श्रीमद्‌देवीभागवत महापुराण
देवीमाहात्म्य
प्रथमोऽध्यायः

सृष्टौ या सर्गरूपा जगदवनविधौ
    पालनी या च रौद्री
संहारे चापि यस्या जगदिदमखिलं
    क्रीडनं या पराख्या ।
पश्यन्ती मध्यमाथो तदनु भगवती
    वैखरी वर्णरूपा
सास्मद्वाचं प्रसन्ना विधिहरिगिरिशा-
    राधितालङ्करोतु ॥ १ ॥
नारायणं नमस्कृत्य नरं चैव नरोत्तमम् ।
देवीं सरस्वतीं व्यासं ततो जयमुदीरयेत् ॥ २ ॥
ऋषय ऊचुः
सूत जीव समा बह्वीर्यस्त्वं श्रावयसीह नः ।
कथा मनोहराः पुण्या व्यासशिष्य महामते ॥ ३ ॥
सर्वपापहरं पुण्यं विष्णोश्चरितमद्भुतम् ।
अवतारकथोपेतमस्माभिर्भक्तितः श्रुतम् ॥ ४ ॥
शिवस्य चरितं दिव्यं भस्मरुद्राक्षयोस्तथा ।
सेतिहासञ्च माहात्म्यं श्रुतं तव मुखाम्बुजात् ॥ ५ ॥
अधुना श्रोतुमिच्छामः पावनात् पावनं परम् ।
भुक्तिमुक्तिप्रदं नॄणामनायासेन सर्वशः ॥ ६ ॥
तत् त्वं ब्रूहि महाभाग येन सिध्यन्ति मानवाः ।
कलावपि परं त्वत्तो न विद्मः संशयच्छिदम् ॥ ७ ॥
सूत उवाच
साधु पृष्टं महाभागा लोकानां हितकाम्यया ।
सर्वशास्त्रस्य यत् सारं तद्वो वक्ष्याम्यशेषतः ॥ ८ ॥
तावद् गर्जन्ति तीर्थानि पुराणानि व्रतानि च ।
यावन्न श्रूयते सम्यग देवीभागवतं नरैः ॥ ९ ॥
तावत् पापाटवी नॄणां क्लेशदादभ्रकण्टका ।
यावन्न परशुः प्राप्तो देवीभागवताभिधः ॥ १० ॥
तावत् क्लेशावहं नॄणामुपसर्गमहातमः ।
यावन्नैवोदयं प्राप्तो देवीभागवतोष्णगुः ॥ ११ ॥
ऋषय ऊचुः
सूत सूत महाभाग वद नो वदतां वर ।
कीदृशं तत्पुराणं हि विधिस्तच्छ्रवणे च कः ॥ १२ ॥
कतिभिर्वासरैरेतच्छ्रोतव्यं किञ्च पूजनम् ।
कैर्मानवैः श्रुतं पूर्वं कान्कान्कामानवाप्नुयुः ॥ १३ ॥
सूत उवाच
विष्णोरंशो मुनिर्जातः सत्यवत्यां पराशरात् ।
विभज्य वेदांश्चतुरः शिष्यानध्यापयत्पुरा ॥ १४ ॥
व्रात्यानां द्विजबन्धूनां वेदेष्वनधिकारिणाम् ।
स्त्रीणां दुर्मेधसां नृणां धर्मज्ञानं कथं भवेत् ॥ १५ ॥
विचार्यैतत् तु मनसा भगवान् बादरायणः ।
पुराणसंहितां दध्यौ तेषां धर्मविधित्सया ॥ १६ ॥
अष्टादश पुराणानि स कृत्वा भगवान् मुनिः ।
मामेवाध्यापयामास भारताख्यानमेव च ॥ १७ ॥
देवीभागवतं तत्र पुराणं भोगमोक्षदम् ।
स्वयं तु श्रावयामास जनमेजयभूपतिम् ॥ १८ ॥
पूर्वमस्य पिता राजा परीक्षित् तक्षकाहिना ।
सन्दष्टस्तस्य संशुध्यै राज्ञा भागवतं श्रुतम् ॥ १९ ॥
नवभिर्दिवसैः श्रीमद्वेदव्यासमुखाम्बुजात् ।
त्रैलोक्यमातरं देवीं पूजयित्वा विधानतः ॥ २० ॥
नवाहयज्ञे सशृर्णे परीक्षिदपि भूपतिः ।
दिव्यरूपधरो देव्याः सालोक्यं तत्क्षणादगात् ॥ २१ ॥
पितुर्दिव्यां गतिं राजा विलोक्य जनमेजयः ।
व्यासं मुनिं समभ्यर्च्य परां मुदमवाप ह ॥ २२ ॥
अष्टादशपुराणानां मध्ये सर्वोत्तमं परम् ।
देवीभागवतं नाम धर्मकामार्थमोक्षदम् ॥ २३ ॥
ये शृण्वन्ति सदा भक्त्या देव्या भागवतीं कथाम् ।
तेषां सिद्धिर्न दूरस्था तस्मात् सेव्या सदा नृभिः ॥ २४ ॥
दिनमर्धं तदर्धं वा मुहूर्तं क्षणमेव वा ।
ये शृण्वन्ति नरा भक्त्या न तेषां दुर्गतिः क्वचित् ॥ २५ ॥

सर्वयज्ञेषु तीर्थेषु सर्वदानेषु यत् फलम् ।
