श्रीधरस्वामीकृत
पांडवप्रताप
अध्याय तेरावा
अर्जुनाची तीर्थयात्रा
॥ श्रीगणेशाय नमः ॥
अनंतर सुमुहूर्तेंकरुन । निघते जाहले पंडुनंदन ।
संगें घेऊन अपार सैन्य । याज्ञसेन निघाला ॥ १ ॥
द्रुपदें देऊनि सेनासंपत्ती । गौरविले पांडवांप्रती ।
रथ अश्व भद्रजाती । आंदण देत बहुत पैं ॥ २ ॥
दासी दास अपार । शय्यास्थानें पृथगाकार ।
शिबिकादि वाहनें सुंदर । रत्‍नजडित दिधलीं ॥ ३ ॥
सुवर्णभाजनें विशेष । शिबिरें तगटजडित कळस ।
सहस्त्र अर्बुदें भरुनि कोश । द्रव्य सांगातें दिधलें ॥ ४ ॥
कुंती आणि याज्ञसेनी । बैसती पृथक शिबिकायानीं ।
कनकांबरीं झांकूनी । मुक्तजाळ्या तयांवरी ॥ ५ ॥
ज्यांच्या वाहनांपुढें निश्चिती । कनकदंड घेऊन हातीं ।
सहस्त्रावधि दूत धांवती । वाव करिती चालावया ॥ ६ ॥
यादवेश्वर आणि पार्थ । एके रथीं जाती बोलत ।
इंद्र आणि अंगिरासुत । कीं शशी आदित्य एकत्र पैं ॥ ७ ॥
भिन्न भिन्न रथांवरी । चौघे बंधु बैसले झडकरी ।
नाना वाद्यें प्रचंड भेरी । एकसरें ठोकिल्या ॥ ८ ॥
निजभाराशीं धृष्टद्युम्न । पाठीं चाले प्रीतींकरुन ।
छप्पन्नकोटी यादव रेवतीरमण । निजभारांशीं चालती ॥ ९ ॥
सांगतां विसरलो साचार । ज्या रथीं अर्जुन जगदीश्वर ।
तेथेंच बैसला विदुर । महाभक्त त्रिकालज्ञानी ॥ १० ॥
पांडवांसी बोळवून । माघारा गेला पृषदनंदन ।
इकडे गजपुरास गजरेंकरुन । पांडव आले आनंदें ॥ ११ ॥
त्वरें येऊनि विदुर । धृतराष्ट्रा जाणवी समाचार ।
आल्हाद वाटला थोर । पुढें दलभार पाठविला ॥ १२ ॥
कर्ण शारद्वत द्रोण । सन्मुख पातले राजनंदन ।
नागरिक आनंदले संपूर्ण । गुढियामखरें उभविती ॥ १३ ॥
नगरनरनारी संपूर्ण । पहावया धांवती वेगेंकरुन ।
मंडपघसणी जाहली जाण । पांडववदनें पहावया ॥ १४ ॥
रत्‍नदीप एऊनि करीं । ओंवाळिती नगरनारी ।
पांडव वांचले जोहरीं । पूर्ण भाग्यें देखिले ॥ १५ ॥
गजरें राजसदना पातले । चरण पितयाचे वंदिले ।
अंधनयनीं अश्रु आले । आलिंगिलें पांचां जणां ॥ १६ ॥
म्हणे धन्य आजि सुकृत । दृष्टीं देखिले माझे सुत ।
भीष्मद्रोणांस पांडव नमित । आशीर्वाद देती प्रीतीनें ॥ १७ ॥
सदा विजय आनंद कल्याण । स्वपदीं नांदावें सुखसंपन्न ।
क्षणाक्षणां प्रीतींकरुन । द्रोण आलिंगी पार्थातें ॥ १८ ॥
कर्ण जयद्रथ शल्य शकुनी । दुर्योधन दुःशासनादिकरुनी ।
निर्मत्सर सभास्थानीं । पांडवां भेटले आदरें ॥ १९ ॥
प्रतीपतनय बाल्हीक । त्यास नमिती सकळिक ।
गांधारीजननीस देख । नमिती पांडव अनुक्रमें ॥ २० ॥
कुंती आणि सौबली । स्नेहें भेटती त्या कालीं ।
आदरें येऊनि पांचाली । सर्व वडिलां वंदित ॥ २१ ॥
काशीश्वराची नंदिनी । दुर्योधनाची पट्टराणी ।
येऊनि कुंतीपांचालींचे चरणीं । वंदन करीत तेधवां ॥ २२ ॥
गांधारीच्या शत सुना । पुजिती तेव्हां पांडवांगना ।
देऊनियां वस्त्राभरणां । नानापरी तोषविती ॥ २३ ॥
आपुलालिया मंदिराप्रती । पांडव कृष्णा कृष्ण कुंती ।
हर्षें स्वस्थानीं प्रवेशती । दुःखें विसरती अवघींही ॥ २४ ॥
नित्य श्रीरंगाचे दर्शन । विदुराशीं सदा संघट्टन ।
तो संसार नव्हे संपूर्ण । केवळ अद्वय समाधि ॥ २५ ॥
महत्पुण्याचे पर्वत । अनंतजन्मींचें तप अद्‍भुत ।
तें फळा आलें तरी वैकुंठनाथ । मंदिरांत सदा वसतसे ॥ २६ ॥
जाहले कित्येक दिवस । धृतराष्ट्र पाचारी धर्मास ।
कर्णीं सांगे रहस्य । अन्याय निजपुत्रांचा ॥ २७ ॥
हे दुर्योधनादि दुर्मती । माझें वचन न ऐकती ।
मज चक्षुहीन देखती । हेळसिती बहुसाल ॥ २८ ॥
विकल्पें कलह करिती । महापापी शकुनि दुर्मती ।
तरी तुम्ही घेऊनि अर्धजगती । इंद्रप्रस्थीं राहा सुखें ॥ २९ ॥
त्यांसी न सांगावे हे विचार । तुजवरीच धरीन मी छत्र ।
मग बोलावून विदुर । सर्व सामग्री सिद्ध केली ॥ ३० ॥
अष्टोत्तरशत घट देख । आणवी जान्हवीचें उदक ।
दिव्य सुवर्णाचे सम्यक । अलंकार घडविले ॥ ३१ ॥
किरीटकुंडलें पदकमाला । मुद्रा कंकणें कटिमेखला ।
दिव्यवस्त्रें ते वेळां । अमोलिक आणविलीं ॥ ३२ ॥
