॑धि॒क्रां तस्मा॒ इन्द्रा॒यान्ध॑सो जुहोत ॥ ५ ॥

अध्वर्यवः यः सु अश्नं जघान यः शुष्णं अशुषं यः विऽअंसं ।
यः पिप्रुं नमुचिं यः रुधिऽक्रां तस्मौ इन्द्राय अन्धसः जुहोत ॥ ५ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यः श॒तं शम्ब॑रस्य॒ पुरो॑ बि॒भेदाश्म॑नेव पू॒र्वीः ।
यो व॒र्चिनः॑ श॒तमिन्द्रः॑ स॒हस्र॑म॒पाव॑प॒द्भर॑ता॒ सोम॑मस्मै ॥ ६ ॥

अध्वर्यवः यः शतं शम्बरस्य पुरः बिभेद अश्मनाऽइव पूर्वीः ।
यः वर्चिनः शतं इन्द्रः सहस्रं अपऽअवपत् भरत सोमं अस्मै ॥ ६ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यः श॒तमा स॒हस्रं॒ भूम्या॑ उ॒पस्थेऽ॑वपज्जघ॒न्वान् ।
कुत्स॑स्या॒योर॑तिथि॒ग्वस्य॑ वी॒रान्न्यावृ॑ण॒ग्भर॑ता॒ सोम॑मस्मै ॥ ७ ॥

अध्वर्यवः यः शतं आ सहस्रं भूम्याः उपऽस्थे अवपज् जघन्वान् ।
कुत्सस्य आयोः अतिथिऽग्वस्य वीरान् नि आवृणक् भरत सोमं अस्मै ॥ ७ ॥

अध्व॑र्यवो॒ यन्न॑रः का॒मया॑ध्वे श्रु॒ष्टी वह॑न्तो नशथा॒ तदिन्द्रे॑ ।
गभ॑स्तिपूतं भरत श्रु॒तायेन्द्रा॑य॒ सोमं॑ यज्यवो जुहोत ॥ ८ ॥

अध्वर्यवः यत् नरः कामयाध्वे श्रुष्टी वहन्तः नशथ तद् इन्द्रे ।
गभस्तिऽपूतं भरत श्रुताय इंद्राय सोमं यज्यवः जुहोत ॥ ८ ॥

अध्व॑र्यवः॒ कर्त॑ना श्रु॒ष्टिम॑स्मै॒ वने॒ निपू॑तं॒ वन॒ उन्न॑यध्वम् ।
जु॒षा॒णो हस्त्य॑म॒भि वा॑वशे व॒ इन्द्रा॑य॒ सोमं॑ मदि॒रं जु॑होत ॥ ९ ॥

अध्वर्यवः कर्तन श्रुष्टिं अस्मै वने निऽपूतं वन उत् नयध्वं ।
जुषाणः हस्त्यं अभि वावशे वः इन्द्रायः सोमं मदिरं जुहोत ॥ ९ ॥

अध्व॑र्यवः॒ पय॒सोध॒र्यथा॒ गोः सोमे॑भिरीं पृणता भो॒जमिन्द्र॑म् ।
वेदा॒हम॑स्य॒ निभृ॑तं म ए॒तद्दित्स॑न्तं॒ भूयो॑ यज॒तश्चि॑केत ॥ १० ॥

अध्वर्यवः पयसा उधः यथा गोः सोमेभिः ईं पृणता भोजं इन्द्रं ।
वेद अहं अस्य निऽभृतं म एतत् दित्संतं भूयः यजतः चिकेत ॥ १० ॥

अध्व॑र्यवो॒ यो दि॒व्यस्य॒ वस्वो॒ यः पार्थि॑वस्य॒ क्षम्य॑स्य॒ राजा॑ ।
तमूर्द॑रं॒ न पृ॑णता॒ यवे॒नेन्द्रं॒ सोमे॑भि॒स्तदपो॑ वो अस्तु ॥ ११ ॥

अध्वर्यवः यः दिव्यस्य वस्वः यः पार्थिवस्य क्षम्यस्य राजा ।
तं ऊर्दरं न पृणत यवेन इंद्रं सोमेभिः तत् अपः वः अस्तु ॥ ११ ॥

अ॒स्मभ्यं॒ तद्व॑सो दा॒नाय॒ राधः॒ सम॑र्थयस्व ब॒हु ते॑ वस॒व्यम् ।
इन्द्र॒ यच्चि॒त्रं श्र॑व॒स्या अनु॒ द्यून्बृ॒हद् व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ १२ ॥