सकृत् पुराणश्रवणात् तत् फलं लभते नरः ॥ २६ ॥
कृतादौ बहवो धर्माः कलौ धर्मस्तु केवलम् ।
पुराणश्रवणादन्यो विद्यते नापरो नृणाम् ॥ २७ ॥
धर्माचारविहीनानां कलावल्पायुषां नृणाम् ।
व्यासो हिताय विदधे पुराणाख्यं सुधारसम् ॥ २८ ॥
सुधां पिबन्नेक एव नरः स्यादजरामरः ।
देव्याः कथामृतं कुर्यात् कुलमेवाजरामरम् ॥ २९ ॥
मासानां नियमो नात्र दिनानां नियमोऽपि न ।
सदा सेव्यं सदा सेव्यं देवीभागवतं नरैः ॥ ३० ॥
आश्विने मधुमासे वा तपोमासे शुचौ तथा ।
चतुर्षु नवरात्रेषु विशेषात् फलदायकम् ॥ ३१ ॥
अतो नवाहयज्ञोऽयं सर्वस्मात् पुण्यकर्मणः ।
फलाधिकप्रदानेन प्रोक्तः पुण्यप्रदो नृणाम् ॥ ३२ ॥
ये दुर्हृदः पापरता विमूढा
    मित्रद्रुहो वेदविनिन्दकाश्च ।
हिंसारता नास्तिकमार्गसक्ता
    नवाहयज्ञेन पुनन्ति ते कलौ ॥ ३३ ॥
परस्वदाराहरणेऽतिलुब्धा
    ये वै नराः कल्मषभारभाजः ।
गोदेवताब्राह्मणभक्तिहीना
    नवाहयज्ञेन भवन्ति शुद्धाः ॥ ३४ ॥
तपोभिरुग्रैर्व्रततीर्थसेवनै-
    र्दानैरनेकैर्नियमैर्मखैश्च ।
हुतैर्जपैर्यच्च फलं न लभ्यते
    नवाहयज्ञेन तदाप्यते नृणाम् ॥ ३५ ॥
तथा न गङ्गा न गया न काशी
    न नैमिषं नो मथुरा न पुष्करम् ।
पुनाति सद्यो बदरीवनं नो
    यथा हि देवीमख एष विप्राः ॥ ३६ ॥
अतो भागवतं देव्याः पुराणं परतः परम् ।
धर्मार्थकाममोक्षाणामुत्तमं साधनं मतम् ॥ ३७ ॥
आश्विनस्य सिते पक्षे कन्याराशिगते रवौ ।
महाष्टम्यां समभ्यर्च्य हैमसिंहासनस्थितम् ॥ ३८ ॥
देवीप्रीतिप्रदं भक्त्या श्रीभागवतपुस्तकम् ।
दद्याद् विप्राय योग्याय स देव्याः पदवीं लभेत् ॥ ३९ ॥
देवीभागवतस्यापि श्लोकं श्लोकार्धमेव वा ।
भक्त्या यश्च पठेन्नित्यं स देव्याः प्रीतिभाग्भवेत् ॥ ४० ॥
उपसर्गभयं घोरं महामारीसमुद्‌भवम् ।
उत्पातानखिलांश्चापि हन्ति श्रवणमात्रतः ॥ ४१ ॥
बालग्रहकृतं यच्च भूतप्रेतकृतं भयम् ।
देवीभागवतस्यास्य श्रवणाद् याति दूरतः ॥ ४२
यस्तु भागवतं देव्याः पठेद् भक्त्या श्रृणोति वा ।
धर्ममर्थं च कामं च मोक्षं च लभते नरः ॥ ४३ ॥
श्रवणाद्वसुदेवोऽस्य प्रसेनान्वेषणे गतम् ।
चिरायितं प्रियं पुत्रं कृष्णं लब्ध्वा मुमोद ह ॥ ४४ ॥
य एतां शृणुयाद् भक्त्या श्रीमद्भागवतीं कथाम् ।
भुक्तिं भुक्तिं स लभते भक्त्या यश्च पठेदिमाम् ॥ ४५ ॥
अपुत्रो लभते पुत्रं दरिद्रो धनवान् भवेत् ।
रोगी रोगात् प्रमुच्येत श्रुत्वा भागवतामृतम् ॥ ४६ ॥
वन्ध्या वा काकवन्ध्या वा मृतवत्सा च याङ्गना ।
देवीभागवतं श्रुत्वा लभेत् पुत्रं चिरायुषम् ॥ ४७ ॥
पूजितं यद्‌गृहे नित्यं श्रीभागवतपुस्तकम् ।
तद्‌गृहं तीर्थभूतं हि वसतां पापनाशकम् ॥ ४८ ॥
अष्टम्यां वा चतुर्दश्यां नवम्यां भक्तिसंयुतः ।
यः पठेच्छणुयाद् वापि स सिद्धिं लभते पराम् ॥ ४९ ॥
पठन् द्विजो वेदविदग्रणीर्भवेद्
    बाहुप्रजातो धरणीपतिः स्यात् ।
वैश्यः पठन् वित्तसमृद्धिमेति
    शूद्रोऽपि शृण्वन्स्वकुलोत्तमः स्यात् ॥ ५० ॥
इति श्रीस्कन्दपुराणे मानसखण्डे श्रीमद्देवीभागवतमाहाम्ये
देवीभागवतश्रवणमाहाम्यवर्णनं नाम प्रथमोऽध्यायः ॥ १ ॥