सूर्यपर्णें श्वेतातपत्रें । नीलवर्ण मेघडंबरें ।
मकरबिरुदें पवित्रें । श्वेत चामरें आणवित ॥ ३३ ॥
श्वेत हस्ती चौदंत । श्वेत हयराज वेग बहुत ।
चतुःसमुद्रींचें नीर आणवित । पंच पल्लव सप्त मृत्तिका ॥ ३४ ॥
धृतराष्ट्रास म्हणे श्रीकृष्णनाथ । धन्य बुद्धि तुझी पुण्यवंत ।
तरी येच समयीं असे मुहुर्त । जयवार जयतिथी ॥ ३५ ॥
ऐकोनियां कृष्णवचन । पाचारिले ऋषि संपूर्ण ।
महाराज सत्यवतीनंदन । करिता स्मरण पातला ॥ ३६ ॥
सुवर्णपीठीं युधिष्ठिर । धौम्यें बैसविला सत्वर ।
अभिषेकिती पंडुकुमार । जयजयकार ऊठला ॥ ३७ ॥
दिव्यवस्त्रें दिव्यालंकार । लेइला तेव्हां युधिष्ठिर ।
दिव्य सिंहासन आतपत्र । वडिलें दिधलें धर्मासी ॥ ३८ ॥
धृतराष्ट्रें विदुरा सांगितलें । त्याहूनि चतुर्गुण द्रव्य वेंचिलें ।
दानें ऋषि तृप्त केले । धेनुवस्त्रालंकारांशीं ॥ ३९ ॥
महाराज पंडुनृपवर । तेणें वसुधा जिंकिली समग्र ।
मोजूं न शके सहस्त्रवक्र । इतुके द्रव्य तयाचें ॥ ४० ॥
सांगोपांग यथोचित । विदुर उदार संपादित ।
मग गजारुढ मिरवत । धर्मराज गजपुरीं ॥ ४१ ॥
सुवर्णसुमनांचे संभार । लोक वर्षती अपार ।
इंद्रप्रस्थाचा राजेंद्र । धर्मराज मिरवत ॥ ४२ ॥
धर्मास सांगे सत्यवतीनंदन । पृथ्वीचे राजे जिंकून ।
मित्रभावे वश करुन । आपणाआधीन वर्तवीं ॥ ४३ ॥
पुढें करीं राजसूय यज्ञ । तेणें संतोषती पितृगण ।
एक कौरव वेगळे करुन । विश्वसुखद तूं राजा ॥ ४४ ॥
भीमार्जुनांसी बोलावूनी । धृतराष्ट्र सांगे तयांचे कर्णीं ।
सेनेसह धर्मास घेऊनी । आतांचि जावें इंद्रप्रस्था ॥ ४५ ॥
माझिया पुत्रांसी दुःख अपार । हृदयी धडके वैश्वानर ।
तरी तुम्हीं येथोनि सत्वर । इंद्रप्रस्थ आटोपा ॥ ४६ ॥
आज्ञा समर्थ म्हणोनि । पांचही मस्तकें ठेविती चरणीं ।
भीष्मद्रोणांसी नमूनी । करिती नगरप्रदक्षिणा ॥ ४७ ॥
स्यंदनारुढ तेचि क्षणां । चालिल्या कुंती आणि कृष्णा ।
त्रिभुवननायक यादवराणा । सवें घेऊनि चालिले ॥ ४८ ॥
सर्वभावें नमिला विदुर । नगरलोक राहिले समग्र ।
इंद्रप्रस्थ महानगर । प्रवेशले ते काळीं ॥ ४९ ॥
तों इंद्रप्रस्थींचे प्रजाजन । सामोरे येती त्वरें धांवोन ।
नाना उपायनवस्तु आणून । धर्मराया भेटती ॥ ५० ॥
श्रृंगारिली समस्त नगरी । गुढिया मखरें उभविलीं द्वारीं ।
प्रचंड गर्जती राजभेरी । गुढिया अंबरीं झळकती ॥ ५१ ॥
करीं रत्‍नदीप घेती । नरनारी ओंवाळिती ।
मूद निंबलोण उतरिती । मुखावरुन पांडवांच्या ॥ ५२ ॥
धर्में देखोनि तो सोहळा । नगरनारीलोकां सकळां ।
वस्त्रें भूषणें ते वेळां । देऊनियां तोषविलें ॥ ५३ ॥
कृष्णें स्मरतांचि देवपाल । वरुनि उतरला तत्काल ।
म्हणे आज्ञा करावी समूल । सिद्धीस पाववीन सर्वही ॥ ५४ ॥
इंदिरावर इंद्रासी म्हणत । तव नामें हें नगर मिरवत ।
रचना येथें करावी अद्‍भुत । अमरावतीसारिखी ॥ ५५ ॥
शक्रें विश्वकर्म्यासी बोलावूनी । निर्मिली तेथें राजधानी ।
शोधिता समस्त अवनी । ऐसी रचना नसेचि ॥ ५६ ॥
न लागे पातियासी पातें । तों इंद्रप्रस्थ रचिलें तेथें ।
पाहतां त्या कौशल्यरचनेतें । तटस्थ समस्त जाहले ॥ ५७ ॥
मनुष्यकरणी परती सारुन । रचिंले केवळ इंद्रभुवन ।
हस्तनापुर नीच पूर्ण । शक्रप्रस्थ श्रेष्ठ करी ॥ ५८ ॥
सप्तदुर्गें गगनचुबिंत । हुडे जैसे कनकाद्रीचे सुत ।
शतखणी गोपुरें विराजित । जाडितलेपें झळकती ॥ ५९ ॥
सकल संपत्ति भरुन । स्वस्थाना गेला सहस्त्रनयन ।
तेथें राज्य करिती पंडुनंदन । साह्य श्रीकृष्ण सर्वदा ॥ ६० ॥
मुख्य राज्यगृह परम सुंदर । गृह तैशी संपत्ति समग्र ।
संपत्ति तेथें अहोरात्र । धर्म वसे निशयें ॥ ६१ ॥
धर्म तेथें सदा दान । दान तेथें जनार्दन ।
जनार्दन तेथें कमला येऊन । चिरकाल स्थिर असे ॥ ६२ ॥
कमला तेथें सुख विशेष । सुख तेथें सहज उल्हास ।
उल्हास तेथें महापुरुष । संतजन मिळती पैं ॥ ६३ ॥
संत तेथें वसे शांति । शांति तेथें वसे निवृत्ति ।
निवृत्ति तेथें निश्चितीं । समाधान सर्वदा ॥ ६४ ॥
समाधान तेथें समाधि । समाधि तेथें कैंची आधि ।