अस्मभ्यं तत् वसो इति दानाय राधः सं अर्थयस्व बहु ते वसव्यं ।
इन्द्र यत् चित्रं श्रवस्या अनु द्यून् बृहद् वदेम विदथे सुऽवीराः ॥ १२ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १५ (इंद्राचे पालुपद सूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

प्र घा॒ न्वस्य मह॒तो म॒हानि॑ स॒त्या स॒त्यस्य॒ कर॑णानि वोचम् ।
त्रिक॑द्रुकेष्वपिबत्सु॒तस्या॒स्य मदे॒ अहि॒मिन्द्रो॑ जघान ॥ १ ॥

प्र घा नु अस्य महतः महानि सत्या सत्यस्य करणानि वोचं ।
त्रिऽकद्रुकेषु अपिबत् सुतस्य अस्य मदे अहिं इन्द्रः जघान ॥ १ ॥

अ॒वं॒शे द्याम॑स्तभायद्बृ॒हन्त॒मा रोद॑सी अपृणद॒न्तरि॑क्षम् ।
स धा॑रयत्पृथि॒वीम् प॒प्रथ॑च्च॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ २ ॥

अवंशे द्यां अस्तभायत् बृहन्तं आ रोदसी इति अपृणत् अन्तरिक्षं ।
स धारयत् पृथिवीं पप्रथत् च सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ २ ॥

सद्मे॑व॒ प्राचो॒ वि मि॑माय॒ मानै॒र्वज्रे॑ण॒ खान्य॑तृणन्न॒दीना॑म् ।
वृथा॑सृजत्प॒थिभि॑र्दीर्घया॒थैः सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ३ ॥

सद्मऽइव प्राचः वि मिमाय मानैः वज्रेण खानि अतृणत् नदीनां ।
वृथा असृजत् पथिऽभिः दीर्घऽयाथैः सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ३ ॥

स प्र॑वो॒ळ्हॄन्प॑रि॒गत्या॑ द॒भीते॒र्विश्व॑मधा॒गायु॑धमि॒द्धे अ॒ग्नौ ।
सं गोभि॒रश्वै॑रसृज॒द्रथे॑भिः॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ४ ॥

स प्रऽवोळ्हॄन् परिऽगत्या दभीतेः विश्वं अधाक् आयुधं इद्धे अग्नौ ।
सं गोभिः अश्वैः असृजत् रथेभिः सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ४ ॥

स ईं॑ म॒हीं धुनि॒मेतो॑ररम्णा॒त्सो अ॑स्ना॒तॄन॑पारयत्स्व॒स्ति ।
त उ॒त्स्नाय॑ र॒यिम॒भि प्र त॑स्थुः॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ५ ॥

स ईं महीं धुनिं एतोः अरम्णात् सः अस्नातॄन् अपारयत् स्वस्ति ।
त उत्ऽस्नाय रयिं अभि प्र तस्थुः सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ५ ॥

सोद॑ञ्चं॒ सिन्धु॑मरिणान्महि॒त्वा वज्रे॒णान॑ उ॒षसः॒ सम् पि॑पेष ।
अ॒ज॒वसो॑ ज॒विनी॑भिर्विवृ॒श्चन्सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ६ ॥

सः उदञ्चं सिन्धुं अरिणात् महिऽत्वा वज्रेणा अनः उषसः सं पिपेष ।
अजवसः जविनीभिः विवृश्चन् सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ६ ॥

स वि॒द्वाँ अ॑पगो॒हं क॒नीना॑मा॒विर्भव॒न्नुद॑तिष्ठत्परा॒वृक् ।
प्रति॑ श्रो॒णः स्था॒द्व्यनग॑चष्ट॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ७ ॥

स विद्वान् अपऽगोहं कनीनां आविः भवन् उत् अतिष्ठत् पराऽवृक् ।
प्रति श्रोणः स्थात् व्य् अनक् अचष्ट सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ७ ॥

भि॒नद्व॒लमङ्गि॑ँरोभिर्गृणा॒नो वि पर्व॑तस्य दृंहि॒तान्यै॑रत् ।
रि॒णग् रोधां॑सि कृ॒त्रिमा॑ण्येषां॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ८ ॥

भिनत् वलं अङ्गिहरःऽभिः गृणानः वि पर्वतस्य दृंहितानि ऐरत् ।
रिणक् रोधांसि कृत्रिमाणि एषां सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ८ ॥

स्वप्ने॑ना॒भ्युप्या॒ चुमु॑रिं॒ धुनिं॑ च ज॒घन्थ॒ दस्युं॒ प्र द॒भीति॑मावः ।
र॒म्भी चि॒दत्र॑ विविदे॒ हिर॑ण्यं॒ सोम॑स्य॒ ता मद॒ इन्द्र॑श्चकार ॥ ९ ॥