आधि नाहीं तेथें उपाधि । नसे मग तत्वतां ॥ ६५ ॥
आधि तुटतां अभेद । अभेद तेथें ब्रह्मानंद ।
तो ब्रह्मानंद केवळ गोविंद । पांडवांघरीं वसतसे ॥ ६६ ॥
असो नित्यनैमित्तिक कर्में । धर्म आचरी सदा नेमें ।
सकल राष्ट्र सुखागमें । क्लेशरहित नांदत ॥ ६७ ॥
कुटुबांसहित ऋषीश्वर । सिद्ध साधक योगीश्वर ।
देऊनियां संपत्ति मंदिर । युधिष्ठिर नांदवी ॥ ६८ ॥
अखंड संतसमागम पूर्ण । सदा सच्छास्त्रश्रवण ।
नानाशाखांचें अध्ययन । पुराणश्रवण घरोघरीं ॥ ६९ ॥
टाळ मृदंग संगीत । हरिकीर्तनें भक्त गर्जत ।
देवार्चनें शोभिवंत । सदा हरिहरांची उपासना ॥ ७० ॥
याचकांची इच्छा पाहून । तैसेंच देती लोक दान ।
दरिद्र दुःख वृद्धपण । नगरीं कोणा नसेचि ॥ ७१ ॥
यथाकालीं वर्षे घन । गायींस त्रिकाल दुग्ध पूर्ण ।
पुष्पवृक्षांस एक बंधन । दंड छत्रासचि जाणिजे ॥ ७२ ॥
असो पुसोनि पंडुनंदना । वासुदेव चालिला वसुदेवदर्शना ।
धर्म म्हणे जगन्मोहना । जाऊनि यावें सत्वर ॥ ७३ ॥
राजीवनेत्रा सुहास्यवदना । कोटिकंदर्पविराजमाना ।
लावण्यसागरा परिपूर्णा । ब्रह्मानंदा सुखाब्धे ॥ ७४ ॥
तुझें श्रीमुख साजिरें । पाहतां माझी धणी न पुरे ।
माउलि श्रीरंगे अत्युदारे । न विसरें तुझे उपकार ॥ ७५ ॥
तुझें न पाहतां वदन । वाटतें उन्मूलती नयन ।
तुझ्या नामस्मरणाविण । जिव्हा झडोनि जाईल ॥ ७६ ॥
माझ्यानें जा न म्हणवे जाण । लवकरी यावें परतोन ।
आम्हां दीनांचें पालन । कोण करील तुजविण ॥ ७७ ॥
जनक जननी बंधु भगिनी । तूंचि आमुचि कुलस्वामिनी ।
मूलपीठद्वारकावासिनी । संकट पाहोनि धांवसी ॥ ७८ ॥
पांच पांडव द्रौपदी सती । भोंवतीं कृष्णवदन विलोकिती ।
नयनीं अश्रुधारा स्त्रवती । मिठि घालीती पायांसी ॥ ७९ ॥
नयनोदकेंकरुन । प्रक्षालिती श्रीकृष्णचरण ।
श्रीकृष्णें सद्‌गद होऊन । हृदयीं धरिलीं साही जणें ॥ ८० ॥
म्हणे तुम्हांस न विसंबें एक क्षण । संकटीं येईन धांवोन ।
पांडव माझे पंचप्राण । जीवनकला द्रौपदी ॥ ८१ ॥
तुम्हां कारणें साचार । म्यां धरिलासे हा अवतार ।
उतरीन आतां भूभार । निमित्त तुमचें करुनियां ॥ ८२ ॥
ऐसें करुनि समाधान । द्वारकेस निघे जगज्जीवन ।
छप्पन्नकोटि दल संपूर्ण । रेवतीरमणासमवेत ॥ ८३ ॥
बलराम आणि श्रीपती । नमस्कारिती कुंतीप्रती ।
वाद्यें गजरें दुमदुमती । द्वारकापुराप्रति गेले ॥ ८४ ॥
जातां सांगितलें धर्मातें । नारद आतां येईल येथें ।
तो सांगेल बुद्धीतें । ती चित्तीं धरीं सर्वज्ञा ॥ ८५ ॥
वेगें गेले द्वारकेसी । तों सवेंच आला नारद ऋषी ।
नमस्कारुनियां तयासी । वरासनीं पूजिला ॥ ८६ ॥
मग पांडवांसी बैसवून । नारद म्हणे ऐका वचन ।
एक नारी भ्रतार पांच जण । विरोधालागीं निमित्त पैं ॥ ८७ ॥
हिरण्याक्षाचा सुत । निशुंभनामें विख्यात ।
सुंदोपसुंद निश्चित । त्याचे पुत्र प्रतापी ॥ ८८ ॥
दोघांचे स्नेह परिपूर्ण । एक शय्या एक भोजन ।
त्यांहीं उग्र तप करुन । देवां पळवूं इच्छिलें ॥ ८९ ॥
शिव आणि चतुरानन । प्रसन्न जाहले त्यांलागून ।
आमचें सामर्थ्य सर्वांहून । चाले ऐसें करावें ॥ ९० ॥
आम्हांस न व्हावें मरण । मग बोले हंसवाहन ।
तुम्हां बंधूंत विरोध पूर्ण । होय मरण ते काळीं ॥ ९१ ॥
ते म्हणती आम्हांत विरोध । होईल हे गोष्टी अबद्ध ।
मग त्यांहीं करुनि युद्ध । त्रिभुवन हें त्रासिलें ॥ ९२ ॥
गाई ब्राह्मणांसी वधिती । देवस्थानें विध्वंसिती ।
ओस पडली अमरावती । बंदीं नृपति घातले ॥ ९३ ॥
ऋषी देव प्रजा मिळोन । ब्रह्मदेवासी गेले शरण ।
तेणें यत्‍नें अवयव घालून । नारी एक रचियेंली ॥ ९४ ॥
तिलप्रमाण जोडून रत्‍नें । स्वहस्तें निर्मिली विधीनें ।
तिलोत्तमा नाम तिजकारणें । विंध्याचला पाठविली ॥ ९५ ॥
सुंदोपसुंद बैसले सभेसी । तों विद्युल्लता झळके जैशी ।
देखतां लावण्यराशी । दोघे बंधु धांवले ॥ ९६ ॥
दोघीं धरिले दोन्ही हस्त । वडील सुंद तेव्हां बोलत ।
हे माझी स्त्री यथार्थ । मातेसमान तूं मानीं ॥ ९७ ॥
उपसुंद म्हणे माझी कामिनी । तूं भगिनीस्नुषेसमान मानीं ।
परि एक एकाचें न मानी । गदा घेऊनि उठियेले ॥ ९८ ॥
युद्ध जाहलें बहुत । सुंद मस्तकीं गदा घालित ।
कर्णमूलीं ताडित । उपसुंद गदाघायें ॥ ९९ ॥
दोघे पडले अचेतन । तत्काल गेले निघोन प्राण ।
तिलोत्तमा जाऊनि तेथून । सूर्यलोकीं राहिली ॥ १०० ॥
पुढें तिसी सुरेश्वर भोगित । ऐसा हा स्त्रीलोभें अनर्थ ।
तरी द्रौपदीचे दिवस नेमस्त । वर्ष वांटितों समस्त हें ॥ १०१ ॥
दोन मास द्वादश दिवस । पांचां ठायीं नेमस्त वरुष ।
एकाची स्त्री असतां चौघांस । संबंध नाहीं तत्वतां ॥ १०२ ॥
एकांतीं निकट असतां । जो कोणी विलोकी अवचितां ।
त्याचे गुरुतल्पब्रह्महत्या । दोष येईल मस्तकीं ॥ १०३ ॥
त्यास प्रायश्चित्त पूर्ण । द्वादश वर्षें तीर्थाटन ।
भांगितां माझें नेमवचन । शाप देईन तत्काल ॥ १०४ ॥
ऐशा नेमपाशेंकरुन । नारदें बांधिले पंडुनंदन ।
पांचांनीं करुन नमन । वचन मान्य केलें तें ॥ १०५ ॥
मग समर्पून पूजासंभार । संतोषविला ब्रह्मकुमार ।
सवेंच गुप्त जाहला मुनीश्वर । द्वारकापुरा पावला ॥ १०६ ॥
कितीएक दिवस जाहलियावरी । राष्ट्रांत एका ब्राह्मणाचे घरीं ।
घाला घालूनि तस्करीं । सवत्स धेनु नेलिया ॥ १०७ ॥
तेव्हां हृदय पिटीत ब्राह्मण । पार्थापाशी आला धांवोन ।
म्हणे महावीरा गोधन । तस्कर माझें नेताती ॥ १०८ ॥
ऐकतां उठिला पार्थवीर । तों चित्रशाळेंत चापशर ।
होतीं जेथें द्रौपदीयुधिष्ठिर । एके ठायीं पहुडलीं ॥ १०९ ॥
आठवलें नारदाचें वचन । इकडे ब्रह्मण करी रोदन ।
मग पार्थ पाहे विचारुन । विशेष पुण्य गोरक्षणीं ॥ ११० ॥
करीन द्वादश वर्षें तीर्थवास । परि हरो ब्राम्हणाचा क्लेश ।
मग चित्रशाळेंत करुनि प्रवेश । शस्त्रें घेऊनि धावला ॥ १११ ॥
आटोपून तस्कर सकल । शिरच्छेद केले तत्काल ।
गोधन देऊनि पुण्यशील । ब्राह्मण परम तोषविला ॥ ११२ ॥
नारदवचन स्मरोन । मग वंदिले धर्माचे चरण ।
म्हणे आज्ञा दीजे मजलागून । तीर्थाटना जावया ॥ ११३ ॥
धर्म म्हणे ते वेळां । तुझा नेम नाहीं टळला ।
तुवां गोवृंद सोडविला । संतोषविलें ब्राह्मणा ॥ ११४ ॥
पार्थ म्हणे ते समयीं । नेम न टळे कालत्रयीं ।
द्वादश वर्षीं लवलाहीं । येतों तुझिया दर्शना ॥ ११५ ॥
संकट जाणोनि परम । आज्ञा देत तेव्हां धर्म ।
सवें निघाले द्विजोत्तम । पार्थसंगें तीर्थाटना ॥ ११६ ॥
पावन तीर्थें करित । स्थळीं स्थळीं उत्तम दानें देत ।
तीर्थमहिमा पाहत । गंगाद्वारा पातला ॥ ११७ ॥
स्नान संध्या ब्रह्मयज्ञ जाण । हरिचरणोद्‍भवेंत संपादून ।
बाहेर येत जंव अर्जुन । तों अपूर्व वर्तलें ॥ ११८ ॥
कौरवनागराजकुमारी । उलूपी वसे गंगातीरीं ।
जे परम सुंदर लावण्यलहरी । शचीरतीसमान ॥ ११९ ॥
तिणें धरुन अर्जुन । ओढून नेला सदनालागून ।
म्हणे तुझें स्वरुप देखोन । मन माझें वेधलें ॥ १२० ॥
अंगसंगेंकरुन । तृप्त करीं माझें मन ।
मग म्हणे अर्जुन । मी व्रतस्थ तापसी ॥ १२१ ॥
मग पद्मीण बोले वचन । मी त्यजीन आपुला प्राण ।
मज रक्षितां तुज थोर पुण्य । वंश वृद्धीतें पाववीन मी ॥ १२२ ॥
मी तुझी स्त्री विशेष । व्रत भांगितां नाहीं दोष ।
तिनें पार्थाचे गळां निर्दोष । माळ घातली प्रीतीनें ॥ १२३ ॥
मग तेथें राहून एक रात्री । सुरतानंदें दिधली तृप्ती ।
संतोष जाहला तिजप्रती । तों गभस्ति उगवला ॥ १२४ ॥
मग तेथोनि निघाला पार्थ । पावला हिमालयपर्वत ।
केदारबदरी महातीर्थ । धर्मशील पहातसे ॥ १२५ ॥
हिरण्यबिंदुतीर्थ करुन । प्राची दिशेस पावला अर्जुन ।
प्रवेशला नैमिषारण्य । तपोधनांसी वंदित ॥ १२६ ॥
भागीरथीस सव्य घालित । अंगवंगादि देश पाहत ।
दक्षिणदिशेसी पार्थ । महेंद्रपर्वतीं पावला ॥ १२७ ॥
सिद्धसाधक सेविला पर्वत । पुढें रत्‍नाकर महोदधि दिसत ।
तेथें पंचरात्री पार्थ । आनंदें क्रमिअत सत्संगें ॥ १२८ ॥
तये समुद्राचे तीरीं । मणिपुरनाम नगरी ।
तेथें राजा राज्य करी । चित्रवाहन नाम तया ॥ १२९ ॥
त्याची कन्या चित्रांगी जाण । लावण्यखाणी परम सुगुण ।
तिणें लक्षिला अर्जुन । स्नान करितां सिंधुजीवनीं ॥ १३० ॥