स्वप्नेन अभिऽउप्य चुमुरिं धुनिं च जघंथ दस्युं प्र दभीतिं आवः ।
रम्भी चित् अत्र विविदे हिरण्यं सोमस्य ता मदे इन्द्रः चकार ॥ ९ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ १० ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्ष स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ १० ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १६ (इंद्रसूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

प्र वः॑ स॒तां ज्येष्ठ॑तमाय सुष्टु॒तिम॒ग्नावि॑व समिधा॒ने ह॒विर्भ॑रे ।
इन्द्र॑मजु॒र्यं ज॒रय॑न्तमुक्षि॒तं स॒नाद्युवा॑न॒मव॑से हवामहे ॥ १ ॥

प्र वः सतां ज्येष्ठऽतमाय सुऽष्टुतिं अग्नौऽइव संऽइधाने हविः भरे ।
इन्द्रं अजुर्यं जरयन्तं उक्षितं सनात् युवानं अवसे हवामहे ॥ १ ॥

यस्मा॒दिन्द्रा॑द्बृह॒तः किं च॒नेमृ॒ते विश्वा॑न्यस्मि॒न्सम्भृ॒ताधि॑ वी॒र्या ।
ज॒ठरे॒ सोमं॑ त॒न्वी॑३सहो॒ महो॒ हस्ते॒ वज्रं॒ भर॑ति शी॒र्षणि॒ क्रतु॑म् ॥ २ ॥

यस्मात् इन्द्रात् बृहतः किं चन ईं ऋते विश्वानि अस्मिन् संऽभृता अधि वीर्या ।
जठरे सोमं तन्वी सहः महः हस्ते वज्रं भरति शीर्षणि क्रतुं ॥ २ ॥

न क्षो॒णीभ्यां॑ परि॒भ्वे त इन्द्रि॒यं न स॑मु॒द्रैः पर्व॑तैरिन्द्र ते॒ रथः॑ ।
न ते॒ वज्र॒मन्व॑श्नोति॒ कश्च॒न यदा॒शुभिः॒ पत॑सि॒ योज॑ना पु॒रु ॥ ३ ॥

न क्षोणीभ्यां परिऽभ्वे ते इन्द्रियं न समुद्रैः पर्वतैः इन्द्र ते रथः ।
न ते वज्रं अनु अश्नोति कः चन यत् आशुऽभिः पतसि योजना पुरु ॥ ३ ॥

विश्वे॒ ह्यस्मै यज॒ताय॑ धृ॒ष्णवे॒ क्रतुं॒ भर॑न्ति वृष॒भाय॒ सश्च॑ते ।
वृषा॑ यजस्व ह॒विषा॑ वि॒दुष्ट॑रः॒ पिबे॑न्द्र॒ सोमं॑ वृष॒भेण॑ भा॒नुना॑ ॥ ४ ॥

विश्वे हि अस्मै यजताय धृष्णवे क्रतुं भरन्ति वृषभाय सश्चते ।
वृषा यजस्व हविषा विदुऽस्तरः पिब इन्द्र सोमं वृषभेण भानुना ॥ ४ ॥

वृष्णः॒ कोशः॑ पवते॒ मध्व॑ ऊ॒र्मिर्वृ॑ष॒भान्ना॑य वृष॒भाय॒ पात॑वे ।
वृष॑णाध्व॒र्यू वृ॑ष॒भासो॒ अद्र॑यो॒ वृष॑णं॒ सोमं॑ वृष॒भाय॑ सुष्वति ॥ ५ ॥

वृष्णः कोशः पवते मध्व ऊर्मिः वृषभऽअन्नाय वृषभाय पातवे ।
वृषणा अध्वर्यू इति वृषभासः अद्रयः वृषणं सोमं वृषभाय सुस्वति ॥ ५ ॥

वृषा॑ ते॒ वज्र॑ उ॒त ते॒ वृषा॒ रथो॒ वृष॑णा॒ हरी॑ वृष॒भाण्यायु॑धा ।
वृष्णो॒ मद॑स्य वृषभ॒ त्वमी॑शिष॒ इन्द्र॒ सोम॑स्य वृष॒भस्य॑ तृप्णुहि ॥ ६ ॥

वृषा ते वज्रः उत ते वृषा रथः वृषणा हरी वृषभाइ आयुधा ।
वृष्णः मदस्य वृषभ त्वं ईशिषे इन्द्र सोमस्य वृषभस्य तृप्णुहि ॥ ६ ॥

प्र ते॒ नावं॒ न सम॑ने वच॒स्युवं॒ ब्रह्म॑णा यामि॒ सव॑नेषु॒ दाधृ॑षिः ।
कु॒विन्नो॑ अ॒स्य वच॑सो नि॒बोधि॑ष॒दिन्द्र॒मुत्सं॒ न वसु॑नः सिचामहे ॥ ७ ॥

प्र ते नावं न समने वचस्युवं ब्रह्मणा यामि सवनेषु दधृषिः ।
कुवित् नः अस्य वचसः निबोधिषत् इन्द्रं उत्सं न वसुनः सिचामहे ॥ ७ ॥

पु॒रा स॑म्बा॒धाद॒भ्या व॑वृत्स्व नो धे॒नुर्न व॒त्सं यव॑सस्य पि॒प्युषी॑ ।
स॒कृत्सु ते॑ सुम॒तिभिः॑ शतक्रतो॒ सं पत्नी॑भि॒र्न वृष॑णो नसीमहि ॥ ८ ॥

पुरा संऽबाधात् अभि आ ववृत्स्व नः धेनुः न वत्सं यवसस्य पिप्युषी ।
सकृत् सु ते सुमतिऽभिः शतक्रतो इति शतऽक्रतो सं पत्नीभिः न वृषणः नसीमहि ॥ ८ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ ९ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्षा स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ ९ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १७ (इंद्रसूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

तद॑स्मै॒ नव्य॑मङ्‌गिर॒स्वद॑र्चत॒ शुष्मा॒ यद॑स्य प्र॒त्नथो॒दीर॑ते ।
विश्वा॒ यद्गो॒कत्रा सह॑सा॒ परी॑वृता॒ मदे॒ सोम॑स्य दृंहि॒तान्यैर॑यत् ॥ १ ॥

तत् अस्मै नव्यं अङ्गि७रस्वत् अर्चत शुष्मा यद् अस्य प्रत्नऽथा उत्ऽईरते ।
विश्वा यत् गोत्रा सहसा परीऽवृता मदे सोमस्य दृंहितानि ऐरयत् ॥ १ ॥

स भू॑तु॒ यो ह॑ प्रथ॒माय॒ धाय॑स॒ ओजो॒ मिमा॑नो महि॒मान॒माति॑रत् ।
शूरो॒ यो यु॒त्सु त॒न्वं परि॒व्यत॑ शी॒र्षणि॒ द्यां म॑हि॒ना प्रत्य॑मुञ्चत ॥ २ ॥

स भूतु यः ह प्रथमाय धायसे ओजः मिमानः महिमानं आ अतिरत् ।
शूरः यः युत्ऽसु तन्वं परिऽव्यत शीर्षणि द्या महिना प्रति अमुञ्चत ॥ २ ॥

अधा॑कृणोः प्रथ॒मं वी॒र्यं म॒हद्यद॒स्याग्रे॒ ब्रह्म॑णा॒ शुष्म॒मैर॑यः ।
र॒थे॒ष्ठेन॒ हर्य॑श्वेन॒ विच्यु॑ताः॒ प्र जी॒रयः॑ सिस्रते स॒ध्र्य॑१क् पृथ॑क् ॥ ३ ॥

अध अकृणोः प्रथमं वीर्यं महत् यत् अस्य अग्रे ब्रह्मणा शुष्मं ऐरयः ।
रथेऽस्थेन हरिऽअश्वेन विऽच्युताः प्र जीरयः सिस्रते सध्र्यक् पृथक् ॥ ३ ॥

अधा॒ यो विश्वा॒ भुव॑ना॒भि म॒ज्मने॑शान॒कृत्प्रव॑या अ॒भ्यव॑र्धत ।
आद्रोद॑सी॒ ज्योति॑षा॒ वह्नि॒रात॑नो॒त्सीव्य॒न्तमां॑सि॒ दुधि॑ता॒ सम॑व्ययत् ॥ ४ ॥

अध यः विश्वा भुवन अभि मज्मना ईशानऽकृत् प्रऽवया अभि अवर्धत ।
आत् रोदसी इति ज्योतिषा वह्निः अतनोत् सीव्यन् तमांसि दुधिता सं अव्ययत् ॥ ४ ॥

स प्रा॒चीना॒न्पर्व॑ताँ दृंह॒दोज॑साधरा॒चीन॑मकृणोद॒पामपः॑ ।
अधा॑रयत्पृथि॒वीं वि॒श्वधा॑यस॒मस्त॑भ्नान्मा॒यया॒ द्याम॑व॒स्रसः॑ ॥ ५ ॥

सः प्राचीनान् पर्वतान् दृंहत् ओजसा अधराचीनं अकृणोत् अपां अपः ।
अधारयत् पृथिवीं विश्वऽधायसं अस्तभ्नात् मायया द्यां अवऽस्रसः ॥ ५ ॥