पितयास सांगे जाऊनी । एक पुरुष देखिला म्यां नयनीं ।
परम तेजस्वी जैसा तरणी । वर करुन देईं तो ॥ १३१ ॥
कन्येचें करुनि समाधान । पार्थाजवळी आला चित्रवाहन ।
नाम गोत्र कुल ऐकून । परमानंद जाहला ॥ १३२ ॥
म्हणे पार्था पंडुनंदना । चित्रांगी हे माझी कन्या ।
तूं अंगिकारीं शुभांगना । करीं वासना पूर्ण माझी ॥ १३३ ॥
इचे पोटी होईल कुमार । त्यास देईन राज्यभार ।
यावरी पंडुकुमार । अंगिकारी तियेतें ॥ १३४ ॥
करुनि यथाविधि पाणिग्रहण । तीन वर्षें राहिला अर्जुन ।
चित्रांगी गरोदर होऊन । बभ्रुवाहन पुत्र झाला ॥ १३५ ॥
संतोषला चित्रवाहन । अपार देत याचकां दान ।
महाबलवंत बभ्रुवाहन । प्रतिअर्जुन दुसरा कीं ॥ १३६ ॥
अश्वमेधपर्वीं पुरुषार्थ । याचा वर्णिजेल अद्‍भुत ।
त्यासी राज्य तेथींचें समस्त । चित्रवाहनें दिधलें ॥ १३७ ॥
तेथोनि आज्ञा घेऊनि पार्थ । पुढें चालिला तीर्थें करित ।
शिवविष्णुक्षेत्रें पाहत । करी विधीयुक्त स्नानदानें ॥ १३८ ॥
काम्यकवनीं प्रवेशे पार्थ । तों शिवाचें अनुष्ठानस्थल तेथ ।
शिव नसतां कुंतीसुत । जाऊनि बैसत ते ठायीं ॥ १३९ ॥
अर्जुन बैसला ध्यानस्थ । तों उमावर पातला तेथ ।
तयासी देखोनि म्हणत । तूं कोण येथें बैसलासी ॥ १४० ॥
मग बोले अर्जुन । तुज पुसावया काय कारण ।
शिव म्हणे माझें स्थान । तूं कोण येथें बैसावया ॥ १४१ ॥
अर्जुन बोले ते वेळां । ठाव काय तुवां अंकिला ।
ऐकता विषकंठ क्षोभला । म्हणे तुज मारीन मी ॥ १४२ ॥
अर्जुनें कार्मुक चढविलें । निर्वाण वरी योजिलें ।
शिवें पिनाक सांभाळिलें । युद्ध मांडिलें निर्वाण ॥ १४३ ॥
शिवें अग्न्यस्त्र टाकिलें । पार्थें पर्ज्यन्यास्त्र सोडिलें ।
शिवें शक्त्यस्त्र पेरिलें । पार्थें घातलें कार्तवीर्यास्त्र ॥ १४४ ॥
असो अस्त्रें होतीं जीं बहुतें । तितुकीं टाकिलीं हिमनगजामातें ।
अवघीं निवारिलीं पार्थें । निजसामर्थ्येंकरुनियां ॥ १४५ ॥
मग संतोषला अपर्णावर । म्हणे धन्य धन्य तूं महावीर ।
प्रसन्न जाहलों माग वर । नाम खुणा सांग तुझी ॥ १४६ ॥
येरु म्हणे मी पंडुनंदन । श्रीकृष्णदास नाम अर्जुन ।
मग शिवें कवच किरीट काढून । प्रसाद दिधला अर्जुनासी ॥ १४७ ॥
मग शिवास करुनि नमस्कार । पुढें तीर्थें करित चालला पंडुकुमार ।
भ्रमत आला जेथें रामेश्वर । दक्षिणसमुद्र तिकडे पैं ॥ १४८ ॥
करुनियां स्नानदान । घेतलें रामेश्वराचें दर्शन ।
तों तेथें अंजनीनंदन । महावीर देखिला ॥ १४९ ॥
पुढें सेतु पाहिला अद्‍भुत । शतयोजनें लंकेपर्यंत ।
हनुमंतास पुसे पार्थ । सेतु कोणीं बांधिला हा ॥ १५० ॥
मारुति सांगे पूर्ववर्तमान । या मार्गें गेला रघुनंदन ।
तो प्रतापी र्विकुळभूषण । तेणें सेतु बांधिला ॥ १५१ ॥
हांसोनि बोले वीर पार्थ । अहो रामाचें येवढें सामर्थ्य ।
निजबाणीं कां न बांधिला सेत । शिला किंनिमित्त घातल्या ॥ १५२ ॥
हनुमंत म्हणे बाणांचा सेत । भंगेल जाणोनि रघुनाथ ।
पाषाणीं सेतुबंधन येथ । करिता जाहला तेधवां ॥ १५३ ॥
पार्थ म्हणे मजऐसा असता । तरी शरांचा सेतु बांधिता ।
तों क्रोध आला हनुमंता । म्हणे बांधीं तत्वतां ये वेळे ॥ १५४ ॥
जरी मी एकला वरी चढेन । तरी शरांचा सेतु मोडीन ।
एक एक वानर पर्वतप्रमाण । कैसा सेतु तगेल ॥ १५५ ॥
पार्थें प्रचीत पहावया पूर्ण । सेतु बांधिला एकयोजन ।
म्हणे उडी घालीं तूं बळेंकरुन । कैसा मोडेल तें पाहूं ॥ १५६ ॥
अर्जुन म्हणे हेचि शपथ । जरी मोडोन पडला सेत ।
तरी अग्निकाष्ठें भक्षीन सत्य । तूंहि निश्चित बोलें पां ॥ १५७ ॥
हनुमंत म्हणे मज नाहीं मरण । जरी सेतु न मोडे माझेन ।
तरी तुझे ध्वजस्तंभीं बैसोन । तुजाधीन होईन मी ॥ १५८ ॥
मग पार्थें धनुष्य चढवूनी । बाण सोडिला अभिमंत्रूनी ।
अभंग सेतु केला ते क्षणीं । म्हणे मोडून टाकीं आतां ॥ १५९ ॥
हनुमंत उडोनि गगनीं गेला । सेतूवरी येऊन पडला ।
सेतु मोडून चूर्ण केला । हनुमंत गर्जला भुभुःकारें ॥ १६० ॥
सेतु मोडला देखोनी । पार्थें धनुष्यबाण ठेवून धरणीं ।