सास्मा॒ अरं॑ बा॒हुभ्यां॒ यं पि॒ताकृ॑णो॒द्विश्व॑स्मा॒दा ज॒नुषो॒ वेद॑स॒स्परि॑ ।
येना॑ पृथि॒व्यां नि क्रिविं॑ श॒यध्यै॒ वज्रे॑ण ह॒त्व्यवृ॑णक्तुवि॒ष्वणिः॑ ॥ ६ ॥

सः अस्मै अरं बाहुऽभ्यां यं पिता अकृणोत् विश्वस्मात् आ जनुषः वेदसः परि ।
येन पृथिव्यां नि क्रिविं शयध्यै वज्रेण हत्वी अवृणक् तुविऽस्वनिः ॥ ६ ॥

अ॒मा॒जूरि॑व पि॒त्रोः सचा॑ स॒ती स॑मा॒नादा सद॑स॒स्त्वामि॑ये॒ भग॑म् ।
कृ॒धि प्र॑के॒तमुप॑ मा॒स्या भ॑र द॒द्धि भा॒गं त॒न्वो३येन॑ मा॒महः॑ ॥ ७ ॥

अमाजूःऽइव पित्रोः सचा सती समानात् आ सदसः त्वां इये भगं ।
कृधि प्रऽकेतं उप मासि आ भर दद्धि भागं तन्वो येन ममहः ॥ ७ ॥

भो॒जं त्वामि॑न्द्र व॒यं हु॑वेम द॒दिष्ट्वमि॒न्द्रापां॑सि॒ वाजा॑न् ।
अ॒वि॒ड्ढीन्द्र चि॒त्रया॑ न ऊ॒ती कृ॒धि वृ॑षन्निन्द्र॒ वस्य॑सो नः ॥ ८ ॥

भोजं त्वां इन्द्र वयं हुवेम ददिः त्वं इन्द्र अपांसि वाजान् ।
अविड्ढि इन्द्र चित्रया नः ऊती कृधि वृषन् इन्द्र वस्यसः नः ॥ ८ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ ९ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्ष स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ ९ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १८ (प्रातःस्मरणसीक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

प्रा॒ता रथो॒ नवो॑ योजि॒ सस्नि॒श्चतु॑र्युगस्त्रिक॒शः स॒प्तर॑श्मिः ।
दशा॑रित्रो मनु॒ष्यः स्व॒र्षाः स इ॒ष्टिभि॑र्म॒तिभी॒ रंह्यो॑ भूत् ॥ १ ॥

प्रातरिति रथः नवः योजि सस्निः चतुःऽयुगः त्रिऽकशः सप्तऽरश्मिः ।
दशऽअरित्रः मनुष्यः स्वःऽसाः स इष्टिऽभिः मतिऽभी रंह्यः भूत् ॥ १ ॥

सास्मा॒ अरं॑ प्रथ॒मं स द्वि॒तीय॑मु॒तो तृ॒तीयं॒ मनु॑षः॒ स होता॑ ।
अ॒न्यस्या॒ गर्भ॑म॒न्य ऊ॑ जनन्त॒ सो अ॒न्येभिः॑ सचते॒ जेन्यो॒ वृषा॑ ॥ २ ॥

सः अस्मै अरं प्रथमं सः द्वितीयं उतो इति तृतीयं मनुषः सः होता ।
अन्यस्याः गर्भं अन्ये ऊं इति जनन्त सः अन्येभिः सचते जेन्यः वृषा ॥ २ ॥

हरी॒ नु कं॒ रथ॒ इन्द्र॑स्य योजमा॒यै सू॒क्तेन॒ वच॑सा॒ नवे॑न ।
मो षु त्वामत्र॑ ब॒हवो॒ हि विप्रा॒ नि री॑रम॒न्यज॑मानासो अ॒न्ये ॥ ३ ॥

हरी इति नु कं रथे इन्द्रस्य योजं आऽयै सुऽक्तेन वचसा नवेन ।
मो इति सु त्वां अत्र बहवः हि विप्रा नि रीरमन् यजमानासः अन्ये ॥ ३ ॥

आ द्वाभ्यां॒ हरि॑भ्यामिन्द्र या॒ह्या च॒तुर्भि॒रा ष॒ड्भिर्हू॒यमा॑नः ।
आष्टा॒भिर्द॒शभिः॑ सोम॒पेय॑म॒यं सु॒तः सु॑मख॒ मा मृध॑स्कः ॥ ४ ॥

आ द्वाभ्यां हरिऽभ्यां इन्द्र याहि आ चतुःऽभिः आ षट्ऽभिः हूयमानः ।
आ अष्टाभिः दशऽभिः सोमऽपेयं अयं सुतः सुऽमख मा मृधः करिति कः ॥ ४ ॥

आ विं॑श॒त्या त्रिं॒शता॑ याह्य॒र्वाङ्आम च॑त्वारिं॒शता॒ हरि॑भिर्युजा॒नः ।
आ प॑ञ्चा॒शता॑ सु॒रथे॑भिरि॒न्द्रा ष॒ष्ट्या स॑प्त॒त्या सो॑म॒पेय॑म् ॥ ५ ॥

आ विंशत्या त्रिंशता याहि अर्वाङ्‍ आ चत्वारिंशता हरिऽभिः युजानः ।
आ पञ्चाशता सुऽरथेभिः इन्द्र आ षष्ट्या सप्तत्या सोमऽपेयं ॥ ५ ॥

आशी॒त्या न॑व॒त्या या॑ह्य॒र्वाङ्आर श॒तेन॒ हरि॑भिरु॒ह्यमा॑नः ।
अ॒यं हि ते॑ शु॒नहो॑त्रेषु॒ सोम॒ इन्द्र॑ त्वा॒या परि॑षिक्तो॒ मदा॑य ॥ ६ ॥

आ अशीत्या नवत्या याहि अर्वाङ्‍ आ शतेन हरिऽभिः उह्यमानः ।
अयं हि ते शुनऽहोत्रेषु सोमः इन्द्र त्वाऽया परिऽसिक्तः मदाय ॥ ६ ॥

मम॒ ब्रह्मे॑न्द्र या॒ह्यच्छा॒ विश्वा॒ हरी॑ धु॒रि धि॑ष्वा॒ रथ॑स्य ।
पु॒रु॒त्रा हि वि॒हव्यो॑ ब॒भूथा॒स्मिञ्छू॑र॒ सव॑ने मादयस्व ॥ ७ ॥

मम ब्रह्म इन्द्र याहि अच्छ विश्वा हरी इति धुरि धिष्व रथस्य ।
पुरुऽत्रा हि विऽहव्यः बभूथ अस्मिन् शूर सवने मादयस्व ॥ ७ ॥

न म॒ इन्द्रे॑ण स॒ख्यं वि यो॑षद॒स्मभ्य॑मस्य॒ दक्षि॑णा दुहीत ।
उप॒ ज्येष्ठे॒ वरू॑थे॒ गभ॑स्तौ प्रा॒येप्रा॑ये जिगी॒वांसः॑ स्याम ॥ ८ ॥

न म इन्द्रेण सख्यं वि योषत् अस्मभ्यं अस्य दक्षिणा दुहीत ।
उप ज्येष्ठे वरूथे गभस्तौ प्रायेऽप्राये जिगीवांसः स्याम ॥ ८ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ ९ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्षा स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ ९ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त १९ (इंद्रसूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

अपा॑य्य॒स्यान्ध॑सो॒ मदा॑य॒ मनी॑षिणः सुवा॒नस्य॒ प्रय॑सः ।
यस्मि॒न्निन्द्रः॑ प्र॒दिवि॑ वावृधा॒न ओको॑ द॒धे ब्र॑ह्म॒ण्यन्त॑श्च॒ नरः॑ ॥ १ ॥

अपायि अस्य अन्धसः मदाय मनीषिणः सुवानस्य प्रयसः ।
यस्मिन् इन्द्रः प्रऽदिवि वावृधानः ओकः दधे ब्रह्मण्यन्तः च नरः ॥ १ ॥

अ॒स्य म॑न्दा॒नो मध्वो॒ वज्र॑ह॒स्तोऽ॑हि॒मिन्द्रो॑ अर्णो॒वृतं॒ वि वृ॑श्चत् ।
प्र यद्वयो॒ न स्वस॑रा॒ण्यच्छा॒ प्रयां॑सि च न॒दीनां॒ चक्र॑मन्त ॥ २ ॥

अस्य मन्दानः मध्वः वज्रऽहस्तः अहिं इन्द्रः अर्णःऽवृतं वि वृश्चत् ।
प्र यत् वयः न स्वसराणि अच्छ प्रयांसि च नदीनां चक्रमन्त ॥ २ ॥

स माहि॑न॒ इन्द्रो॒ अर्णो॑ अ॒पां प्रैर॑यदहि॒हाच्छा॑ समु॒द्रम् ।
अज॑नय॒त्सूर्यं॑ वि॒दद्गा अ॒क्तुनाह्नां॑ व॒युना॑नि साधत् ॥ ३ ॥

स माहिनः इन्द्रः अर्णः अपां प्र ऐरयत् अहिऽहा अच्छ समुद्रं ।
अजनयत् सूर्यं विदत् गा अक्तुना अह्नां वयुनानि साधत् ॥ ३ ॥