बहुत काष्ठें मेळवूनी । ढीग केला असंभाव्य ॥ १६१ ॥
जातवेद चेतविला तत्काल । आकाशपंथें धांवती ज्वाल ।
पार्थें स्नानविधि करुनि सकल । नेम आपुला सारिला ॥ १६२ ॥
करुनि अग्नीस प्रदक्षिणा । हृदयीं आठविलें श्रीकृष्णध्याना ।
किरीटकुंडलमंडितवदना । पीतवसना चतुर्भुजा ॥ १६३ ॥
म्हणे हे कृष्णा द्वारकाधीशा । मधुकैटभारिया जगन्निवासा ।
हे रमाधवा क्षीराब्धिवासा । मुरहरा शेषशायी ॥ १६४ ॥
हे रुक्मिणीवल्लभा जनार्दना । हे कंसारे नरकासुरमर्दना ।
हे मधुसूदना निजसुखवर्धना । मन्मथजनका श्रीरंगा ॥ १६५ ॥
हे भक्तवत्सला यादवेंद्रा । हे केशवा दुरितकाननवैश्वानरा ।
हे दानवसमरधीरा । इंदिरावरा श्रीहरे ॥ १६६ ॥
हे माधवा नवपंकजपत्राक्षा । अनंतनयना हृदयसाक्षा ।
देववंद्या कर्माध्यक्षा । कोणा परीक्षा नव्हे तुझी ॥ १६७ ॥
द्वारकेसी असतां जगन्नाथ । कळले संकटीं पडला पार्थ ।
भक्तकैवारी रमाकांत । आला धांवत सेतुबंधी ॥ १६८ ॥
द्विजवेष धरिला सर्वेशें । हनुमंतालागीं साक्षेपें पुसे ।
हा कोण अग्निप्रवेश करितसे । वर्तमान कैसें सांग मज ॥ १६९ ॥
हनुमंते कथिलें वर्तमान । त्यावरी बोले तो ब्राह्मण ।
या गोष्टीस साक्ष कोण । मजलागून सांगिजे ॥ १७० ॥
मारुति म्हणे साक्ष नाहीं । द्विज म्हणे असत्य पाहीं ।
साक्ष नसतां व्यर्थ सर्वही । वेद ऐसें बोलतसे ॥ १७१ ॥
तरी मज देखतां रचीं सेतु । वरी उडी घालीं अकस्मातु ।
मग पार्थाहातीं त्वरितु । मागुती सेतु बांधविला ॥ १७२ ॥
गुप्तरुपें जगज्जीवन । सेतूखालीं घातलें सुदर्शन ।
मग ऊर्ध्व उडाला अंजनीनंदन । निराळ्पंथें तेधवां ॥ १७३ ॥
उडी घातली अकस्मातु । परी तैसाचि अभंग सेतु ।
वरी आदळोनि हनुमंतु । एकीकडे पडियेला ॥ १७४ ॥
जैसा शिळेवरी गोटा पडे । तो उसळोनि जाय एकीकडे ।
पार्थ निरखून पाहे ब्राह्मणाकडे । तों द्वारकाधीश ओळखिला ॥ १७५ ॥
ब्राह्मण म्हणे वायुसुता । याचे ध्वजस्तंभीं बैसें आतां ।
तेव्हां आपुलें स्वरुप तत्वतां । प्रकट केलें गोविंदें ॥ १७६ ॥
अर्जुनास धरुन वनमाळी । मारुतीचे हांती देत ते वेळीं ।
म्हणे यास तूं सांभाळीं । कृपा करुन सर्वदा ॥ १७७ ॥
जाहला पृथ्वीस द्वैत्यभार । तुम्ही आम्ही आणि हा पार्थवीर ।
करुं दुष्टांचा संहार । अकर्मकारी सर्वही ॥ १७८ ॥
रामावतारीं तुवां सेवा करुन । मजवरी केला उपकार पूर्ण ।
आतां सांभाळीं हा अर्जुन । ध्वजीं बैसोन पाठ राखीं ॥ १७९ ॥
तुज जिंकी ऐसा कोणी । नाहीं वीर त्रिभुवनीं ।
हनुमंत लागला हरिचरणीं । म्हणे आज्ञा प्रमाण मज तुझी ॥ १८० ॥
गुप्त जाहला भगवान । आला द्वारकावतीलागून ।
हनुमंताची आज्ञा घेऊन । चालिला अर्जुन तेथोनि ॥ १८१ ॥
तों सुभद्रा श्रीकृष्णाची भगिनी । देऊं केली होती अर्जुनालागूनी ।
मग पार्थ तीर्थें करावया मेदिनीं । बहुत दिवस गेला पैं ॥ १८२ ॥
त्यावरी बलभद्रें केली विचारणा । कीं सुभद्रा द्यावी दुर्योधना ।
परी तें नये श्रीरंगाच्या मना । अंतरीं वासना अर्जुनाकडे ॥ १८३ ॥
बलभद्रें निश्चय केला सत्य । जों आला नाहीं वीर पार्थ ।
तों दुर्योधनास द्यावी त्वरित । ऐसा निश्चय पूर्ण केला ॥ १८४ ॥
इच्छित श्रीकृष्णाचें मन । या समयीं यावा अर्जुन ।
वैकुंठनाथ ब्रह्मसनातन । इच्छामात्रें सर्व करी ॥ १८५ ॥
तों तीर्थें करुनि पार्थ । द्वारकेस आला अकस्मात ।
महातापसी वल्कलवेष्टित । नोळखे निश्चित त्या कोणी ॥ १८६ ॥
श्रीकृष्णासी हेर सांगत । नगराबाहेर एक महंत ।
महातपोधन प्रतापवंत । तीर्थें करीत पातला ॥ १८७ ॥
ऐसें ऐकोनि जगज्जीवन । म्हणे घेऊं महंताचें दर्शन ।
द्वारकेबाहेर येऊन । भेटता जाहला तापसिया ॥ १८८ ॥
अंतरीं कळली असे खूण । कीं आला प्राणसखा अर्जुन ।
बाह्यात्कारें पुसे तुम्ही कोण । कोणे आश्रमीं राहतां ॥ १८९ ॥
पार्थ म्हणे मी ब्रह्मचारी । स्वेछें क्रीडतों पृथ्वीवरी ।
हरि म्हणे आमुचे नगरीं । चातुर्मास्य क्रमिजे पैं ॥ १९० ॥
तापसि राहविला चार मास । श्रीकृष्ण आला मंदिरास ।