सो अ॑प्र॒तीनि॒ मन॑वे पु॒रूणीन्द्रो॑ दाशद्दा॒शुषे॒ हन्ति॑ वृ॒त्रम् ।
स॒द्यो यो नृभ्यो॑ अत॒साय्यो॒ भूत्प॑स्पृधा॒नेभ्यः॒ सूर्य॑स्य सा॒तौ ॥ ४ ॥

सः अप्रतीनि मनवे पुरूणि इन्द्रः दाशत् दाशुषे हन्ति वृत्रं ।
सद्यः यः नृऽभ्यः अतसाय्यः भूत् पस्पृधानेभ्यः सूर्यस्य सातौ ॥ ४ ॥

स सु॑न्व॒त इन्द्रः॒ सूर्य॒मा दे॒वो रि॑ण॒ङ्मशर्त्या॑य स्त॒वान् ।
आ यद्र॒यिं गु॒हद॑वद्यमस्मै॒ भर॒दंशं॒ नैत॑शो दश॒स्यन् ॥ ५ ॥

सः सुन्वत इन्द्रः सूर्यं आ देवः रिणक्‍ मर्त्याय स्तवान् ।
आ यत् रयिं गुहत्ऽअवद्यं अस्मै भरत् अंशं न एतशः दशस्यन् ॥ ५ ॥

स र॑न्धयत्स॒दिवः॒ सार॑थये॒ शुष्ण॑म॒शुषं॒ कुय॑वं॒ कुत्सा॑य ।
दिवो॑दासाय नव॒तिं च॒ नवेन्द्रः॒ पुरो॑ व्यैर॒च्छम्ब॑रस्य ॥ ६ ॥

स रन्धयत् सऽदिवः सारथये शुष्णं अशुषं कुयवं कुत्साय ।
दिवःऽदासाय नवतिं च नव इंद्रः पुरः वि ऐरत् शम्बरस्य ॥ ६ ॥

ए॒वा त॑ इन्द्रो॒चथ॑महेम श्रव॒स्या न त्मना॑ वा॒जय॑न्तः ।
अ॒श्याम॒ तत्साप्त॑माशुषा॒णा न॒नमो॒ वध॒रदे॑वस्य पी॒योः ॥ ७ ॥

एव ते इन्द्र उचथं अहेम श्रवस्या न त्मना वाजयन्तः ।
अश्याम तत् साप्तं आशुषाणा ननमः वधः अदेवस्य पीयोः ॥ ७ ॥

ए॒वा ते॑ गृत्सम॒दाः शू॑र॒ मन्मा॑व॒स्यवो॒ न व॒युना॑नि तक्षुः ।
ब्र॒ह्म॒ण्यन्त॑ इन्द्र ते॒ नवी॑य॒ इष॒मूर्जं॑ सुक्षि॒तिं सु॒म्नम॑श्युः ॥ ८ ॥

एवा ते गृत्सऽमदाः शूर मन्म अवस्यवः न वयुनानि तक्षुः ।
ब्रह्मण्यन्तः इन्द्र ते नवीयः इषं ऊर्जं सुऽक्षितिं सुम्नं अश्युः ॥ ८ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ ९ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्ष स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ ९ ॥

ऋग्वेद - मण्डल २ सूक्त २० (इंद्रसूक्त)

ऋषिः -गृत्समदः देवता-इन्द्र छन्दः-त्रिष्टुप्

व॒यं ते॒ वय॑ इन्द्र वि॒द्धि षु णः॒ प्र भ॑रामहे वाज॒युर्न रथ॑म् ।
वि॒प॒न्यवो॒ दीध्य॑तो मनी॒षा सु॒म्नमिय॑क्षन्त॒स्त्वाव॑तो॒ नॄन् ॥ १ ॥

वयं ते वय इन्द्र विद्धि सु नः प्र भरामहे वाजऽयुः न रथं ।
विपन्यवः दीध्यतः मनीषा सुम्नं इयक्षन्तः त्वाऽवतः नॄन् ॥ १ ॥

त्वं न॑ इन्द्र॒ त्वाभि॑रू॒ती त्वा॑य॒तो अ॑भिष्टि॒पासि॒ जना॑न् ।
त्वमि॒नो दा॒शुषो॑ वरू॒तेत्थाधी॑र॒भि यो नक्ष॑ति त्वा ॥ २ ॥

त्वं नः इन्द्र त्वाभिः ऊती त्वाऽयतः अभिष्टिऽपा असि जनान् ।
त्वं इनः दाशुषः वरूता इत्थाऽधीः अभि यः नक्षति त्वा ॥ २ ॥