सांगे वसुदेवबलभद्रांस । महातापसी आला असे ॥ १९१ ॥
बलराम आणि यादवेंद्र । तापसियास भेटले समग्र ।
परि हा वसुदेवभगिनीपुत्र । न जाणती ऐसें कोणीही ॥ १९२ ॥
मग प्रार्थुनियां रेवतीनाथें । घरा आणिलें महंतातें ।
सर्वही भजती भावार्थें । नवल तेथें वर्तलें ॥ १९३ ॥
रैवतकपर्वतीं महाशक्ती । तिचे यात्रेस यादव जाती ।
संकर्षण आणि रमापती । निघती वसुदेव उग्रसेन ॥ १९४ ॥
प्रार्थूनियां रेवतीनाथें । बोलाविलें समस्तांतें ।
नरनारी निघाल्या तेथें । शक्तीचिचे यात्रेसी ॥ १९५ ॥
श्रृंगारिला चतुरंगदलभार । बली यादव संपत्तिसागर ।
वाद्ये वाजती अपार । सनया सुस्वर गर्जती ॥ १९६ ॥
देवक्यादि यादववनिता । ज्या श्रृंगारनभींच्या विद्युल्लता ।
चातुर्यराशी सौभाग्यसरिता । दिव्ययानारुढ जाती ॥ १९७ ॥
त्यांमाजी श्रीरंगभगिनि । सुभद्रा देवी लावण्यखाणी ।
देवांगना नागिणी पद्मिणी । स्वरुपावरुनि ओंवाळिजे ॥ १९८ ॥
दमयंती सुलोचना पंचशरदारा । मयकन्या रुपवती तारा ।
जिच्या विलोकितां वदनचंद्रा । लाजोनि जाती तात्काल ॥ १९९ ॥
कमलभवांडमंडप शोधितां । सुंदर नाहीं श्रीकृष्णापरता ।
त्याची भगिनी वसुदेवदुहिता । तिचें स्वरुप अद्‍भुत ॥ २०० ॥
नक्षत्रें निर्मल नभमंडळीं । तैशी झळके मस्तकीं मुक्ताजाळी ।
बिजवरा मिरवे भाळीं । आकर्णनेत्री सुभद्रा ॥ २०१ ॥
कविगुरुतेजासी उणें आणिती । तेवीं मुक्तघोष कर्णीं डोलती ।
उघडिली दिव्यरत्‍नखाणी ती । तैशी दशनीं प्रभा फांके ॥ २०२ ॥
नेत्रीं शोभे सोगयाचें अंजन । नाचे शफरीध्वज देखोन ।
चपलेपरि झळके दिव्यवसन । पायीं पैंजण नेपुरें ॥ २०३ ॥
असो यादवललना परम सुंदर । त्यांत सुभद्रा अत्यंत सुकुमार ।
सुवर्णशिबिकेमाजी सत्वर । आरुढोन जात असे ॥ २०४ ॥
तो उभयकृष्ण एके रथीं । चमूमाजी मिरवत जाती ।
जेवी पुरंदर आणि वाचस्पती । एकासनीं बैसले ॥ २०५ ॥
सुवर्णयानीं सुभद्रारत्‍न । कपिध्वज लक्षीतसे दुरुन ।
मनसिजें व्यापिलें मन । वेधले नयन तिकडेची ॥ २०६ ॥
तें देखोनि सुहास्यवदन । मन्मथजनक बोले वचन ।
जेवीं अज्ञ तटस्थ द्रव्य देखोन । तैसे पाहतां कोणीकडे ॥ २०७ ॥
ब्रह्मचारी तुम्ही महंत । भलतीकडे कां गुंतलें चित्त ।
मग म्हणे वीर पार्थ । स्थिर होई ऐसें करीं ॥ २०८ ॥
राज्यभांडारींचें रत्‍न तत्त्वतां । केवीं येईल दुर्बलाच्या हाता ।
यावरी बोले कमलोद्‍भवपिता । कर्णीं सांगे पार्थाच्या ॥ २०९ ॥
यात्रेहून परततां जाण । माझिया दिव्यस्यंदनीं बैसोन ।
हरोनियां सुभद्रारत्‍न । पवनाहूनि जाईं त्वरें ॥ २१० ॥
ऐकोनि किरीटी डोलवी मान । यावरी रैवताचला जाऊन ।
शक्तिपूजन वनभोजन । लहानथोरीं संपादिलें ॥ २११ ॥
समय पाहूनि क्षीराब्धिजानाथ । धनंजयास दावी भ्रूसंकेत ।
तो सुभद्रेचेंही चित्त । पार्थस्वरुपीं वेधलें ॥ २१२ ॥
सुभद्रा मानसीं भावित । पार्थाऐसा दिसतो महंत ।
तों तेणें उचलोनि अकस्मात । स्यंदनावरी घेतली ॥ २१३ ॥
त्रुटी न लागतां अर्जुन । जात सुरेशप्रस्थीं मार्ग लक्षून ।
अश्व जाती मनोवेगेंकरुन । शैब्यसुग्रीवादिक चारी ॥ २१४ ॥
मागें हांक गाजली एकसरसी । सुभद्रा घेऊन गेला तापसी ।
फुटे प्रलयीं जलराशी । तैसे यादव धांवले ॥ २१५ ॥
प्रद्युम्नसांबादिक हरिकुमार । म्हणती धरा धरा रे पळतो तस्कर ।
देखोनि यादवांचे भार । मुरडिला रहंवर अर्जुनें ॥ २१६ ॥
पार्थें आपुलें स्वरुप प्रकटिलें । जें वस्त्राभरणीं मिरवलें ।
सीतासंतापहरण ते वेळे । ध्वजीं येऊनि बैसला ॥ २१७ ॥
अभिनव चाप टणत्कारुन । सोडिले बाणापाठीं बाण ।
जैशा धारा वर्षे घन । गेले भुलोन यादव ॥ २१८ ॥
अर्जुनाचा दारुण मार । कोणी उभा न राहे समोर ।
रेवतीवल्लभास समाचार । श्रुत जाहला सर्वही ॥ २१९ ॥
तापसी नव्हे हा श्वेतवाहन । समरीं नाटोपे कोणालागून ।
रणपंडित सुजाण । यादवसैन्य मोडिलें ॥ २२० ॥
परम कोपला बलभद्र । सांवरी मुसळ आणि नांगर ।
मनांत हांसे श्रीधर । यांसी तो वीर नाटोपे ॥ २२१ ॥
वीर क्रोधावले समस्त । हरि निवांतरुप आहे निश्चित ।
मग हलधर बोलत । काय मनांत योजितसां ॥ २२२ ॥