स नो॒ युवेन्द्रो॑ जो॒हूत्रः॒ सखा॑ शि॒वो न॒राम॑स्तु पा॒ता ।
यः शंस॑न्तं॒ यः श॑शमा॒नमू॒ती पच॑न्तं च स्तु॒वन्तं॑ च प्र॒णेष॑त् ॥ ३ ॥

सः नः युवा इंद्रः जोहूत्रः सखा शिवः नरा अस्तु पाता ।
यः शंसन्तं यः शशमानं ऊती पचंतं च स्तुवंतं च प्रऽनेषत् ॥ ३ ॥

तमु॑ स्तुष॒ इन्द्रं॒ तं गृ॑णीषे॒ यस्मि॑न्पु॒रा वा॑वृ॒धुः शा॑श॒दुश्च॑ ।
स वस्वः॒ काम॑म् पीपरदिया॒नो ब्र॑ह्मण्य॒तो नूत॑नस्या॒योः ॥ ४ ॥

तं ऊं इति स्तुषे इन्द्रं तं गृणीषे यस्मिन् पुरा ववृधुः शाशदुः च ।
सः वस्वः कामं पीपरत् इयानः ब्रह्मण्यतः नूतनस्य आयोः ॥ ४ ॥

सो अङ्गि॑तरसामु॒चथा॑ जुजु॒ष्वान्ब्रह्मा॑ तूतो॒दिन्द्रो॑ गा॒तुमि॒ष्णन् ।
मु॒ष्णन्नु॒षसः॒ सूर्ये॑ण स्त॒वानश्न॑स्य चिच्छिश्नथत्पू॒र्व्याणि॑ ॥ ५ ॥

सः अङ्गितरसां उचथा जुजुष्वान् ब्रह्मा तूतोत् इन्द्रः गातुं इष्णन् ।
मुष्णन् उषसः सूर्येण स्तवान् अश्नस्य चित् शिश्नथत् पूर्व्याणि ॥ ५ ॥

स ह॑ श्रु॒त इन्द्रो॒ नाम॑ दे॒व ऊ॒र्ध्वो भु॑व॒न्मनु॑षे द॒स्मत॑मः ।
अव॑ प्रि॒यम॑र्शसा॒नस्य॑ सा॒ह्वाञ्छिरो॑ भरद्दा॒सस्य॑ स्व॒धावा॑न् ॥ ६ ॥

सः ह श्रुतः इन्द्रः नाम देव ऊर्ध्वः भुवत् मनुषे दस्मऽतमः ।
अव प्रियं अर्शसानस्य साह्वान् शिरः भरत् दासस्य स्वधाऽवान् ॥ ६ ॥

स वृ॑त्र॒हेन्द्रः॑ कृ॒ष्णयो॑नीः पुरंद॒रो दासी॑रैरय॒द्वि ।
अज॑नय॒न्मन॑वे॒ क्षाम॒पश्च॑ स॒त्रा शंसं॒ यज॑मानस्य तूतोत् ॥ ७ ॥

स वृत्रऽहा इंद्रः कृष्णऽयोनीः पुरंऽदरः दासीः ऐरयत् वि ।
अजनयत् मनवे क्षां अपः च सत्रा शंसं यजमानस्य तूतोत् ॥ ७ ॥

तस्मै॑ तव॒स्य॑१मनु॑ दायि स॒त्रेन्द्रा॑य दे॒वेभि॒रर्ण॑सातौ ।
प्रति॒ यद॑स्य॒ वज्रं॑ बा॒ह्वोर्धुर्ह॒त्वी दस्यू॒न्पुर॒ आय॑सी॒र्नि ता॑रीत् ॥ ८ ॥

तस्मै तवस्यं अनु दायि सत्रा इंद्राय देवेभिः अर्णऽसातौ ।
प्रति यत् अस्य वज्रं बाह्वोः धुः हत्वी दस्यून् पुरः आयसीः नि तारीत् ॥ ८ ॥

नू॒नं सा ते॒ प्रति॒ वरं॑ जरि॒त्रे दु॑ही॒यदि॑न्द्र॒ दक्षि॑णा म॒घोनी॑ ।
शिक्षा॑ स्तो॒तृभ्यो॒ माति॑ ध॒ग्भगो॑ नो बृ॒हद्व॑देम वि॒दथे॑ सु॒वीराः॑ ॥ ९ ॥

नूनं सा ते प्रति वरं जरित्रे दुहीयत् इन्द्र दक्षिणा मघोनी ।
शिक्षा स्तोतृऽभ्यः मा अति धक् भगः नः बृहत् वदेम विदथे सुवीराः ॥ ९ ॥

ॐ तत् सत्

GO TOP