हरि म्हणे तुमचा संकल्प होता । कीं सुभद्रा द्यावी वीरा पार्था ।
संकर्षण म्हणे रे अच्युता । सर्वही करणें तुझेंचि ॥ २२३ ॥
हांसोनि बोले रुक्मिणीरमण । किरीटीहूनि वर श्रेष्ठ कोण ।
सुभद्रेसारिखें दिव्यरत्‍न । नेऊनि द्यावें मग कोणा ॥ २२४ ॥
निंदोनियां राजहंसा । मुक्ताफळें अर्पावीं वायसा ।
उपेक्षूनि परीक्षका डोळसा । जन्मांधाहातीं रत्‍न द्यावें ॥ २२५ ॥
पंडित सत्पात्र दवडून । शतमूर्खा अनर्घ्य दाना ।
कोंदणींची पाच शोभायमान । चिखलीं रोंवून व्यर्थ कीं ॥ २२६ ॥
सांडोनि पार्थ नरवेश । कोणता लक्षणयुक्त असे पुरुष ।
शुक्राहूनि विशेष । धैर्य वीर्य जयाचें ॥ २२७ ॥
भार्गव किंवा जानकीरमण । तेविं धनुर्धरपंडित जाण ।
तेजस्वी जैसा चंडकिरण । खलदंडणीं कृतांतसा ॥ २२८ ॥
सौंदर्य तारुण्य देखोन । पाहे खालीं मीनकेतन ।
सर्वांहूनि सुलक्षण । तृतीयनंदन पंडूचा ॥ २२९ ॥
त्यावरी आनकदुंदुभिभगिनीसुत । धीर वीर प्रतापवंत ।
ऐसा आप्त टाकोनिया पार्थ । कोणास देतां सुभद्रा ॥ २३० ॥
हांसोनि बोले जनार्दन । त्यास जरी भिडावें समरीं जाऊन ।
तरी अनिवार तो अर्जुन । मज कदा नाटोपे ॥ २३१ ॥
यादवभार मोडील सकल । मज तो तत्काल धरुनि नेईल ।
मग तुम्हांस संकट पडेल । सोडवायाचें पुढती पैं ॥ २३२ ॥
ऐसें ऐकता वचन । उगाच राहिला संकर्षण ।
वीरश्रीअनल गेला विझोन । हरिवचनमेघ वर्षतां ॥ २३३ ॥
तंव वसुदेव देवकी येऊन । करिती बलरामाचें समाधान ।
आम्हीं सुभद्रा दिधली पार्थालागून । यथाविधि लग्न करा ॥ २३४ ॥
ऐसें समाधान कलें । पार्थासी बोलावूं पाठविलें ।
राम वसुदेव पुढें गेले । मिरवत आणिले पार्थासी ॥ २३५ ॥
यथासांग लग्न लाविलें । उग्रसेनें भांडार फोडिलें ।
चार दिवस गोड केले । आंदण दिधलें अपार ॥ २३६ ॥
मग बोळविला श्वेतवाहन । निघे सवें सुभद्रा घेऊन ।
एक संवत्सर संपूर्ण । पुष्करक्षेत्रीं क्रमियेला ॥ २३७ ॥
द्वादश वर्षें पूर्ण भरतां । शक्रात्मज आला शक्रप्रस्था ।
धर्मभीममाद्रिसुतां । ब्रह्मानंद उचंबळे ॥ २३८ ॥
धर्मास साष्टांग नमून । आदरे दिधलें आलिंगन ।
जैसे भरत आणि रघुनंदन । चतुर्दशवर्षीं भेटले ॥ २३९ ॥
मघवा आलिंगीं अंगिरासुत । तेंवि भीमें हृदयीं धरिला पार्थ ।
कंठ जाहला सद्‌गदित । एक एका न सोडिती ॥ २४० ॥
गजास्य आणि षडास्य । यांसी आलिंगी व्योमकेश ।
तैसा नकुल सहदेवांस । पार्थ भेटला प्रीतीनें ॥ २४१ ॥
श्रीकृष्णजनकभगिनी । साष्टांग नमी पाकशासनी ।
सुभद्रा समस्तांचे चरणीं । मस्तक ठेवी आदरें ॥ २४२ ॥
सर्व वर्तमान सांगोन । सुभद्रेसी हातीं धरुन ।
पांचालीकडे गेला अर्जुन । बोले हांसोनि काय ते ॥ २४३ ॥
अंतरीं संतोष अद्‍भुत । वरिवरी रुसोन द्रौपदी बोलत ।
आतां इकडे यावयाचा कार्यार्थ । नाहीं कांहींच जाणिजे ॥ २४४ ॥
सद्यस्तप्त घृत सांडून । मग जुनियाचें काय कारण ।
नूतन वस्त्र केलें प्रावरण । राहिलें जीर्ण सहजचि ॥ २४५ ॥
तों कृष्णेचिये चरणीं । सुभद्रा लागली प्रेमेंकरुनी ।
पांचालीनें हृदयीं धरुनी । आलिंगिली सप्रेम ॥ २४६ ॥
म्हणे भाग्या नाहीं माझिया अंत । आम्ही कृष्णभगिनी दोघी विख्यात ।
आनंदला ऐकोनी वीर पार्थ । हर्ष गगनीं न समाये ॥ २४७ ॥
महाराज ब्रह्मानंददिनमणी । उदय पावला हृदयचिद्‌गगनीं ।
श्रीधरसूर्यकांतीं अवनीं । पूर्ण ज्ञानाग्नि प्रकटला ॥ २४८ ॥
तेणें जाळिलें दुरितकानन । तों रुक्मिणीचित्तचातकघन ।
वर्षतां स्वानंद जीवन । ब्रह्मानंदांकुर विरुढले ॥ २४९ ॥
पांडवपालका पांडुरंगा । ब्रह्मानंदा विजयाभंगा ।
श्रीधरवरदा निःसंगा । कथा रसिक चालवीं पुढें ॥ २५० ॥
सुरस पांडवप्रताप ग्रंथ । आदिपर्व व्यासभारत ।
त्यांतील सारांश यथार्थ । त्रयोदशाध्यायीं कथियेला ॥ २५१ ॥
स्वस्ति श्रीपांडवप्रताप ग्रंथ । आदिपर्वटिका श्रीधरकृत ।
धर्माभिषेचन तीर्थयात्रेमाजी पार्थ । वरीत उलूपी चित्रांगी सुभद्रा ॥ २५२ ॥
इति श्रीधरकृतपांडवप्रतापादिपर्वणि त्रयोदशोऽध्यायः ॥ १३ ॥
अध्याय तेरावा समाप्त
GO TOP
| 